Jax sâu thưr 4 hnuz 29/3/2017

Lai Châu sir jos phax tar moz ơưk kêiz ok

   Hâur têx shông đhâu lok no, ntâu ziv chuôz zis nhoz huyện Phong Thổ tưz kriz đar qơư tu zus kêiz ok ntâu lơưr tsưr ziv tsêx tsung thiêz co zos iz luôs hâux lưv huôv tsar kinh tế hâur chuôz zis. Đros kror liv zos buôs ti đriv têz, chor kêiz ol nôngz phênhv ntâu zuôr txis saz Trung Quốc lok, viv gri fênhx zis đuô chor tỉnh txơưr đuô. Đros qênhx shênhx moz ơưk A/H7N9 cik trâu kêiz ol saz ntus đriv Trung Quốc tsênhv huôv xênhz thiêz cik moz trâu lênhx nênhs, uô trâu nênhs tu zus cux xưk li cơ quan txơưx jênhv nhoz tiv phaz cxơưx. Đros yax kriê trâu pêx xênhv pâuz lok têx phiv liv, phax tar caz moz ơưk, tiv phaz tsênhv chuôz cxaz qênhz yuôx jông luôs hâux lưv tuô fêik thiêz zuôr muôs kêiz ol. Zơưv Triệu Văn Khoát, phưv trưởng trạm thú y huyện Phong Thổ puz pâuz:“Đros qênhx shênhx caz moz sâuv thax tsav ntus đriv buôs ti saz Trung Quốc, mak pêz tưz sik côngv đros UBND chor xã chiê sir jos tir thêir. Tiv zix zos chor xã tus đriv, chor đồn pênhz phax, sêiz car ciêz đrôngs, công an sik côngv uô cê chiê sêiz car, qênhz yuôx chor kêiz ol tâu zuôr lok pâuz tsik tsênhz qơư. Pêz zuôr sâu tsês thiêz xưv lik truôx chor nênhs uô zuôv”.

   Zơưv Bùi Văn Sơn, phưv chủ tịch UBND huyện Phong Thổ puz pâuz: huyện tưz yênhx lix chor đoanx qênhz yuôx liên ngành chiê qênhz yuôx ntơưv chor cêr muk lok, tiv zix zos cêr txix trôngx đriv Ma Lù Thàng thiêz chor cêr zâu lok hâur thax tsav. Xor mông lok moz ơưk A/H7N9 nhoz Trung Quốc thiêz moz ơưk A/H5N1 nhoz chor tỉnh hâur têz qơưk tâu tiv phaz hêik pâuz tsik so. Txix co, hâux lưv yax kriê tâu uô ntơưv tas nro chor xã, thị trấn, thôngz đhâu cxiv luôs loa yax mông, chiê pêx xênhv pâuz tâu caz moz ơưk li txơưr txar. Zơưv Bùi Văn Sơn hêik:“Chor phòng, ban hâur huyện mak cux tưz sir jos yax kriê, hêik thiêz muôx ntơưr kruôz kriê ndar six hơưv, sik côngv đros chor lưx lươngv sâuv thax tsav sir jos qênhz yuôx phax tar caz moz. Pêz cux tưz hêik chor trạm y tế têx xã bax nênhs yax kriê, hêik pêx xênhv, tiv zix zos hâux lưv caz moz zuôr cik txix kêiz ol trâu lênhx nênhs chiê pêx xênhv pâuz tâu, bax cxix cxuô zav yuôx phax tar moz”.

    Đhâu qênhz yuôx sâuv thax tsav iz cxiê huyện li: Tân Uyên, Phong Thổ, Mường Tè thiêz thành phố Lai Châu nhiv kruôr đhâu, tỉnh Lai Châu tưz pov iz cxiê kêiz ol trâus moz ơưk A/H5N1. Thiêz hâur ntu nhiv no, qiv hơưv zôngx ziv uô trâu caz moz ơưk huôv xênhz cik đêz đar trâu cxuô qơư. Viv li, đros sir jos uô cxuô tsưr ziv chiê phax tar caz moz A/H7N9, tiv phaz cux tsênhv sir jos phax tar chor zav caz moz ơưk txơưr đuô li A/H5N1.

