Têx nhuôs zâu tsi yuô muôx hmông li luôs lưv tuk nhoz Kon Tum luz tsêr thôngx siêz uô nênhx nhoz sor si

Seiz njiê txưv njêx muôs luôs nxi, txơưx thav luk, tsi muôx lênhx tưs zuôr xar tâu tiêk, tuk nhuôv Y Tân, heir nênhs Sê đăng, shux xênhz lớp 7, cơưv ntơưr trâu tsêr cơưv cxênhx 2 Nguyễn Huệ, ntơưv TP Kon Tum ho zos lênhx nhuôv njuôs nhiv no tsênhv nhoz hâur Tsênhv qơư chơưv paz têx nhuôv njuôs tỉnh Kon Tum. Đhâu chuôz zis têx cêr pôngz siêz lox kuôk no 10 shông, txix thax tsav tox siêz đêz đrôngs Đắc Ring, huyện Kon Plông, Y Tân tưz tuôx đros têx lênhx fôngx zưs muôx luz nênhx jông xưk li zuk no nhoz cơưv ntơưr. Y Tân tror ndo đuô, têx hnuz xuz thơưx tsuôk pâuz kuôx xưz. Li ntơư, hâur luz tsêr co muôx bê Ban Mai, Y Tân pov tâu têx cêr sor siêz, pâuz tâu cêr siz hluz siz paz txix têx lênhx fâux, chor txir nzơưv tsi zos zuk têx nênhs cxênhz jê, tsi xênhz zus zuk co:

"Cur pov txix thâuv tsênhv zâu tuôx nox nhoz ntơưv no lok six tâu jông, tâu 2, 3 lênhx fâux tu, kriê pêz chor nhuôv iz kro jux juk lok sâuv cêr uô nênhx, nox hâuk. Txos tsiêz chor fâux khênhr tsưr tsix trâu pêz uô si lov jêv. txos cheix ntux sor, ho tsưr tsix trâu pêz ndơưk poz uô si. Thâuv cơưv ntơưr lok chor fâux cux kriê trâu pêz, heik cov pêz moz siêz cơưv txux. Cur pov nhoz no lok six lov jêv thiêz jông xưk li hâur chuôz zis".

Chiê têx nhuôs muôx luz nênhx txov nhêv, tsi muôx txox hmông li luôs lưv tuk muôx cêr shir phaz, jông siêz txix ciês thâuv tuôx nhoz hâur thax tsav qơư no, Tsênhv qơư chơưv paz têx nhuôv njuôs  tỉnh Kon Tum pheiz têx nhuôs uô ntâu paz, tsưr tsix trâu chor nhuôv cơưv ntơưr, uô si thiêz xênhz huôx xưk li iz chuôz zis.

25 shông uô đreiv luôs hâux lưv tsoz phưz, kriê têx nhuôv njuôs tsi muôx niêv tsi muôx txir, niêv lâuk Vũ Thị Tâm heik uô cuô muôs pôngz nthar lok zuk têx nhuôs li no, muôx kênh lênhx nhuôv zos heir nênhs tsơưs thâuv nhiv kruôr tuôx trâu tsênhv qơư, tsi tâu tâu sưv qơư nhoz. Paz chor nhuôs tsi nyei, sưv jux juk lok qơư nox nhoz, xênhz huôx, niêv lâuk cux tsuv pôngz ntâu hmo jâuv iz saz đros têx nhuôv nhoz heik lul, thav pêv. Thiêz muôx tsi tsơưs lênhx nhuôv viv cxox hênhr cux khiêr muk uô si trâu uz trâu no tsi lok, uô ntâu lênhx trâus cxơưx, mul zok nriêr chox tror lok..... Heik lok zuk têx cêr hluz chor nhuôs hâur tsênhv qơư no, niêv lâuk Vũ Thị Tâm heik:

"Cur uô tas zuk tsưr ziv, đas jos chiê choz kriê têx nhuôs cêr uô nênhx jông xưk li zuk têx nhuôv. Cur cux zos iz lênhx fâux, iz lênhx niêv tiv 2 tu thiêz choz kriê têx nhuôs cêr uô nênhx, xênhz huôx, nox nhoz, cơưv txux... Cur nhoz đros têx nhuôv ntơưv no ntâu đuô pir li cur chuôz zis. Cur tsi tâu muôx jiês tưs zuôr xar tiêk, tsi xar uô têx nuv no, viv uô tsi tâuk, tu tsi tâuk. Thâuv têx nhuôs muk cơưv lok ciêz, mnôngs luk, lok sik tâu têx cưk kriê ntơưr kruôs....lok kriê trâu zuk mak zuk thiêz têx nhuôs puôr lênhx shir phaz cơưk. Chor nhuôv trâus sêv khiz luz chêr ntơư thâuv têx nhuôs kho moz, shâuv muk cêr iz truôv jux juk, pêz cux lok six shir phaz".

