Nênhs Cho nhoz Lai Châu li têx hnuz cheir hâur shông

          Lơưr nênhs Cho nhoz huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai châu li siêz xar, cxôngx hnuz xiêz iz tsiêz mul txos tsor hnuz hâur hli iz zênhz lix zos hnuz cheir tsi chiê tsor uô ruôr hiêv txos tsiêx cxu. Hnuz co pox nhuôs puôr lênhx so tsi uô hâux lưv, tsi thav luk đror hâur 3 hnuz ntơư (hnuz tiv 1: cheir tsor pư; hnuz tiv oz cheir tsor mul; hnuz tiv pêz zos cheir tsi zôngv triêv, trâux tâuk). Hnuz 15/1 zênhz lix zos hnuz uô suôx câuv tsiêz, hnuz co pox nhuôs tsi muk uô hâux lưv, tsuôk nhoz tsêr nox hâuk uô si. Hnuz 20/1 zos hnuz cheir chuô chiê xar njôngr chuô tsi uô hiêv txos lênhx nênhs, tsêr nhoz, kôngz lôngk. Cxuô lênhx nênhs lênhx tưs cux ro grênhz chox lok pheiz uô 8 tês mê, khi thiêz tso ntơưv têx kror trôngx chiê their đaz their chuô. Chiê bax trâu hnuz cheir no pox nhuôs uô nduôr lok sik uô mor blâuv, muôz mê njik lo trâu têx nja tsêr chiê their đaz their chuô. Txos hnuz co cxuô lênhx nênhs tsi thav đror thiêz tsuôk so hâur tsêr uô si xưz. Txos hnuz xiêz 1 thiêz xiêz 2 hli 2 zos 2 hnuz cheir nôngs, tsuôk, chiê nôngs thiêz tsuôk tsi uô ruôr hiêv txos kôngz lôngk.

          Nênhs Cho uô mor blâuv muôz jak uô 3 zav: đơưz, xiêr, đax chiê nox. Thiêz muôz mê njik mor blâuv lo trâu sâuv kror trôngx chiê lơưr nôngs, tsuôs. Đrâuv co muôx iz cxiê hnuz cheir li: hnuz cheir ntux nas, tsi uô ntênhs tul tsi, tsuôk so hâux lưv nhoz tsêr, tsi thav đror, tsi đa đêx; hnuz cheir caz hmoz chiê caz hmoz tsi uô hiêv txos kôngz lôngk....Zơưv Chẻo Lao U nhoz qơư 5 thị trấn Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu puz pâuz cxaz:

          “Nênhs Cho pêz iz shông muôx 2,3 hnuz cheir. Hâur co muôx têx hnuz cheir mak tsuv uô co zos hnuz kho nza. Cxuô chuôz zis hu plis hâur tsêr đhâu co txiêr ntơưr thiêz gra triêv, chuôz zênhx mul kho nza trâu pos zơưs, luôx đrox, hlơưr shaz....No zos hâux lưv uô kruôz kriê tuz nhuôs ndo njôngr txos zuk mênhx cxưx li hâur pâus”.

          Yuôr nênhs Cho nhoz huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu mak hnuz qir cheir hâur shông zos hnuz xiêz 1 txos hnuz xiêz 3 tsiêz. Hâur têx hnuz cheir tsi xưk iz zav. Hnuz xiêz iz lơưr cheir tsi mul kror tưs. Hnuz xiêz oz muk tâu, taz sik tsuv xeir six hơưv jông. Hnuz xiêz pêz tsi puz muk ciês kror tưs hlo, viv lơưr tsôngv box li siêz xar hnuz co têx đaz mul đhiê tsiêz zos zuk mul zuôr trâus njiz têx môngr tsi jông, moz gênhs yênhx shông. Hnuz xiêz 5 txos xiêz 6 zos jax hnuz, pox nhuôs cheir tsi heik cưr cxiêx, tsi uô tsêr, tsi uô liêx têz, zos uô mak zuôr trâus ruôr hiêv txos kôngz lôngk. Thiêz tiv zix hâur têx hnuz cheir mak txir nênhx nênhs Cho tưz uô ntênhs hloz tiêr nênhs zuôr tsi tâu đros pox niêv pư uô cê. Zơưv Lý Quang Minh nhoz jos Hữu Nghị, thị trấn Phong Thổ, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu puz pâuz cxaz:

