Jax 3: Tsưr ziv uô yiêz: Kôngz nuv Sơn La sâu tâu ntâu

“Tsênhv tsênhz hâux lưv hlôngr yiêz thiêz huôv tsar chos ntông nox txir sâuv ar tox nxaz tưz paz muôx ntông vor ar tox trôngz đo, paz por vêv tênhv qơư thiêz huôv tsar kôngz nuv truôx, sưv đros trâu qiv hơưv li txơưr txar”.

“Sơn La zos thax tsav hlôngr yiêz ntâu! Iz zav li iz cxiê huyện xưk li Yên Châu, no zos thax tsav chos txir xoài (lok zos txir mo môngk) lok six jông, thâuv ntêx no txir mo môngk tsik tâu tsov cưv txos. Taz sik txix thâuv xav jênhv tâu tsar tov chiê huôv tsar txir mo môngk zôngx ziv, mak xêir tsov zav nôngz txir mo môngk tưs, chos trâu thax tsav tưs, kỹ thuật tưs thiêz muôx tsưr ziv huôv tsar ciêz đrôngs jông li chak…mak tsênhz mênhx, chiv txir mo môngk Yên Châu nhiv kruôr đhâu tưz paz muôx tâu zênhx liv lox”.

Zơưv Chử Văn Thìn, Phưv Vụ trưởng Vụ tiv phaz 1, Văn phongx TW Đảng thiêz zơưv Nguyễn Như Cường, Phưv Cục trưởng Cụ chos kôngz lôngk-Bôv kôngz nuv thiêz Huôv tsar jêx jok tưz ntâuk gri li co thâuv hêik lok tsaz yênhx kho đuô nganhx kôngz nuv nhoz Sơn La têx shông jê lok no.

9 luz hli đhâu, tỉnh Sơn La tưz muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk xar muôx 15.000 tấn txir cxuô zav muk trâu ciêz đrôngs 12 luz têz qơưk, tsiv gri muôx 93 triệu đô la Mỹ. iz kror mak thâuv ntêx no iz luz tỉnh tox siêz zuôr lax uô tâu.

Đros ciêz đrôngs truôx tuk, tsêr mêir uô hax huv kôngz nuv tâu cxiv uô, ntâu qơư tưz tsik muôx têx tsoz chos cxôngx nzor chêx cur kik. Hlôngr trâu co, txir na, txir lưk kâuz hmaz, txir cam, jâuz pax tsênhv paz muôx tâu tsiv gri kinh têr txix 300 triệu txos 700 triệu đêiv, muôx qơư tâu 1 tiv đêiv iz hec ta:

“Shông nhiv kruôr đhâu cur chor txir lưv tsiz tâu 300 triệu đêiv. Hok txir bưởi lok zos txir pok buô mak nhiv kruôr đhâu tưz sâu tâu 30 triệu đêiv lơưv”.

“Kuôk no xar muôx 5 shông mak nhoz pêz tiểu khu zuôr xar 50% chor chuôz zis zos chuôz zis pluôs, zuôr xar pluôs. Nhiv no pêz tsuôk yuôr 1%. Txos nhiv no, pêx xênhv sơưr đơưk lok six shir phaz đros tsưr ziv hlôngr yiêz no”.

Tỉnh tưz muôx 540 hợp tác xã, 31 qơư sik côngv uô xênhz yar, sâu zuôr muôs hax huv, 14 zav tưz tâu cungz ntơưr côngz jênhv. Sik côngv ho paz trâu nênhs chos tsik trâus chor nênhs uô lax luôv nhov gri.

Lơưr zơưv Hà Văn Sơn, Giám đốc Hợp tác xã Kông nuv nga ztuk Chiềng Hặc, huyện Yên Châu: Pêx xênhv thiêz hợp tác xã cux zos tsar tov tsuv muôx chiê sik côngv đros doanh nghiệp gra siêz tsiv gri kôngz nuv:

“Đhâu oz shông uô xênhz yar hax huv hur phưx vưv muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk, pox nhuôs lok six shir phaz, phênhv sâu mak siêz đuô pir li fênhx six uô thâuv ntêx. HTX li tsưr ziv zuôr txos no, pox nhuôs cux zuôr sir jos chos ntông nox txir sâuv ar tox nxaz, ndar txos muôs trâu oz chas têz qơưk hax huv hur thiêz tuôr chiê tênhv qơư”.

Zơưv Lường Trung Hiếu, phưv chủ tịch UBND huyện Yên Châu phêiz kênh, huyện li tsưr ziv huôv tsar kôngz nuv zos sik côngv, txo grêk tsơưs nhiêx txiêx uô thiêz chuôz ndê tsơưr lươngv, hâur co pêx xênhv zos nênhs uô, doanh nghiệp zos kror paz đas jos thiêz zos qơư paz uô xênhz yar lơưr tsưr ziv yiêz:

“Chính quyền đros đrêiv doanh nghiệp, hợp tác xã chiê sâu zuôr muôs hax huv-lơưr cur mak co zos kror zos. Đros pêz mak kror tưs hợp tác xã uô tsik tâu tâu mak chính quyền đros đrêiv. Iz zav li paz thơưz thương mại mak huyện tsuv chox chor đoanx hợp tác xã đros muk chiê njiz têx tos sik côngv, chiê chor tos sik côngv cux pâuz lok HTX thiêz HTX cux muôx tsar tov siz txuôk đros têx doanh nghiệp. Oz thiêz zos tas nro têx kror nriêr pâuz lok ciêz đrôngs mak cxuô cấp chính quyền paz, , hêik kriê trâu chor hợp tác xã uô xênhz yar, sâu đêx, ntiv hhnaz…taz por huv lơưr ploz tsênhr chiê muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk”.