Hâur 139 lênhx nhuôv zâu nhiv no tâu tu, tsoz phưz nhoz trâu ntơưv tsênhv qơư heik sâuv, muôx 71 lênhx nhuôs tsênhv cơưv ntơưr lớp 1 txos lớp 2, muôx 43 lênhx nhuôv lơưr cơưv trâu ntơưv lớp tsês taz trâu têx nhuôv trâus sêv khiz luz chêr. Iz chas têx txux chi, tsưr ziv chor nhuôs cơưv tâu txix chor cưk kriê ntơưr kriê hâur tsêr cơưv, Tsênhv qơư tsênhv tsưr tsix, kriê têx nhuôs tsưr ziv lok sâuv uô nox uô hâuk, tu zus tsiêx cxu thiêz kriê uô têx nuv uz no. Đros thiêz têx sir jos paz chor nhuôs truôx siêz, sưv jux juk trâu têx cêr nox nhoz đros côngv thôngx sơưr đơưk thâuv hloz tiêr nênhs, Tsênhv qơư chơưv paz têx nhuôv njuôs tỉnh Kon Tum lok six moz siêz txos hâux lưv bax kriê txux chi, tsưr ziv uô nênhx jông trâu têx nhuôs. Zơưv Lâm Quốc Hùng, Phưv Giám đốc tsênhv qơư heik pâuz:

"Iz chas hâux lưv cơưv ntơưr, tsênhv qơư tsưr tsix uô têx nuv li: Kriê chor nhuôs tsưr ziv lok sâuv nox nhoz, xênhz huôx. Tsưr tsix têx jiês siz chuôs njiz, uô si lov jêv..... Iz chas ntơư pêz cux đros têx Tsênhv qơư hâur luôs 2 chas tỉnh niêx shông thâuv txos cheix so sor, pêz tsưr tsix trâu chor nhuôs siz njiz siz chuôs chiê lơưr siz cơưv shâuv, heik kriê têx tsưr ziv uô nênhx, sik thôngx siêz, paz trâu têx nhuôs pâuz nzir luz nênhx saz đrâuv côngv thôngx chiê nthuôr đar tsưr ziv, siêz xar, uô nênhx tsiv txiêx, yênhx nênhs jông".

Zos têx nhuôs tsi muôx txox hmông jông li luôs lưv tuk qơư shir phaz, sor siêz, têx canr bôv, nhân viên hâur Tsênhv qơư chơưv paz têx nhuôv njuôs tỉnh Kon Tum thâuv tưs tưz moz siêz lus uô nuv, txoz cxơưx, bax iz pluôk nox jux juk trâu chor nhuôs. Hâur 25 shông đhâu, đros thiêz 27 cxênhz ntâu pluôk nox tâu phưx vưv ntơưv no, têx lênhx nênhs uô jâuz uô mor nox trâu têx nhuôs tưz tsi tâu muôx iz jiês uô chor nhuôv trâul kâus tưx zav nox hlo. Yênhx puô lênhx nhuôv njuôs, nhuôv trâus sêv khiz luz chêr txos thâuv hloz tiêr nênhs tưz truôx siêz đros côngv thôngx nhoz uô nênhx, chiv chir cxiv uô, tsa tâu cêr sor siêz, shir phaz trâu zuk....Yuôr đros thiêz têx lênhx uô hâux lưv xã hội nhoz no, iz chas têx ntơưr kruôs, tsênhv muôx ntâu zav uô trâu  lơưr shir phaz thiêz jông siêz đuô tsi muôx iz zav đaz tsi zuôr pir tâu, ntơư zos chor nhuôv njuôs, nhuôv trâus sêv khiz luz chêr têx suôz hu lơưr uô niêv, uô txir nhiv no tưz zok nriêr tâu qơư sor siêz chiê uô nênhx xưk luôs thiêz muôx qơư tror lok njâur, lok nhoz thâuv tưz hloz tiêr nênhs./. 