          “Txir nênhx nênhs Cho thâuv tưz uô ntênhs hloz tiêr nênhs mak tsuv cheir 6 hnuz tsi đros pox niêv pư uô cê, zos têx hnuz xiêz 1 thiêz hnuz 15/1; hnuz xiêz 1 thiêz 15/7; hnuz xiêz 1 thiêz 15/10 zênhz lix. Hnuz 20/7 thiêz 20/8 zênhz lix zos hnuz cheir xoz tuô , hnuz co pox nhuôs tsi cxoz mul kror tưs, tsi zôngv nhiêx txiêx chiê jav xoz tuô uô hiêv txos lênhx nênhs thiêz chuôz zênhx chuôz tas”.

          Hâur têx mênhx cxưx tsơưs nênhs nhoz sâuv thax tsav tox siêz, nênhs Cho zos iz hâur têx mênhx cxưx txơưx lok têx zav yuôx kho moz. Hâux lưv uô yuôx tâu seiz zos iz hâux lưv muôx ntâu tsiv grê tiv zix nhoz thax tsav nênhs Cho. Pox nhuôs lok six tsov cưv txos hâux lưv bax têx zav yuôx kho yênhx zav moz viv li hnuz xiêz 5/5 zos hnuz yuôx njuôz. Pox nhuôs xar tiêk hnuz co, yuôx jông tiv zix, đê yuôx lok hnuz co zos jông tiv zix. Têx lênhx nênhs txơưx lok yuôx njuôz hnuz co khênhr mul har jôngr đê yuôx, chox lol tsiv uô chiê zôngv jux jus. Tsoz suôr njiv, lơưr khênhr mul đê ntơưv qơư tsi muôx tsiêx cxu tuôx txos, gra lol jiêz kruôr, tsês chiê ntêr thiêz thâuv muôx moz mak zôngv. Hnuz xiêz 6/6 zênhz lix zos hnuz nzuôr qêz têx tuôx pưv. Hnuz co zos yar ntux mak chuôz zis tưs cux gra tsôngs yo, pưv, vix tsav chox mul nxuô jiêz. Hnuz 14/7 zos tsiêz đraz shông. Cxôngx hnuz 13 chuôz zis tưs cux tuô buô, tsi muôx buô mak tuô keiz chiê hu pos zơưs thiêz têx đaz lok nox tsiêz jông li tsiêz trâur lâus. Tsiêz no lơưr so 3 hnuz, cxôngx hnuz 13 txos tas hnuz 15/7. Zơưv Chẻo Cáo Sung nhoz jos Căn Câu, xã Sùng Pài, thành phố Lai Châu pheiz kênh:

          “Hnuz hla trâu cheix ntux lax têx kôngz lôngk qir siêr lok sik tsênhv tơưs pax, txi txir, “đaz” tuôx tsôngv box li liêx têz chiê seiz nus thiêz teix nhiêx txiêx. Viv li uô ntêx hnuz co iz hnuz, lơưr tsuv txiêr ntơưr uô nhiêx txiêx chox mul đei sâuv iz tul pak cxok sâuv tơư liêx. Hâur têx hnuz co tsi cxoz mul seiz liêx têz, viv muk mak đaz tsi car gra nhiêx txiêx mul, zuôr uô hiêv txos chiv cheix”

          Nênhs Cho nhoz Lai Châu muôx ntâu hnuz cheir li ntơưv. Taz sik têx phongz cxưx cheir muôx ziz njiêz jông thiêx tâu pox nhuôs tror tuôr tsês chiê heik kriê lênhx nênhs nhoz uô nênhx cov jông, xar njôngr lênhx nênhs muôx jông đas jos, sâu tâu chiv cheix jông hâur shông..../.

(Chẻo Thu-Txâur Vax cxeik nhênhv)

Suôz sênhr cưr cxiêx Then

          Suôz sênhr cưr cxiêx Then muôx đros đrêiv hêir nênhs Tày, Nùng, poz ziz hâur têx hnuz kriz ntênhk hội. Pir li têx hnuz kriz uô ntênhk hloz lox tiêr nênhx….Iz chas ntơư, hêir nênhs Tày, Nùng, poz ziz têx suôz sênhr cưr cxiêx cux hêik lok cêr gâux cêr đrâus đros trâu huôv tsar cêr uô nênhx hâur niêx hnuz.

