Jax sâu thưr 2, hnuz 29/2/2016:

Laox Cai huôv tsar chos Tam Thất trâu thax tsav tox siêz

 

 

Zơưv Sì x Zax nhoz jos Nàn Cảng, xã S Ma Cai, zos iz ziv chuôz zis nhoz thax tsav qơư ntơư uô ntêx nyuôk chos tsoz chos Tam Thất. Pâuz tâu tsoz chos Tam Thất muôs tâu grê, sâu tâu nhiêx txiêx; hâur kaz shông 2013, zơưv Sì tưz kir txêik pênhr nhiêx hâur tsêr nhiêx têz qơưs chox lok chos tâu zuôr xar 1ha. Đhâu iz shông chos, zơưv Sì ziv chuôz zis tưz đê tâu 3 chiv  chok pax muôs trâu ciêz đrôngl; grê nhiêx 250-300 cxênhz iz cir. Xav sâu tâu 4 tax chok pax, hâur iz shông, zơưv ziv chuôz zis sâu tâu zuôr xar iz puôk triệu nhiêx. Đhâu 3 shông chos, zơưv ziv chuôz zis sâu kok thiêz chok pax hur si, sâu tâu xar 1 tỷ nhiêx.Zơưv Sì x Zax hêii pâuz:

 “Shông no cur ziv chuôz zis chos nzir xar 3ha, zos hâur ntu zuôr txos no, sâu muôs tâu grê mak cur tsênhv zuôr chos nzir thiêz”.

Zav Tam Thất hêik ntơư, tsôngv px cux tsik zôngx chos tâu; zos chos cov tâu 1ha Tam Thất, tsuv muôx 800 txos 1 tỷ nhiêx; ntơư zos iz kro tsôngv px sđ tsênhv taz tov njiz phiv liv. Hâur shông 2014, iz cxiê ziv chuôz zis nhoz trâu nhoz hâur thax tsav huyện tưz chuôz piz chos siv nzir 2ha. Ntơư zos tsoz chos nziv chos trâu thax tsav qơư muôx ntux no njiv li Si Ma Cai. Taz sik, luôs hâux lưv tsưx phưv thiêz tu tsoz chos ntơư, tas ntâu côngk đas jos thiêz tsik nziv chos trâu thax tsav qơư muôx đêx, tsuv tu tsưx phưv zos đrêiv tsưr ziv kriê. Zơưv Chùa x Zax, zos iz ziv chuôz zis chos Tam Thất nhoz huyện Si Ma Cai hêik pâuz:

 “Shông no, pêz cux tror chos nzir tsoz chos Tam Thất. Zos tov kaz, muôs tâu grê mak pêz tsênhv zuôr kriz đar qơư chos nzir chiê txo grêk yêiz pluôs”.

Pov tâu tsoz chos Tam Thất muôs tâu grê, huyện Si ma Cai tưz tso tơưv ntâu faz tsưr ziv chiê kriz đar qơư trâu tsôngv px huôv tsar chos yiêz tsoz chos hêik  ntơư. Zơưv Viên Đình Hiệp, tsar phôngx kôngz nuv-huôv tsar tox siêz, huyện Si Ma Cai, tỉnh Laox cai hêik pâuz:

 “Pêz tsênhv taz tov zok nriêr Trung Quốc cxuô faz tsưr ziv chos thiêz tsưx phưv zav tsoz chos ntơư; đhâu ntơư, li zok nriêr kriz đar qơư yaxx kriê tsôngv px sđ huôv tsar chos. Kror tiv oz, Pêz zuôr kriê tsưr ziv chos, tsưr ziv tu tsưx phưv cov txos trâu tsôngv px sđ”.

Luôs hâux lưv kriz đar têz chos Tam Thất, zos huyện Si Ma Cai faz tsưr ziv uô trơưk Tập Đoanx chos cxuô zav tsoz chos luôs hâux lưv tso tơưv, uô trâu thax tsav tox siêz đêz đrôngl./.

                           (Tsu cxêik, nhênhv-Thanh Thuỷ-Tây Bắc)

 

 

 

 

Phênhv thưr 2, hnuz 29/2/106:

Cxiv tsa qơư sâu zuôr truôx VN têx cxur chiê gra siêz grê muôs trâu luôs 2 chas têz qơưs

Txos iz jiês no, VN têx doanh nghiệp muôs cxur trâu luôs 2 chas têz qơưs cir hux thôngx muôs tâu iz tsov ntâu tênhr cxur. Co cux zos iz kro jông thiêz sir jos hâur luôs hâux lưv muôs cxur shông no, taz sik VN têx cxur muôs trâu luôs 2 chas têz qơưs cux tsênhv fênhx zis thiêz lênhx nênhs sir zôngv sâuv ntiêx têz tsơưs pâuz txos. Zơưv Bùi Huy Hoàng, heik kriê zuôr muôs têx xiv huv VN ntơưv Trung Quốc moz siêz thâuv shông 2015, Vn têx cxur tsav 54% hur si Trung Quốc têx cxur zuôr saz đrâuv luôs 2 chas têz qơưs lok, taz sik thâuv zơưv muk iz lưv đhâu têx ciêz đrôngs ndis seiz lơưr têx qơư muôs cxur hâur têz qơưs no mak tưz zos nriêr tsi tâu VN têx cxur lok sik tsi muôx tsênhz bê. Iz chas ntơư, têx têz qơưs đros VN muôs cxur trâu luôs 2 chas têz qơưs li: Thái Lan, Pakixtan, muôx têx Campuchia lok tsênhv uô tâu jông đuô pêz luôs hâux lưv muôs cxur tsơưr lươngv siêz:

“ Pêz nhoz hâur thax tsav tsi tâu pov muôx hâur ciêz muôx hnaz tưs sâu tiêk zos cxur VN. Hur tiz si têx lênhx kruô tsi muôx lênhx tưs pâuz txos cxur VN zos jông li chas? Cur xar hiệp hội kôngz krâur nhênhz chơưv đros cơ quan uô luôs hâux lưv no tsuv cxiv tsa tsưr ziv, bê hu trâu VN têx cxur ntơưv ciêz đrôngs Trung Quốc”.

