Jax 1: Lai Châu: Txox cêr cxiv uô tas ntâu nhiêx txiêx tsi muôx nênhs muk lol đhâu.

Dưv anr txox cêr lox 107-Nhiv no zos 134 txix đơưv trôngz Khau Riềng, xã Pắc Ta txos trâu jok Pá Ngừa, xã Tà Mít, huyện Tân Uyên, tỉnh Lai Châu xav hur si ntêr muôx 41 cêik, đros thiêz têx nhiêx tâu tuôr xav xuz thơưx chiê uô txox cêr no zos 839 tỷ đeiv, đhâu kho đuô ndê txos 990 tỷ đeiv txix têz qơưk nhiêx txiêx thiêz têx pênhr nhiêx trái phiếu Chính phủ. Dưv anr tâu krêz uô txix shông 2010 txos 2012, txuôk txix tỉnh Sơn La txox cêr 107 trâu txox cêr lox sôr 32, tỉnh Lai Châu, chiê truz lur ntu cêr mul lok hâur 2 tsênhv qơư tỉnh; phưx vưv trâu luôs hâux lưv yêik txar tsôngv box muk nhoz qơư yiêz chiê zuôr qơư uô tsêr meir tênhv tênhz Bản Chát, Huổi Quảng, cxơưz kinh tế-XH hâur thax tsav huôv tsar. Tix lâus Lò Văn Hoan, nhoz huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La heik pâuz:

“Iz jiês cur muk đhâu txox cêr no mak tsuôl muôx 5-6 lênhx nênhs muk xưz, muôx kênh jiês tsuôk muôx 2-3 luz yêz meir, tsơưs xưz viv kruô mul lok tsơưs, tsi muôx lênhx tưs mul lok đhâu ntâu viv cux phiv liv muk”.

Đhâu ntâu shông muôz lok sir zôngv, txox cêr no tâu ntâuk grê zos txox cêr lox mul lok hâur tỉnh Lai Châu tsơưs nênhs mul lok đhâu yax, tsi muôx yêz kruô muk đhâu, tsuôk muôx 15-20 lênhx nênhs chêix yêz meir mul lok hâur iz hnuz xưz, têx yêz lox lok cux chuôs li tsi muôx, thâuv têx hnuz ntux nas lox, tsi muôx lênhx tưs car muk đhâu viv nyei tsav tox xưz poz, cxuz cêr. Trơưk li zơưv Sìn Văn Nghìn, muôs huv, uô lax luôv nhoz qơư tsav fuôx gox Khau Giường: Txix tuk qox muk trâu qơư tsav fuôx gox mak tsi muôx jok hlo, tsuôk muôx iz cxiê lênhx tsôngv box nhoz jok Là Sẳng, xã Trung Đồng, iz cxiê lênhx tsôngv box nhoz xã Pắc Ta tuôx nhoz tu zus tsiêx xưz:

“Qơư tsav fuôx gox no mak muôx 2, 3 luz yêz meir muk đhâu xưz, muôx kênh hnuz tưz tsi muôx luz yêz tưs hlo, tsi muôx lênhx tưs muk taz sik fuôx gox cux six lav mul lok, tsơưs tsi muôx kruô hlo li, luôs cheix yêz meir muk lưv txox cêr muk lơưv”.

 Lar heik, kruô mul lok đhâu qơư tsav fuôx gox Khau Giường-iz dưv anr hâur têx côngz trênhx xar cxênhz tỷ đeiv nhiêx no, iz jiês muk tsuôl muôx 5-6 lênhx nênhs, tsi muôx hax huv, ntâu jiês sâuv fuôx gox tưz tsi muôx lênhx tưs cheix mul lok đhâu. Tix lâus Vũ Hoàng Tinh, lênhx nênhs tsar fuôx gox heik:

“Iz hnuz fuôx gox muk 8 jiês, muôx kênh jiês mak muôx lênhx nênhs muk, têx thâuv mak lol six tsơưs kruô, tưz tsi muôx ntâu. Txix hli 3 txos nhiv no, hnuz tưs kruô cux bâuv li ntơư, tưz tsi tsar ndê hlo. Nhoz no muôx 2 lênhx nênhs tsar fuôx gox, 6 lênhx qêz suô, tu fuôx gox thiêz muôs ntơưr cheix fuôx gox mul lok đhâu. Nhiêx hli mak tsơưs, 4,5 tsov đeiv, lênhx tâu ntâu zos 9 tsov đeiv iz hlik”.

