Hlôngr yiêz ntơưv xar Ngọc Chiến

Hâur têx hnuz hli 9 no, đrak liêx nhoz tsênhv qơư xar Ngọc Chiến tưz siêr thiêz zuôr jông hlêik. Têx shông jêx lok no, sir zôngv khoa học kỹ thuật paz trâu huôv tsar cêr uô nox, tsêz chos kôngz lôngk, muôx phênhv sâu tâu nju kôngz trâu thax tsav qơư no, đros sâu tâu muôx 7.500 ntâu tấn iz shông. Tiv zix zos chiê kriz uô chos nôngz blêx blâuv tan, tâu sêiz zos zav blêx kaz ntơưv tiv phaz no tưz cêv kuôk muôx 150 ha chiê paz muôx ntâu đuô hax huv trâu tsôngv kruô du lịch. Niêv tix Lò Thị Kinh, jo Mường Chiến 2, xar Ngọc Chiến, huyện Mường La, tỉnh Sơn La puz pâuz:

“Cán bộ hêik pox nhuôs sơưr đơưk chos blêx blâuv tan chiê uô  mor blâuv nox, phưx vưv trâu chor kruô du lịch. Pox nhuôs lok six shir phaz viv nhiv no hâur jok tưz hlôngr yiêz ntâu lơưv, lok six hur thiêz jông. Chuôz zis tưs cux pâuz chos blêx blâuv, chos pax, chos ntông, sir jos khưr uô nox”.

Cux hêik tơưv tâu tiêk hâux lưv uô cêr muk lok hâur jêx jok tâu xav tiêik zos iz kror hlôngr yiêz ntơưv tiv phaz. Tsuôk hâur 5 shông tror lok no, Ngọc chiến tưz uô tâu 84 ntu cêr bê tông, đros ntêr xar muôx 35 cêik cêr ntâu. Txix hâur shôngk shông 2019 txos nhiv no tưz yax kriê hêik pêx xênhv muôz ar chiê kriz đar 7 ntu cêr lox, paz muk lok tâu zôngx ziv đuô. Đrâuv muôz ar chiê uô cêr, nhiv no 15 jêx jok sâuv thax tsav xar cux chiv chir paz đas jos, cxuô zav chiê paz trâu tsưr ziv zos yênhx xar du lịch hâur ntu zuôr txos no. zơưv Lò Văn Khụt, jok Mường Chiến 2, xar Ngọc Chiến, huyện Mường La, tỉnh Sơn La hêik:

“Cur chuôz zis mak muôz muôx 200 thiêr chiê uô txox cêr muk đhâu tsêr. Cur cux xar côngv đros pox nhuôs chiê paz uô trâu têx cêr muk lok zôngx ziv đuô. Thâuv kriz uô cxiv tsa jêx jok yiêz mak pox nhuôs cux thôngx ziv siêz lơưv. Thâuv ntêx no cêr mak lax muk lok, taz sik nhiv no sơưr đơưk sik côngv đros uô mak cêr tưz muk lok zôngx ziv đuô, muôs hax huv lok cux zôngx ziv lơưv”.

Iz hâur têx luôs hâux lưv lax uô tiv zix chiê cxiv tsa jêx jok yiêz nhoz têx tiv phaz zos luôs hâux lưv tênhv qơư. Taz sik, nhoz Ngọc Chiến luôs hâux lưv no tsênhv tâu kriz uô lok six jông, tax tâu hur, njuôk, jông. Xar tưz uô tâu iz kror qơư nquôr têx vuôz tsuôz cxiv tsa, hêik chor chuôz zis uô qơư hlơưr trâu têx vuôz tsuôz. Đhâu 45 hnuz kriz uô, txos nhiv no sâuv thax tsav xar Ngọc Chiến tưz uô tâu 1.820/2.076 ziv chuôz zis tas nro xar muôx qơư hlơưr trâu têx vuôz tsuôz. Côngz xưv vêv xênhz jêx jok cux tâu kriz uô tsik so. Zơưv Lèo Văn Lả, Chủ tịch Ủy ban mặt trận têz qơưk xar Ngọc Chiến, huyện Mường La, tỉnh Sơn La puz pâuz:

“Lok vêv xênhz tênhv qơư, thâuv ntêx jok Mường Chiến 2 no mak kiêk nênhs hênhr, muk lok cux phiv liv. Txix thâuv hêik pox nhuôs sơưr đơưk uô qơư trâu têx vuôz tsuôz mak iz chuôz zis tưz uô iz luz kror. Nhiv no mak cux tưz hur đu đuô. Ntơưv jok Mường Chiến 2 muôx 162 ziv chuôz zis mak cux tưz uô qơư trâu tas hur si lơưv. Đhâu qênhz yuôx mak pox nhuôs thôngx ziv siêz viv hur đu đuô”.

