Chiê cưr cxiêx Then Tày Nùng tâu côngv thôngx pâuz txos

          Txơưv tsênhv hluôk taz sik tix lâuk Lã Viết Mạnh nhoz xã Hoàng Đồng, đrôngs Lạng Sơn tưz lok six txơưx heik cưr cxiêx then lâuk nto bê nhoz ntơưv no. Tix lâuk Mạnh pheiz kênh: Cưr cxiêx then lâuk lok six lax heik, viv tsuôk zôngv hâur nênhs Tày Nùng li têx phongz cxưx. Taz sik, viv nhiêv txos mak tix lâuk tưz cơưv shâuv chiê tuôr tsês vênhx huôv mênhx cxưx.“Cur cxaz chuôz heik cưr cxiêx Then lâuk, tuôr tsês cxênhx nênhs tov ntêx li cưr cxiêx. Cur shâuv heik cxôngx têx lâuk. Cưr cxiêx then lâuk tsuv muôx đros đreiv hâur nênhs Tày, Nùng nhoz Lạng Sơn li luz nênhx. Lul cưr cxiêx then cux lok six jông. Heik kriê lênhx nênhs tsuv nhoz uô nênhx jông...”

          Heik cưr cxiêx then zos tsưr ziv heik trâur lâuk cê heik cê đhiê pax vuôs...muôx tsiv gri lix xưv, vênhx huôv, xã hội. Cưr cxiêx then heik mak lok six jông mnôngs, paz uô trâu lênhx nênhs mnôngs pov shir phaz đuô, txu gris têx cêr khưr hâur luz nênhx, ndar txos iz luz nênhx jông đuô tov kaz no. Tix lâuk Ai-E-Mu-Khen tsôngv kruô Thái Lan heik:          “Cur lok six jông siêz tâu tuôx ndis shuôk têz qơưk no. Môngr jông tâu mnôngs cưr cxiêx then. Cur lok six nhiêv viv no zos mênhx cxưx Tày Nùng nhoz faz Bắc Việt Nam li vênhx huôv jông, ziv mnôngs ziv xar mnôngs đuô thiêz”.

          Six hơưv đhâu, tâu nganhx muôx txơưx jênhv tsov cưv đros têx lênhx nênhs nhiêv heik cưr cxiêx then li sir jos, nênhs Tày, Nùng thax tsav têx tỉnh faz Bắc li cưr cxiêx then tâu tuôr tsês jông, ziv hnuz ziv tâu ntâu lênhx nênhs nhiêv txos, cxôngx têx lênhx nênhs lâuk txos têx mê nhuôs zâu; cxôngx Bắc txos Nam, txos thax tsav Tây Nguyên, qơư muôx chôngz côngv thôngx nênhs Tày Nùng nhoz uô nênhx....Paz lênhx nênhs nhiêv heik cưr cxiêx then nhiv kruôr yênhx lix tâu zuôr xar 1 shôngk đhâu taz sik tưz zaz zâuv tâu 6 cxênhz lênhx nênhs cxaz chuôz, gôngr phênhv coaz tsôngv chiê paz cưr cxiêx then tâu ntâu lênhx nênhs đuô pâuz txos. Tix lâuk Hà Tiến Dũng, lênhx nênhs hâur paz têx lênhx nênhs nhiêv heik cưr cxiêx then puz pâuz: “Têx lênhx nênhs nhiêv heik cưr cxiêx then puôr lênhx lok six sir jos chiê paz cxuô lênhx nênhs sâuv tas nro têz qơưk nhiêv txos cưr cxiêx no, zos iz qơư jông trâu cxuô cxênhx nênhs cxaz chuôz. Tiv zix zos chiê cxênhx hluôk nênhs tâu pâuz txos mênhx cxưx li cưr cxiêx then trâur lâuk”

          Nhiv kruôr đhâu, ntơưv jos ju lix côngv thôngx Quỳnh Sơn, xã Quỳnh Sơn, huyện Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn tsưr tsix iz jiês piêr đhiê vênhx ziv trâur lâuk vênhx huôv mênhx cxưx. 300 ntâu lênhx nênhs cxôngx 13 tỉnh, thành sâuv tas nro têz qơưk tuôx cxaz chuôz, heik cưr cxiêx then mênhx cxưx Tày, Nùng. Iz thax tsav nhiês muôx nhiês têx jax cưr cxiêx txơưr tâu gra tuôx piêr kriê taz sik puôr lênhx tso pov ziz njiêz zos tuôr tsês, phuôx huiz di sản then...Pos Ma Thị Ngọ, đoanx Thái Nguyên thiêz tul mê nhuôv Nguyễn Lô Nhuận xã Nghiêm Loan, huyện Pắc Nặm, tỉnh Bắc Kạn jông siêz heik:“Cur tuôx cxaz chuôz vênhx huôv no zos jiês xuz thơưx cur lok six jông siêz. Muôx cưr cxiêx then trâur lâuk thiêz cưr cxiêx then yiêz. Đhâu jiês sik njiz no xar njôngr tov kaz no muôx venhx huôv jông đuô thiêz chiê muôx phongz yaox. Cur lâuk cur muk uô ntêx chiê cxênhx tuz nhuôs tov kaz uô lơưr”.

          “Cur heik cưr cxiêx then cxôngx thâuv tsênhv cơưv lớp 2, cur lok six nhiêv, thiêz xar tuôr tsês vênhx huôv jông no. Cur pov heik cưr cxiêx then lok six jông. Cur xar njôngr cxuô lênhx nênhs sik đros heik cưr cxiêx then chiê tuôr tsês tâu nênhs Tày li vênhx huôv”.