Đhâu 8 luz hlik uô hâux lưv (txix hli 3 shông no), qơư tsav fuôx gox Khau Giường sâu tâu 20 ntâu tsov đeiv. Xav mak kror đruôz đraz iz hlik tâu 2,5 tsov đeiv, iz hnuz tâu nhos 83 cxênhz đeiv, bâuv li muôx 15-20 lênhx nênhs thiêz têx yêz meir mul lok đhâu iz hnuz. Zơưv Mai Khắc Phượng, Phưv Giám đốc Sở zoz thôngz-Yêz lox tỉnh Lai Châu heik pâuz: Chiê seiz car txox cêr no, iz shông têz qơưk tsuv yưx muôx nhos 2 tỷ đeiv chiê cxiv kho. Iz chas ntơư, njuôk xav têx nhiêx txiêx trâu luôs hâux lưv seiz car, uô qơư tsav fuôx gox....uz no tas xar muôx 1,5 tỷ đeiv, ciês têx nhiêx hli trâu 8 lênhx công nhân thiêz nênhs tsar fuôx gox hâur niêx luz hlik muôx nhos 50 tsov đeiv:

“Zos tiêk phênhv sâu thiêz sir zôngv ntơưv luz fuôx gox no siz bâus, tsi tâu pâux nzir mak lol six zôngx ziv, taz sik phiv liv yax zos nhiv no têx yêz mul lok đhâu sâuv txox cêr no lok six tsơưs. Mak tưz cxiv uô tâu txox cêr no mak tsuv mul lok xưz, mul lok, tsôngv box tsuv xeir têx yêz li chas chiê mul tâu zôngx ziv”.

Cêr sênhv, fuôx gox tsi muôx kruô cheix, đhâu yưv pênhr uô dưv anr, iz shông têz qơưk ho tror tsuv muôz yênhx tỷ đeiv nhiêx chiê cxiv kho, pâux nzir trâu têx nhiêx txiêx sâu tsi txâuk, tưz tso pov uô tuôr xuôv têz qơưk têx nhiêx txiêx ziv trâus uô tuôr xuôv nzir./.

(Thanh Thủy, Khắc Kiên-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Tsưr ziv vâuv jâuz tâux trâu nhux nox hâur cheix ntux no

Nữ: Jâuz tâux vâuv kâuz zos zav nox muôx tsơưr lươngv siêz, paz jông đuô trâu nhux plaz hnhuz. Vâuv kâuz zos khov têx caz uô trâu jâuz đax thiêz kâuz. Tsuv bax hnhaz blês, jâuz tâux, hmaz kok liêz, njik kok thiêz blôngx kok ntông, car tsơưz, blôngx tsơưz, kuôr poz cưk, blôngx poz cưk, kuôr njuôk....

          Tsưr ziv vâuv tâu uô li no:

          Nam: jâuz tâux vâuv kâuz

          Nữ:

          - Tsuv jiêz cov jâuz tâux tuôs yar

          - Tsuôr jâuz mok muôx 2-5 cm

          - Muôz 4 cir thax kuôr njuôs thiêz 0,5 cir njêr đros 100 cir jâuz sik shơư uô cê.

          - Muôz ntiv trâu hâur hnaz tax lok sik vâuv hâur kror

          - Niêk cov chênhr chiê tsi muôx pa hâur hnaz lok sik kror vâuv

          - Zôngv hnaz tax vor cov ntov

          - Six hơưv vâuv zos cxôngx 10-15 hnuz

          - Six hơưv por coar zos: 4-6 luz hlik. Tsês chiê ntơưv qơư tsi trâus yar ntux cuz sor, nas yiê ntuz. Khi hnaz cov jông tsi chiê nak tsuôs tov tâu.

Nhạc cắt

          Nữ: Tsov cưv: Tsuv pâuz tsênhz tsưr ziv uô, zos uô tsi trơưk tsưr ziv mak đrox khênhr trâus tuôx pưv, lưx, thâuv nhux nox zôngx ziv trâus tưx.

          Nam: Vâuv cov jâuz tâux tuôs: Tsưr ziv uô jông li vâuv kâuz taz sik kâuz tsơưs đuô.

          Nữ:

          - Jiêz cov jâuz tâux tuôs yar

          - Tsuôr jâuz cov mok

          - Muôz jâuz tso hâur hnaz

          - Niêk cov chênhr jâuz trâu hâur hnaz

          - Khi ndâux hnaz cov jông, zôngv cxaz 1 luz hnaz tax txơưr lôngx trâu saz đrâuv cov ntov tsi chiê muôx pa hâur hnaz.

          Nam: Vâuv Urê hâur kror

          Nữ:

          - Khơưz kror thiêz zôngv hnaz tax lok sik zôngv xi măng cxiv uô jông chiê uô kror vâuv jâuz tâux

          - Zôngv 4 cir Urê đros 0,5 cir njêr đros 0,5 cir hmôngr jêz siz đo đros 80 txos 100 lir đêx thiêz 100 cir jâuz tâux, lok sik hnhaz blês kruôr.

          - Muôz jâuz tâux tso hâur kror

          - Zưs chor cuô qir urê trâu sâuv jâuz tâux

          - Niêk cov chênhr

          - Tror muôz nzir iz chor jâuz tâux ntiv trâu sâuv chor jâuz tâux tưz zưs cuô qir urê

          - Zôngv ntâuz tax vor kror vâuv cov ntov

          - Six hơưv vâuv zos cxôngx 2-3 ciêz

          - Six hơưv por coar zos 4-6 luz hlik./.

(Thu Thùy- Txâur Vax cxeik nhênhv)