          Nhoz Lạng Sơn, txơưv luz jok, luz xã tưs cux muôx chor hêik cưr cxiêx Then li ntơư thiêz chor lâuk kriê trâu chor hluôk cơưv shâuv txos trâu nhiv no thiêx huôv tsar truôx suôz sênhr cưr cxiêx Then muôx đros đrêiv hâur luz nênhx tsik chiê pôngz plox. Hêir nênhs Tày, Nùng nhoz Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc kạn, txơưv muôx iz cxiê huôv tsar cêr uô nênhx nhoz trâu Hà Nội, đrongl HCM, thax tsav Tây Nguyên cux huôv tsar truôx zuk hêir nênhs suôz sênhr cưr cxiêx Then tsik chiê pôngz plox.

          “Cur đros cơưv shâuv suôz sênhr cưr cxiêx Then nhoz no tâu 4 shông, cur tâu chor niêv pos, niêv nzơưv kriê cơưv shâuv suôz sênhr cưr cxiêx Then thiêz txos trâu nhiv no cur cux cơưv tâu ntâu jax cưr cxiêx Then”

          Thax tsav tưs muôx hêir nênhs Tày, Nùng huôv tsar cêr uô nênhx nhoz, thax tsav ntơư muôx suôz sênhr cưr cxiêx Then. Mã Trung Trực nhoz tỉnh Bắc kạn, zos iz lênhx pâuz uô trax, cxiv uô qơư kriê hêik cưr cxiêx Then trâu tsôngv kruô sêiz.

          “Cur cux zos iz lênhx tuôr tsês tâu txux chi vênhx huôv Then thiêz chor tuz nxêik hluôk tsuv tâu cơưv shâuv zav txux chi, vênhx huôv no. Chênhr zos têx txux chi, vênhx huôv ntơư thiêx cxơưz cxiz trâu cur truôx siêz kriê têx suôz sênhr hêik cưr cxiêx ntơư trâu chor tuz nxêik hluôk nhiv no”

          Têx suôz sênhr cưr cxiêx Then ntơư cux muôx njiêz luk hêik lok hêik lok huôv tsar cêr uô nênhx huv đros ntu têz qơưs hlôngr yiêz nhiv no thiêz hêik lok hêir nênhs Tày, Nùng têx cêr nox nhoz muk lok haur niêx hnuz.

          “Thơưx jiês cur tuôx trâu ntơưv no thiêz tâu sêiz têx cêr lov jêv hêik cưr cxiêx ntơư cux jông hênhr thiêz cur sêiz pov iz lênhx nxêik gra iz luz trax Gui ta, đhâu ntơư sđ hêik cưr cxiêx đros thiêz ntơư cux zos iz zav txux chi, vênhx huôv jông”

          Iz chas muôz têx txux chi, vênhx huôv ntơư tuôx nthuôr uô cêr lov jêv trâu đrôngl lox; Sôz sênhr cưr cxiêx Then cux tsênhv tâu chox muk nthuôr uô cêr lov jêv trâu đrôngl Pa ri têz qơưs Pháp hâur têx hnuz ntênhk hội ntiêx têz. Triệu Thuỷ Tiên, phưv chủ tịch hội khơưk tsês chiê cxuô hêir nênhs nhoz tỉnh Lạng Sơn têx txux chi, vênhx huôv jông shir phaz lul hêik:

          “Muôz têx txux chi Then tuôx nthuôr uô cêr lov jêv trâu têx đrôngl lox, cux chênhr zos hêik kriê têx txux chi Then trâu tsôngv kruô nhoz cxuô thax tsav qơư pâuz txos”

          Hêir nênhs Tày, Nùng, Poz ziz nhoz Việt Bắc suôz sênhr cưr cxiêx Then nhiv kruôr tâu UNESO sâu trâu hâur bê ntơư tuôr tsês chiê cxuô zav txux chi, vênhx huôv jông. Ntơư cux zos côngv thôngx hêir nênhs Tày, Nùng, Poz ziz tâu luz côngz bê jông thiêz cxơưz cxiz huôv tsar truôx suoz sênhr cưr cxiêx Then tsik chiê pôngz plox./.

                                             (Tsu cxêik nhênhv-CTV VOV Đông Bắc)