Lào Cai: txir khơưz đuz Bắc Hà, hâur chêix sâu, muôs tâu gri

Ntơưv ntu cêr yuôv nhoz tsênhv qơư thị trấn huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai, txir khơưz txix têx vax tâu pox nhuôs đê lok muôs lok six ntâu. Gri iz cir txir khơưz đuz zos 30.000 đêiv; zav txir jông gâux mak muôs tâu txix 50.000-60.000 đêiv iz cir; taz sik hâur têx shông uô ntêx, tsuôk muôs tâu 10.000 đêiv iz cir. Niêv tix Lê Mỹ Lệ, lênhx nênhs chos txir khơưz đuz ntơưv jok Bắc Hà 3, thị trấn Bắc Hà hêik pâuz:

“Cur chuôz zis muôx tas nro 100 ntâu tsoz txir khơưz. Txix thâuv hâur chêix đêx txir txos nhiv no mak nhiv kruôr muôs tâu muôx 30 cir. Shông uô ntêx tiv txir txi ndư hênhr viv li tsik lox muôs tsik yuô tâu gri, shông no mak txir siz thiêz lox viv li chox tuôx muôs cux tâu gri siêz đuô”.

Nhiv no, tas nro huyện Bắc Hà muôx 500 ntâu hec ta txir khơưz đuz, chos ntâu trâu hâur thax tsav thị trấn thiêz chor xã Bản Phố, Na Hối, Tà Chải. Ntâu shông lok no, txir khơưz đuz zênhx zos đrêiv iz hâur huyện li chor tsoz chos chênhr chiê huôv tsar kinh tế. shông 2015, txir khơưz đuz tưz tâu cungz jênhv bê ntơưr hax huv. Iz chas muôs trâu tuz luôv hâur thax tsav tsênhv qơư, txir khơưz đuz cux tsênhv tâu chox muk muôs chor tỉnh tiêx đras. Zơưv Tạ Công Huy, chủ tịch UBND huyện puz pâuz:

“Huyện tưz chox kriê chor tiv phaz, taz viv chiê muôx tsưr ziv sâu đêx, muôl muôs txir khơưz. Thôngx cxix cux kriz uô jông côngz xưv yax kriê, hêik pâuz chiê zaz zâuv chor doanh nghiệp tuôx sâu zuôr. Đros tas nro njuôk xav muôx 2.300 tấn txir khơưz hâur huyện shông no mak pêz zuôr taz por tâu qơư muôs thiêz gri trâu pox nhuôs”.

Shông no txir khơưz siêr lis, njuôk xav zuôr siêr ntâu ndax trâu jiês tsưr tsix tưr chêix nênhk đhiê cxôngx nzor ntơưv Bắc Hà txix hnuz xiêz 3-4/6. Nhiv no huyện Bắc Hà cux tsênhv bax uô iz cxiê luôs hâux lưv chiê cxươz cxiz zuôr muôs txir khơưz đuz, cux xưk li hêik pâuz lok têx hax huv nhoz thax tsav qơư tox siêz trâu tsôngv kruô tuôx ndis shuôk têz qơưs pâuz txos./.

(An Kiên-Lik Thox cxêik nhênhv)

Qir tiv uô trâu lênhx nênhs trâus moz txiê thiêz tsưr ziv phax tar

Qir tiv:

-Viv nox tsi txâuk iốt zus luz đros chêr: Fênhx yax lênhx tiz nênhs luz đros chêr tsuv muôx mê njik Iốt zus chêr thiêx tsi uô moz txiê.

-Tiv nưk muôx nưk moz thâuv tsênhv nhoz hâur đruôz thiêz: Viv zôngv ntêr iz cxiê zav yuôx li: Njêr Lithium, yuôx kho moz ka, têx zav yuôx muôx iốt li: Yuôx kho moz hnôngk, yuôx kho moz  cxa..... Chênhr viv li, thâuv zôngv têx yuôx li heik no tsuv sir zôngv trơưk li chor cưk yuôx heik kriê.

-Tiv nox ntâu zav nox muôx têx tsơưr uô tsi jông txos chax đaz li:  jâuz njuôz, kok ntông.....

-Nox tsik txâuk Iôt, Pox niêv cux zuôr trâus uô tsi jông txos têx sâur nyar thâuv tsênhv xênhz tuz ci hâur chêr lok sik hâur ntu tsênhv muôz mik trâu mê nhuôv nox.

Qir tiv uô muôx yưv moz txiê:

Chax đaz o lox jux juk, iz cxiê lênhx mak uô tsi yuô tâuk pa. Têx li heik no zos luôs lưv tuk txơưr đuô seiz njiê pov lok sik muk  seiz njuôk shuôs moz pâuz tâu.

Iz cxiê lênhx muôx yưv têx li: Plâuz hâu hlê ntâu, tuk nênhl gênhs, tsi xar nox mor, tsi yuô ndo kaz..... Thax tsav chax đaz su iz luz poz lox, nox hâuk grok tsi tâu têx jâuz mor, đêx..... Thâuv muôx yưv têx txơưr txar li hêik co, tsuv chox ciês muk seiz njuôk shuôs trâu tsêr kho moz.

Tsưr ziv phax tar moz txiê:

Cxaz nzir cxix cxuô iốt pluôk nox hâur niêx hnuz, iz cxiê zav nox muôx iốt li: shuôz njêl, kê, cuô mik....

Đros thiêz têx zav yuôx lok sik zav nox uô tsi jông, tuôr thênhv txos iốt, uô têx grêix hlar o tuôx....mak tsi cxoz zôngv ntêr.

Tsưr ziv chơưv kho moz txiê:

Thâuv qênhz pov muôx moz tsuv muk chuôs têx cưk yuôx car uô đreiv têx hâux lưv chơưv kho zav moz no chiê tâu seiz njuôk shuôs thiêz kriê tsưr ziv kho. Lar heik zos lênhx nênhs moz tsuv tâu xav tinhv pâuz tsênhz moz txiê muôx đros têx li heik sâuv chiê chơưv kho zênhx max.

Zos moz siz mak muôx têx sir zôngv yuôx kho cux jông. Taz sik zos tưz moz lox, kho tsi tâu jông, chax đaz zuôr o lox, nox mor, hâuk đêx grok tsi yuô tâuk, tsuv tâu chox lênhx nenhs trâus moz txiê co muk fêis ciês trâu tsêr kho moz./.

(Thu Thùy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)