(TTTN-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

PHÊNHV NÔNGX MÊNHX ZUÔR TSUV PÂUZ

Lul Hmôngz ( số 11)

Tso hnuz 30/5/2017

Hlôngr yiêz tsoz chos nhoz Bản Lầu

          Tix lâuk Dìn Xênhv Vax nhoz jos Na Lốc, xã Bản Lầu, huyện Mường Khương, Lào Cai zos iz hâur têx ziv chuôz zis chos ntâu txir pôngr lux thiêz tsơưz tiv zix hâur xã. Tix lâuk Dìn heik “ 10 shông ntâu tov ntêx, cur chuôz zis zos chuôz zis pluôs, kinh têr tsuôk khov txos tsoz poz cưk, kok ntông viv li lok six txov nhêv. Têx shông tsi tâu chiv cheix, chiê mê nhuôs tsi trâus yeiz, cur tsuv mul uô jos nhoz ntâu qơư. Yeiz pluôs li ntơưv tsuv xar tsưr ziv chiê hla đhâu cêr yeiz pluôs. Thâuv co, phongz yaox chos txir pôngr lux, chos tsơưz huôv tsar ntâu nhoz Bản Lầu, ntâu chuôz zis sâu yênhx châuv tsov đeiv iz chiv cheix. Viv li, cur tsês six hơưv mul têx tiv phaz chiê cơưv shâuv chênhz zênhv thiêz lol txeik pênhr zênhx hangx chiê chos txir pôngr lux. Nhiv no, iz shông tsi xav nhiêx txiêx tưz yưv, cur chuôz zis puôr lênhx sâu tâu muôx nhos 300 tsov đeiv.

          Tix lâuk Sền Pờ Diu chuôz zis, nhoz jos Chúng Chải B cux sâu tâu 100 tsov đeiv ntâu nhiêx muôs txir quýt chiv nhiv kruôr đhâu. No tsi zos chor nhiêx txiêx lox, viv tsuôk hâur iz shôngk đhâu xưz, thâuv tas nro têx mênhv chêx txir quýt txos six hơưv sâu, chor nhiêx txiêx no zuôr ntâu đuô oz, pêz jiês thiêz. Tix lâuk Diu, tix lâuk Dìn tsuôk zos oz hâur lok six ntâu ziv chuôz zis nhoz tox siêz Mường Khương hla đhâu cêr pluôs khov truôx siêz hlôngr yiêz tsoz chos.

Nhạc cắt

          Chiê paz tsôngv box cxuôv cêr yeiz pluôs seiz thiêz truôx vênhs, huyện Mường Khương tsov cưv txos hâux lưv hlôngr yiêz thiêz chox nôngz tsoz chos, tsiêx tu zus tsiv grê kinh têr siêz lol tsêz chos thiêz tu zus; tsov cưv phuôx huiz kôngz nuv li kror muôx jos, hâur co yênhx lix têx thax tsav tsêz chos lơưr saz hax huv. Têx tsoz chos tâu Mường Khương xeir tsov chox lol chos tsuv taz por huv đros theox chênhv qiv hơưv, ar têz nhoz tiv phaz, huv đros tsôngv box li yênhx tưv thiêz coaz tsôngv tiv zix zos tsiv grê kinh têr siêz, ngaz tul.

          Mường Khương tưz yênhx lix ntâu thax tsav tsêz chos hax huv nto bê li txir pôngr lux, tsơưz phênhv ntâu nhoz têx xã Bản Lầu, Lùng Vai, Nậm Chảy...Têx tsoz chos no chox lol phênhv sâu siêz trâu tsôngv box. Zơưv Giang Trung Dũng, tsar Phongx kôngz nuv thiêz huôv tsar nôngx cxênhz huyện Mường Khương puz pâuz, huyện muôx chủ trương tror cxơưz tiês huôv tsar têx thax tsav tsêz chos hax huv lơưr saz muôz siêz yar lengx, tsơưr lươngv xiv huv VietGap; cxơưz tiês têx tsưr ziv sik côngv sâu zuôr, cxiv tsa bê hax huv, chiê ngaz tul hâur tsiv uô xênhz yar thiêz muôz siêz xiv huv li đas jos tơưv txênhz sâuv niêv ciêz.

          Phênhv “ Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” ciêz no tsuôk muôx xâuk li no xưz. Phênhv no zos Đeix nta suôz VN đros tsênhv qơư cxuêz kôngz têz qơưk uô./.

( Txâur Vax cxeik nhênhv)