Sìn Hồ (Lai Châu) uô jông luôs hâux lưv phax tar no njiv trâu lênhx nênhs thiêz têx tsiêx cxu

Sìn Hồ zos thax tsav qơư trâus uô ruôr hiêv hnhar hâur jiês ntux no njiv nhoz thax tsav tỉnh Lai Châu hâur têx hnuz đhâu, tas nro 9 xã thax tsav tox siêz, kror tưs huôz cux pok niêz thiêz lok nas yâur njuôs njêz. Hâur têx hnuz ntơư, jêx tưv njuôk tâu đrâuv têx jôngr hâur đruôz hnuz ntơưv thị trấn Sìn Hồ thiêz chor xã li: Tà Ngảo, Xà Dề Phìn, Làng Mô thiêz thị trấn huyện mak txix 5-8 tưv. Taz sik, thâuv hmo ntux, jêx tưv grêk kis đuô 5 tưv, uô hiêv txos tsôngv box cux li têx tsiêx cxu hâur thax tsav đas jos.

Pos Trần Thị Thu Hiền, Tsar phongx kôngz nuv thiêz huôv tsar tox siêz huyện Sìn Hồ heik pâuz: Nhiv no tas nro huyện muôx 40 cxênhz ntâu tuk tsiêx lox; hâur ntơư phênhv ntâu nhoz trâu chor xã tox siêz. Đros trâu luôs hâux lưv bax tsưr ziv fuô kriê, vênhv tôngv thiêz heik tsôngv box lok sâuv phax tar ntux no njiv trâu tsiêx cxu ntơưv qơư, txos iz jiês no tsôngv box sđ cux chaz tâu 2 cxênhz ntâu tuk nhux tưv lok trâu qơư kis chiê đrêiv ntux no njiv. Pos Trần Thị Thu Hiền heik:

“Đros thiêz ntux no njiv li no mak hâur thax tsav huyện Sìn Hồ, tsôngv box tưz bax uô têx nuv phax tar no trâu tsiêx cxu. Tsênhv tsênhz, chaz têx tsiêx nhoz thax tsav tox siêz lok qơư kis gâuv no, xor thêir ntov têx qơư cơư tsiêx, bax jâuz trâu nox..... Đros thiêz têx tsiêx ntơưv qơư, tsôngv box cux tưz bax têx jâuz tâux, cxaz nzir têx hmôngr krâur trâu tsiêx nox, trâur tơưk trâu tsiêx ntê”.

Đros luôs hâux lưv bax phax tar ntux no njiv trâu tsiêx tu zus, nhiv no huyện Sìn Hồ tưz chox kriê ngênhx zoz zux choz hâux lưv trâu têx tsêr cơưv tsuv uô jông luôs hâux lưv phax tar ntux no njiv trâu têx nhuôs shux xênhz. Iz chas ntơư, têx tsêr cơưv zuôr bax tso shux xênhz so ntơưr zos tiêk thâuv ntux no njiv hênhr thiêz phênhz six hơưv cơưv cxaz nzir cov fiv đros trâu têx hnuz ntux sor mê njik. Iz chas co, ntơưv têx tsêr cơưv shux xênhz nox nhoz hâur tsêr cơưv, mak uô lơưr têx tsưr ziv li: Cxaz nzir têx pav sor, yo sor; cxaz nzir têx jâuz mor nox, trâur tơưk trâu shux xênhz ntê thâuv cơưv ntơưr no njiv hênhr thiêz tsi cxoz tso shux xênhz muk đrâuv têx jôngr thâuv ntux no njiv.

Cưk kriê ntơưr Dương Công Thảnh, thơưx seiz car tsêr cơưv cxênhx iz Làng Mô, huyện Sìn Hồ heik pâuz: Tsêr cơưv no muôx 24 lớp cơưv, zuôr xar 400 lênhx shux xênhz, hâur ntơư 2/3 lớp cơưv nhoz  têx jêx jok. Đros trâu luôs hâux lưv chox kriê chor cưk kriê ntơưr ntơưv têx qơư cơưv muôx qar tsêr lớp cơưv tax mak tsuv xor thêir lớp cơưv cov ntov, tsi chiê chuô txiêk yâu thiêz tsêr cơưv cux heik chor cưk kriê hux jos jông đros shux xênhz niêv txir tsuv sik côngv muôz têx tsôngk trik yo sor trâu shux xênhz hnar cov taz por jông trâu têx nhuôs. Cưk kriê Dương Công Thảnh heik:

“Nhiv no txos iz jiês nor, shux xênhz têx trik yo sor muôx tsi txâuk, viv li lok six phiv liv trâu hâux lưv phax tar no trâu têx nhuôs. Đros thiêz shux xênhz nox nhoz hâur tsêr cơưv, shux xênhz têx trik yo thiêz pav, vix tsav cux muôx tsi txâuk, viv li cux tsi tâu txâuk sor trâu chor nhuôs shux xênhz. Đros trâu têx heik co, tsêr cơưv chox kriê chor cưk kriê ntơưr cov chiê têx nhuôs tuôx cơưv ntơưr lis đuô 30 phênhz thiêz so lis đuô 30 phênhz. Tiv 2 zos tiêk têx hnuz ntux no njiv hênhr mak tsêr cơưv zuôr cơư trôngx chiê têx nhuôs shux xênhz jâuv hâur tsêr thiêz cxaz nzir têx jâuz mor trâu shux xênhz nox cov txâuk”./.  

(Khắc Kiên-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

6 faz tsưr ziv chiê zav nox tsik đêis hâur cik hniêr

Thâuv nox hâuk, zav nox đêis hâur cik hniêr zos kror txar jav tsik tâu. Thiêz têx co tsik zos uô zuk tsik thor jông nhoz mak tsênhv zos qir tiv uô trâus moz hniêr.

Têx thâuv zav nox đêis hâur cik hniêr, sơưr đơưk tsik so zôngv pak chiê đis hniêr.

Lơưr hiêk hội kho moz hniêr Mỹ, cor cav zôngv pak đis hniêr zos qir tiv uô trâu chor cik hniêr khôngz lox đuô. Thâuv co uô trâu zav nox zôngv ziv đêis đuô, paz uô trâu chor caz moz huôv xênhz ntâu đuô thiêz uô trâu chor hniêr trâus to moz, moz pok hniêr…

Zos li puôk muôx tsưr ziv tưs chiê uô chor zav nox tsik đêis trâu têx cik hniêr thiêz tsik uô phiv liv txos chor hniêr thiêz kror ndâux? Đrav kaz no zos iz cxiê tsưr ziv chiê txar jav kror co.

- Thâuv tsênhv nox, taz sik zav nox đêis trâu cik hniêr, ho gra tsik tâu đros pak cxuôv hniêr. Zos li co, tsuv zôngv blêis chiê thơưz zav nox tơưv đhâu cik hniêr. Kror no tas ntâu six hơưv thiêz phiv liv đuô taz sik ngaz tuk đuô zôngv pak chiê đis hniêr.

- Zos tiêk tsênhv nhoz tsêr, zuôr zôngv tâu cxuôv hniêr cxuôv uô trâu chor zav nox co tơưv đhâu cik hniêr. Taz sik, tsuv tok 30 phênhz tov kaz mav li cxuôv hniêr thiêx jông.

- Zâus kror ndâux txix cuô njêr. Uô li no zuôr paz uô hur luz kror ndâux thiêz txar jav tâu caz moz huôv xênhz. Têx thâuv uô li no cux paz uô trâu têx zav nox đêis hâur cik hniêr tơưv lok.

- Muk nox ntơưv têx tsêr nox hâuk, mak zênhx muôx đros pak đis hniêr. Thiêz thâuv zav nox đêis hâur cik hniêr, zuôr zôngv tâu tuk pak đis hniêr chiê đis ciês. Zos li mak tsuv zôngv pak đis hniêr max mav đis zav nox đêis hâur cik hniêr lok thiêz tsik muôz pak đis đhâu kror cik hniêr viv zuôr uô hiêv txos pok hniêr.

- Sir zôngv xor nha khoa zos tsưr ziv jông tiv zix thiêz ngaz tuk tiv zix chiê muôz zav nox đêis hâur cik hniêr lok. Zos tiêk trâus moz thâuv sir zôngv xor nha khoa. Mak pok hniêr trâus moz, tsuv muk njuôk shuôk.

- Zos tiêk tas nro têx hêik tas sâur puôr lênhx tsik muôx chêx cur, tsuv muk pư tsâus jos. Thiêz têik cik sơưr nzor hnuz tov kaz, tsuv muk trâu qơư njuôk kho moz hniêr chiê hêik cưk yuôx paz đis têx zav nox đêis hâur cik hniêr./.

(Thu Thủy-Lik Thox cxêik nhênhv)