Tiv phaz têx hlôngr yiêz lok tsưr ziv xar đros ntâu tsênhv chêi zaz zâuv doanh nghiệp yưv pênhr trâu kôngz nuv cux tưz paz muôx têx hlôngr yiêz ntâu. Kôngz nuv Sơn la tưz piz hla trâu têx jiês sâu tâu ntâu!

Hâur 2 shông đhâu, tập đoàn lox zos TH thiêz Nafoods tưz yưv pênhr xar muôx 2 cxênhz tiv đêiv chiê cxiv uô tsêr mêir tsiv uô cuôz txir ntông ntơưv huyện Vân Hồ. tiv zix đros uô xênhz yar chuôz ndê, kôngz nuv hur tưz zos yênhx kror chênhr. Oz shông đhâu, tas nro tỉnh muôx zuôr xar 35 hec ta ar têz sâu tâu kôngz lôngk tsơưs, muôz hlôngr chos têx zav tsoz chos muôx tsiv gri kinh têr siêz đuô. Khov co chor chuôz zis pluôs tâu txo grêk tsơưs txix 27% shông 2015 txos yuôx 25% shông 2017; 16 xar uô tiêr luôs hâux lưv cxiv tsa jêx jok yiêz.

Tsôngv box sơưr đơưk hmor yuô! Têx luôs hâux lưv uô tâu hâur 5 shông cxiv kho đuô nganhx kôngz nuv nhoz Sơn La zos iz luôs hâux lưv jông, huv đros trâu ntu txuôk lơưr co./.

VOVTB-Lik Thox cxêik nhênhv

PHÊNHV HEIK KRIÊ YÊNHX TƯV

Moz vưv thiêz tsưr ziv phax tar

          1) Caz moz

          Phênhv ntâu cik cxôngx đêr (90%); yưk (5%) thiêz têx tsiêx cxu kuk. Thâuv tsiêx cxu trâus moz vưv tov lênhx nênhs, caz moz vưv cxôngx tsiêx cxu li kâuz ndâus zuôr cik đhâu tơưr greix thiêz kror cxaz trâu lênhx nênhs. Caz moz vưv cik lok hâur chêr uô ruôr hiêv txos têx sâur nyar tâuz hâu, uô ruôr hiêv txos tâuz hâu uô lênhx nênhs co trâus vưv thiêz zos hnhar đuô mak lênhx nênhs co zuôr trâus tuôs.

          2) Moz yưv

          - Thâuv trâus moz vưv: tul đêr co vưv zov chênhr, uô kror muôk liêz plir, uô buôk ntơưv kror ndâux. Tov, tsuôz têx tul đêr txơưr, pov tul tsi cux nox, cê tov cê nhôngx têx suôz lok six riêz nênhs. Tus đêr vưv co phênhz tsik mênhx, nyei đêx, nyei chuô njơưx. Đhâu 2,3 hnuz tul đêr co njôngk jux juk, mul tsi tâus cêr, tsuôk gâuv iz kror qơư. Đhâu 3-5 hnuz đêr tuôs.

          - Thâuv tus đêr co trâus tuôs tês tuôs tơư: đêr nox tsơưs lok sik tsi nox krâur, khênhr mul gâuv ntơưv têx qơư tsâuk ntux. Đêr tuôs tês tuôs tơư, truô tsi tâus kror ndâux, taz sik six fênhx lok kâuz ndâus. Đêr tuôs thâuv đhâu 3-5 hnuz mul tsi tâus cêr. Zav moz no lok six riêz nênhs đros thiêz lênhx nênhs.

          3) Tsưr ziv phax tar moz vưv

          - Tsi cxoz zus ntâu đêr

          - Đêr, yưk tsuv tâu cxax yuôx phax moz vưv 1 shông 1 jiês, zôngv yuôx huv đros thiêz đêr, yưk li hnuz nhôngs chiê cxax tir tar moz vưv.

          - Ntơưv têx phường, thị trấn tu zus đêr mak tsuv tâu khi đêr, cơư đêr, tsi tso lav.

          - Thâuv trâus đêr, yưk tov tsuv ciêr chênhr mul qơư y tế chiê cxax yuôx phax moz cxix cxuô thiêz cơư tul tsiêx co chiê hêik trâu cơ quan sêiz car tu zus tsiêx jê tiv zix seiz shuôk.

          - Thâuv trâus đêr, yưk tov tsi cxoz chiv chir kho moz cxôngx zôngv têx yuôx njuôz chiê jav tâu têx tsi jông muôx yưv./.

(Thu Thùy- Txâur Vax cxeik nhênhv)