   Zơưv Hà Quang Huy, phưv giám đốc sở kôngz nuv thiêz huôv tsar jêx jok tỉnh Lai Châu puz pâuz: chor nganhx, tiv phaz hâur tỉnh tsênhv sir jos uô côngz xưv yax kriê pêx xênhv tsoz phưz sêiz shuôk kêiz ol. Txưr thâux gra, tuô fêik, muôl muôs chor kêiz ol pâuz tsik tsênhz qơư. Tiv zix, tỉnh zuôr xưv lik truôx chor tsưr tsix, tiz nênhs thâux gra, muôl muôs, tuô fêik têx kêiz ol pâuz tsik tsênhz qơư đhâu ntus đriv, tsik tâu đhâu qênhz yuôx. Zơưv Hà Quang Huy hêik: “Nganhx kôngz nuv tỉnh cux tưz hêik chor cơ quan uô hâux lưv sik côngv đros chor tiv phaz, sir jos uô côngz xưv yax kriê, tiv zix zos hêik trâu pêx xênhv nhoz jê ntus đriv pâuz tâu chêi têz qơưk, cux xưk li caz moz ơưk A/H7N9 li têx phiv liv. Pêz cux tưz hêik trâu UBND tỉnh chox kriê chor tiv phaz sik côngv, qênhz yuôx, tir thêir chor nênhs muôl muôs kêiz ol txix chor tiv phaz txơưr đuô, tiv zix zos ntus đriv chiê phax tar”.

   Nhiv no, tas nro tỉnh Lai Châu li chor kêiz ol muôx zuôr xar 1,2 triệu tuk, phênhv ntâu tâu tu zus tsơưs hâur têx ziv chuôz zis. Đhâu tsiêz, ntâu ziv chuôz zis tror zuôr nôngz lok zus nzir, uô trâu côngz xưv phax tar caz moz ơưk njiz ntâu phiv liv. Viv li, côngz xưv phax tar moz ơưk kêiz ol A/H5N1 thiêz A/H7N9 zos iz luôs hâux lưv tsuv uô sêi thiêz pêx xênhv đros sir jos uô cov tâu truôx tsik chiê caz moz ơưk cik đêz đar trâu cxuô qơư./.

                         (Khắc Kiên-Lik Thox cxêik nhênhv)

Phênhv thưr 4, hnuz 29/3/2017:

Têx txir ntông kaz jiz, lênhx nênhk trâus moz tso jik thax pok nox tâu

    Tsôngv box....! Moz tso jik kaz jiz lok zos tso jik thax zos iz zav moz phiv liv. No zos zav moz khênhr huôv uô moz trâu thâuv têx thax hâur luz đros chêr muôx ntâu đuô pir li phênhv fênhx yax. Zav moz no txơưv lênhx tiz nênhs tưs lok cux zuôr trâus moz, muôx têx zos nênhs lâul lok sik hluôk nênhs, têx nhuôv zâu. Lar heik zos ntâu lênhx nênhs moz tso jik thax ho tsi pâuz zuk tsênhv trâus moz, tax txos thâuv tưz moz lox thiêx pâuz zuk trâus moz tso jik thax.

Trơưk li têx lênhx cưk yuôx, txir ntông zos zav nox kaz jiz thiêz jông trâu luz đros chêr, muôx ntâu Vitamin cxaz nzir trâu luz chêr thiêz zôngx ziv nox, muôx têx nox tâuk ntâu. Cxuô lênhx cxuô tuk txix lâul hluôk, hloz zâu nox têx txir ntông puôr lênhx lok six jông trâu đas jos. Taz sik, têx lênhx trâus moz tso jik thax, nox txir ntông cux lok six zuôr trâus txos chiê cxaz nzir têx tsơưr pưr, Vitamin uz no paz trâu luz đros chêr.

   Lar heik, zos lênhx nênhs trâul moz tso jik thax tsuv nox hâuk cov huv đros thiêz tsuv chêir iz cxiê zav nox kaz jiz. Hâur têx txir ntông kaz jiz muôx ntâu thax  fructoza thiêz thax glucoza, thâuv nox tâu muk hâur luz đros chêr, zuôr uô trâu têx thax kaz jiz hâur têx sâur nyar tsar ndê siêz. Viv li lênhx nênhs trâus moz tso jik thax hnhar tsi cxoz nox ntâu têx txir ntông kaz jiz li: txir mo môngk, txir mo mix, txir na..... Chiê phax tar têx thax kaz jiz txo grêk tsơưs đhâu uô têx nuv uz no tas lok sik đhâu têx pluôk mor nox, lênhx nênhs moz tsuv nox mê njik têx txir ntông tsi yuô kaz jiz hênhr chiê taz por đas jos.

   Li ntơư, lênhx nênhs moz tso jik thax cux muôx têx nox tâu iz cxiê zav txir ntông trơưk zuk siêz nhiêv, taz sik tsuv xeir nox têx zav txir ntông tsi yuô kaz jiz li: Txir thênhx caz, txir juôx, txir đuôx, txir tuôz ziz, txir khơưz, điz cuô...... /.

                       (Thu Thùy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)