          Hâur nênhs Tày, Nùng li phongz cxưx, cưr cxiêx then zos tul qox paz txuôk lênhx nênhs đros thiêz têx đaz, sâuz sâuv kâuv ntux. Chênhr viv li, cưr cxiêx then zos iz vênhx huôv jông reik đros đreiv hâur tsôngv box li luz nênhx vênhx huôv./.

(TTĐB-Txâur Vax)

Sơn La:Huôv tsar truôx hêir nênhs poz ziz têx txux chi, vênhx huôv đhâu tsêr tok kruô du lix côngv thôngx

Tưz muôx 80 shông hnuz nhôngs, zơưv Quàng Văn Yên, hêir nênhs poz ziz nhoz jos Hùn, xã Chiềng Cọ, đrôngl Sơn La cux tsênhv muôx đas jos, thav pêv shir phaz lul. Hâur yênhx hnuz, zơưv Yên tsênhv txiêr shôngz, car thênhx phiêz hêir nênhs poz ziz cxuô zav tơưz sir zôngv hâur luz nênhx niêx hnuz. Hur tiz si cxuô zav tơưz zơưv Yên phiêz, tưz tâu đêi tsês chiê trâu chuôz zis tsêr so tok kruô du lix côngv thôngx chiê tsôngv kruô pâuz txos zuk hêir nênhs cxuô chuôz zênhx sir zôngv hâur luz nênhx niêx hnuz. Zơưv Yên cux hêik pâuz tiêk: Hâur shông 2016, zơưv chuôz zis tưz muôz mê njik pênhr nhiêx cxiv uô tsêr du lix côngv thôngx chiê tsôngv kruô muk lok sêiz shuôk têz qơưs tuôx so. Txix têx luôs hauax lưv uô muôx liv ntơư, hauar shông 2017, zơưv Yên luz tsêr du lix tok kruô muôx 5 qar, puôr lênhx muôx hêir nênhs poz ziz cxuô  chuôz zênhx sir zôngv hâur luz nênhx.  “Chuôz zis cxuô chuôz zênhx sir zôngv, cur cux huôv tsar tâu truôx tsik chiê pôngz plox, chiê têx mê tuz mê nhuôv tov kaz pâuz txos”

Pos Quàng Thị Thuý nhoz jos hôm, xã Chiềng Cọ cux tso tsês tsik khưr uô liêx têz, tsuôk zos muôz pênhr nhiêx hlôngr uô đuô zav hâux lưv; ntơư zos cxiv uô tsêr du lix côngv thôngx thiêz xav txos trâu nhiv no, pos Thuý chuôz zis li tsêr du lix côngv thôngx, cux muôx cxuô hêir nênhs poz ziz têx tsôngk trik yo, fuôv txiêx…. huv đros hêir nênhs poz ziz li luz nênhx nox nhoz muk lok hâur niêx hnuz. Pos Thuý hêik pâuz “Pêz cxiv uô tsêr du lix côngv thôngx tok kruô li ntơư, pêz cux lok six shir phaz, viv huôv tsar khơưk tsês tâu zuk hêir nênhs têx txux chi, vênhx huôv jông tsik chiê pôngz plox thiêz hêik kriê zuk hêir nênhs têx txux chi, vênhx huôv ntơư trâu tsôngv kruô sđ pâuz txos”.

Nhạc cắt

Zos tiêk tsôngv kruô sđ muk txos trâu cxuô luz tsêr so du lix côngv thôngx ntơưv xã Chiềng Cọ, đrôngl Sơn La, tsôngv kruô sđ cux zuôr tâu sêiz shuôk thiêz tâu đros tsôngv tuz nxêik hluôk nthuôr uô cêr lov jêv, đhiê pax vuôs thiêz pâuz tâu hêir nênhs poz ziz hauar thax tsav li têx txux chi, vênhx huôv jông. Iz lênhx kruô tuôx txix Hà Nội hêik pâuz: “Cur pov tâu tiêk, tsôngv px nhoz ntơưv no pâuz chơưx kruô, pâuz đros kruô thav luk huv đros thiêz sưv jê đros tsôngv kruô sđ thiêz zuk nus li chas, cux kriê tiês tiês trâu tsôngv kruô”.

Txix têx tsêr so du lix côngv thôngx hêik sau, xã Chiềng Cọ cux tso tơưv luôs hâux lưv chox car cxuô chuôz zis sđ cxiv uô tsêr du lix côngv thôngx. Zơưv Cà Văn Hòa, phưv chủ tịch uỷ ban xã Chiềng Cọ cux hêik pâuz tiêk: Jos Hùn, tâu xã xêir tsov zos jos du lix côngv thôngx chiê huôv tsar truôx hêir nênhs poz ziz têx txux chi, vênhx huôv jông. “Hâur ntu đhâu tưz saz lax cơưv đros px, kror tiv iz zos chi uỷ, Ban sêiz car thiêz px sđ puôr lênhx jông siêz cxiv kho đuô zuk hêir nênhs poz ziz têx tsêr tsar lơưx đros trâu cxuô chuôz zênhx sir zôngv hâur chuôz zis tsik chiê pôngz plox?

Luôs hâux lưv huôv tsar du lix côngv thôngx, cux chênhr zos iz luôs hâux lưv uô muôx liv thiêz huôv tsar truôx hêir nênhs poz ziz têx txux chi, vênhx huôv cxôngx nzor cov muôx đros đrêiv hâur luz nênhx, chiê tsôngv kruô du lix tuôx ndis shuôk uô si./.

(Tsu cxêik nhênhv-Trấn Long-TTTB)