VN tsưr ziv muôs cxur trâu luôs 2 chas têz qơưs zuôr krêz đar niêv ciêz muôs muk trâu têz qơưs Mỹ, Hàn Quốc, châu Âu. Taz sik đros thiêz tsưr ziv uô nox li nhiv no thiêz tsơưr lươngv cxur uô tsi yuô tâu jông, VN têx cxur lax muôx tâu qơư sơưr truôx hâur têx ciêz đrôngs no. Đros 7 zav yuôx txưr tsi muôx hâur têx cxur mak têx têz qơưs tso tơưv, VN tsi tâu muôx cui tinhv tsênhz mênhx lok sâuv zôngv li chas cov trơưk tsưr ziv, cui tinhv. Six hơưv đhâu, iz cxiê xiv huv cxur muôs trâu têz qơưs Mỹ tưz trâus xa tror tuôx viv đhâu qênhz yuôx tsi taz por trơưk chei, cui tinhv. Zơưv Nguyễn Trung Kiên, Chủ tịch hội đồng Quản trị Công ty Gentraco heik:

“ Cur heik Hiệp hội kôngz krâur thiêz têx lênhx nênhs heik kriê zuôr muôs têx xiv huv tror paz kriê doanh nghiệp têx mông lok sâuv têx chei seiz car tsơưr lươngv, ngaz tuk zav nox, lok sâuv qênhz shuôs têx cxur, chei sâu sê… Paz doanh nghiệp lok sâuv đơưk têx phiv liv, kriê tsưr ziv tsiv uô…”.

Hâur ntu nhiv no, têx doanh nghiệp cux tsênhv tuôr truôx tsưr ziv, hâux lưv uô zos muôs cxur trâu Trung Quốc thiêz têx ciêz đrôngs lox txơưr đuô. Nhiv no, VN têx cxur tsơưr lươngv siêz tsav 27% têx cxur muôs trâu luôs 2 chas têz qơưs. Taz sik chiê krêz uô đar, cxơưz tiês luôs hâux lưv muôs cxur trâu têz qơưs Mỹ, Hàn Quốc, châu Âu…., têx doanh nghiệp thiêz tsôngv box VN tsuv sir jos uô ntâu đuô thiêz têx nuv li: Yưv pênhr uô têx zuz nôngz jông, cxur kaz thiêz hur, uô têx đras liêx lox đar, cxiv tsa qơư sâu zuôr muôx bê jông thiêz cxiz muôv muôs. Têx luôs hâux lưv no, doanh nghiệp thiêz tsôngv box lok six zuôr trâus txos têz qơưs cêr paz.

Lok sâuv Bộ Công thương, Thứ trưởng Trần Tuấn Anh khav tinhv, six hơưv zuôr txos tror sir jos paz têx doanh nghiệp muôs xiv huv trâu luôs 2 chas têz qơưs gra siêz têx cxur nox kaz, txo grêk tsơưs têx trâus uô ruôr hiêv, phiv liv hâur luôs hâux lưv no thôngz đhâu sik hux jos đros têx qơư sâu zuôr muôs, hlôngr yiêz tsưr ziv cxiz muôv muôs têx xiv huv. Bộ cux đros cxuô Bộ, ngênhx muôx vax huôv đơưk têx phiv liv trâu doanh nghiệp hâur luôs hâux lưv uô no, cxơưz tiês cxiv tsa qơư sâu zuôr VN têx cxur cov muôx suôz bê to. Thứ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh heik pâuz:

“ Pêz tsuv zênhx max hux jos đros têx têz qơưs ntơưv qơư uô jông trơưk têx ntâuz ntơưr tưz siz chos cir thôngx ziv tsês, krêz đar trôngx mak zuôr muôx têx tsưr ziv kriê trâu têx doanhh nghiệp, VN têx xiv huv buôk ti tâu đros niêv ciêz no, txix ntơư uô tâu trơưk têz qơưs co tsưr ziv, siêz xar”.

Muôs cxur zos muôs trâu iz ciêz đrôngs lox đar li Trung Quốc ciês xưz, mak zuôr tsi truôx ntêr, lar heik zos thâuv niêv ciêz muôx txơưr txar. Taz sik chiê gra siêz têx cxur jông thiêz kaz, chor cxur muôs trâu têx ciêz đrôngs lơưr khênhr xeir tsov jông mak tsưr ziv jông yax zos tsôngv box, doanh nghiệp thiêz têx bộ, ngênhx muôx vax huôv tsuv cxơưz tiês luôs hâux lưv cxiv tsa qơư sâu zuôr muôs VN têx cxur muôx suôz bê./.

( Lệ Hằng CQTTTPHCM-Riê Lâux cxeik, nhênhv)