Nhoz Ngọc Chiến tsênhv muôx iz kror liv, zos xar muôx 800 luz tsêr xuôk ntông chiêz uô muôx yênhx puô shông lok lơưv mak tsik muôx kror tưs muôx hlo. Đros tsưr ziv cxiv tsa jêx jok yiêz, hâur co sêiz du lịch zos iz nganhx chênhr, chính quyền ntơưv no tưz thiêz tsênhv cxơưz cxiz cov hlôngr yiêz đuô chor tsêr ntông chiêz no zos yênhx têx tsêr kruô nhoz so côngv thôngx, paz muôx nzir phênhv sâu. Zơưv Lò Văn Thoa, Phưv chủ tịch UBND xar Ngọc Chiến, huyện Mường La, tỉnh Sơn La hêik:

“Nhiv no pêz tsênhv sir jos yax kriê trâu pêx xênhv sir zôngv tas nro têx kror zênhx muôx chiê kriz uô cxiv tsa jêx jok yiêz. Đros têx co mak pêz sir jos txos shông 2023 zuôr zos luz xar uô tiêr cxiv tsa jêx jok yiêz”.

Hâur ntu nhiv kruôr đhâu, Đảng bộ xar Ngọc chiến tưz tso tơưv 25 tsưr ziv, thiêz sir zôngv cxuô nro têx kror liv, pênhr jos zênhx muôx chiê paz thơưx cxuô kror lok luz nênhx, kinh têr, xar hôiv. Txix iz tiv phaz muôx chor ziv chuôz zis pluôs zos 63% ntâu shông 2015 txos kaz shông 2019 tưz grêk  tsơưs txos yuôr muôx 28% ntâu./.

(Việt Anh-Lik Thox cxêik nhênhv)

Kriê khơưk sâu têx yuôx tsuôs tuô đrox, caz hmoz đhâu zôngv tas hâur thax tsav tỉnh Sơn La shông 2020

Tsôngv fôngx….! Phênhv “nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz, thor xa txos sđ mnôngs hêik lok sir zôngv têx yuôx tsuôs tuô đrox, caz hmoz truôx tuk nhoz Cục por hưv đrox tsuôs bộ Kôngz nuv-huôv tsar tox siêz, Chi cục tsêz chos kôngz-por hưv đrox tsuôs tỉnh Sơn La thiêz Hiệp hội CropLife VN thiêz iz cxiê têx heik kriê lok sâu tsês chiê têx hnaz, hưx yuôx tsuôs tuô đrox đhâu zôngv tas.

Đros trâu têx tsưr ziv uô kaz, zos chiê kôngz nuv Sơn La huôv tsar uô ndar chuôs ntâu têz qơưk sâuv ntiêx têz, txix shông 2017, tsaz yênhx sik côngv đros Cục Por hưv đrox tsuôs (Bộ Kôngz nuv-Huôv tsar tox siêz), Chi cục tsêz chos kôngz thiêz por hưv đrox tsuôs tỉnh Sơn La thiêz Hiệp hội CropLife VN tưz fuô uô trâur nuv sik côngv đros têx cơ quan têz qơưk qơư lês uô têx hâux lưv seiz car, hâu nov  ntơưv qơư, doanh nghiệp thiêz tsôngv px chiê gra siêz txux chi tsưr ziv jênhv pâuz lok sâuv zôngv têx xiv huv tâu trơưk li zoz qơưx muôs trâu luôs 2  chas têz qơưk, huôv tsar uô ngaz tuk têx huv co.

Đhâu 3 shông fuô uô, tsaz yênhx tưz cxơưz tiês têx hâux lưv uô, tsar ndê lênhx nênhs tâu cơưv cxaz nzir têx txux chi tsưr ziv yuôr trâul lok sâuv zôngv têx yuôx trơưk li cui tinhv, tsưr ziv kriê: Truôx tuk, jông thiêz muôx txơưx jênhv; ndar txos uô tsênhz mênhx têx tsaz yênhx kriê zôngv tsuôs tuô caz hmoz, por hưv têx kôngz chos. Tsưr ziv zos uô kôngz truôx tuk thiêz gra siêz px li txơưx jênhv hâur côngv thôngx, XH. Chiê txix ntơư, px pâuz tâu zôngv li chas zos trơưk cui tinhv, têx heik kriê, sir zôngv li chas chiê tsuôs tuô lov tâu têx caz hmoz, pâuz tsênhz têx caz hmoz tho nox uô ruôr hiêv kôngz lôngk, pâuz caz hmoz huôv xênhz li chas.... mak zôngv yuôx tsuôs, tuô. Tsaz yênhx tưz paz cxơưz gra Sơn La têx kôngz nuv muôx suôz bê to hâur têz qơưk cux li sâuv ntiêx têz. Tsênhv tsênhz li Sơn La têx txir ntông tưz muôs tâu trâu ciêz đrôngs 15 luz têz qơưk sâuv ntiêx têz, hâur co muôx têx ciêz đrôngs lox li: Mỹ, Úc, Nhật Bản, Hà Quốc, lar heik zos Trung Quốc. Nhiv no Sơn La tưz fuô kriê, nthuôr uô đar hâux lưv sir zôngv têx yuôx tsuôs tuô đrox, caz hmoz truôx tuk hâur 12 huyện, TP. Niêx shông kriê cxaz têx txux chi tsưr ziv yuôr trâul trâu 5 cxênhz txos 10 cxênhz chuôz zis px pâuz lok têx li: Jông thiêz tsi jông hâur tsuôs por hưv têx kôngz, sir zôngv truôx tuk, muôx txơưx jênhv chiê px cê cxênhx txuôs tâu nhiêx txiêx, cê jông trâu zuk thiêz têx kôngz.

Six hơưv zuôr txos, Cục por hưv đrox tsuôs thiêz Tsưr tsix CropLife VN zuôr hux jos đros hâu nov ntơưv qơư qênhz shuôs, cxiv sâu thiêz uô đuô têx tsưr ziv, luk kriê lol sir zôngv têx yuôx heik sâuv pheiz trâu px; đhok uô têx qơư kriê sir zôngv yuôx tsuôs tuô đrox, caz hmoz nhoz iz cxiê thax tsav, suôv qơư. Cxiv uô luôs hâux lưv khơưk sâu têx hnaz, hưx yuôx tsuôs tuô đrox, caz hmoz nhoz têx suôv qơư chos txir lưv tsiz, mo môngk muôs trâu luôs 2 chas têz qơưk đrâuv (45 qơư đhok uô têx qơư trâu thiêz ntiv chor hnaz, hưx yuôx heik sâuv). Muôz thiêz bax têx chuôz zênhx, tsôngk tril yo hnar por hưv lênhx nênhs trâu px (muôx nhos 500 lênhx li thôngz đhâu têx jiês cơưv lok sâuv têx tsưr ziv yuôr trâul sir zôngv têx yuôx ntơư). Tror tsưr tsix têx lớp cơưv cxaz nzir têx tsưr ziv yuôr trâul lok seiz car têx caz hmoz tho nox uô hiêv kôngz thiêz tsưr ziv zôngv têx yuôx co truôx tuk, jông trâu canr bôv ntơưv qơư thiêz px. Trơưk li njuôk xav, hâur six hơưv zuôr txos zuôr muôx 11 lớp đros thiêz xar muôx 500 lênhx px tâu cxaz chuôz cơưv lok têx tsưr ziv yuôr trâul.

Têx taz viv cik txos hâur khơưk sâu têx hnaz, hưx yuôx tsuôs tuô đrox, caz hmoz đhâu zôngv tas li xơưx jênhv

1.Ban seiz car têx jêx jok

-Tsưr tsix khơưk sâu têx hnaz, hưx yuôx tsuôs tuô đrox, caz hmoz đhâu zôngv tas.

-Muôz tso trâu têx cui tinhv jêx jok lok sâuv sir zôngv thiêz khơưk sâu têx hnaz, hưx yuôx tsuôs tuô đrox, caz hmoz đhâu zôngv tas.

2.Ủy ban têx xã, phường, thị trấn

-Yax mông, kriê lênhx nênhs sir zôngv têx yuôx heik sâuv hâur thax tsav uô lơưr khơưk sâu têx hnaz, hưx yuôx tsuôs tuô đrox, caz hmoz trơưk cui tinhv;

-Iz shông uô 2 jiês (uô ntêx hnuz xiêz 10/6 thiêz 10/12) khơưk sâu têx hnaz, hưx yuôx tsuôs tuô đrox, caz hmoz đhâu zôngv tas hâur thax tsav seiz car, heik trâu Ủy ban huyện pâuz.

3.Ủy ban huyện, TP

-Tsưr tsix kriê Ủy ban xã khơưk sâu têx hnaz, hưx yuôx tsuôs tuô đrox, caz hmoz đhâu zôngv tas, seiz car uô luôs hâux lưv co hâur thax tsav;

-Phênhz nhiêx txiêx niêx shông trâu hâux lưv khơưk sâu têx hnaz, hưx yuôx tsuôs tuô đrox, caz hmoz đhâu zôngv tas./.

(Bích Thủy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)