Doanh nghiệp Lai Châu đros đrêiv pox nhuôs hâur ntu muôx caz moz

Têz yuôx zêx ntơưv jok Thành Công, xar San Thàng, thành phố Lai Châu têx hnuz no muôx lok six chôngz pox nhuôs sâu đê, txiêr yuôx zêx. No zos iz hâur chor yuôx zêx ndax chêix chiv hâur shông, muôx chor njil yuôx zêx nhôngk tâu njuôk xav tsar ndê muôx 30% pir li têx chiv uô ntêx. Tâu doanh nghiệp paz sâu zuôr mak pox nhuôs lok six shir phaz thiêz sir jos sâu đê.

Niêv tix Nguyễn Thị Thủy, nênhs chos yuôx zêx nhoz jok Thành Công, xar San Thàng hêik: Niêv tix chuôz zis muôx 5 lênhx nênhs, uô nênhx khov trâu 1,5 héc ta ntâu têz yuôx zêx. Doanh nghiệp sâu zuôr njiz phiv liv lok muôs têx yuôx zêx kruôr tơưv saz đrâuv têz qơưk, viv li gri chor njil yuôx zêx nhôngk cux grêk tsơưs ntâu pir li thâuv hâur shôngk shông. Taz sik li, tsuôk doanh nghiệp paz sâu zuôr mak pox nhuôs cux muôx tâu phênhv sâu. Vav tiêk doanh nghiệp zuôr sơưr truôx tâu hâur ntu muôx caz moz thiêz gri sâu zuôr njil yuôx zêx nhôngk zuôr tâu tuôr truôx chiê paz trâu pox nhuôs truôx tuk luz nênhx.

“Đros qênhx shênhx caz moz lok six phiv liv nhiv no mak chor nenhs chos yuôx zêx cux njiz ntâu phiv liv. Zos tiêk công ty tsik sâu zuôr mak chor yuôx zêx cux tsuôk por tsês xưz. Công ty cux tưz hêik pâuz tiêk yuôx zêx nhiv no muôs lok six kênhz, tiv phiv liv txix moz Covid-19. Nhiv no uô tâu lok cux tsuôk tsês chiê xưz; viv li pox nhuôs sơưr đơưk cux lok six phêiz kênh đros công ty thiêz cux vav tiêk công ty zuôr paz sâu zuôr yuôx zêx trâu pox nhuôs li nhiv no”.

Tưz tsik zos paz sâu zuôr têx yuôx zêx co trâu pêx xênhv, ntu đhâu têx doanh nghiệp sâuv thax tsav tỉnh Lai Châu cux khưx phưx têx phiv liv chiê tror uô nox. Taz por muôx hâux lưv uô tsik so trâu công nhân, cux xưk li têx phênhv paz chiê taz por ngaz tuk hâur ntu muôx caz moz phiv liv li no.

Niêv tix Nguyễn Thị Điệp, Công nhân công ty cổ phần yuôx zêx Tam Đường hêik: txix thâuv piz huôv xênhz muôx caz moz siz cik txos nhiv no công nhân têx hâux lưv uô, nhiêx hli thiêz phênhv sâu nzir cux tâu công ty uô truôx jông. Ntu no chor yuôx zêx sâu zuôr lok hâur tsêr mêir muôx ntâu đuô, viv li nhiv kruôr đhâu công ty cux tưz xêir zuôr nzir lox tôngv chiê muôx nzir nênhs uô hâux lưv. Txơưv zos têx công nhân chênhr lok zos chor lox tôngv lơưr chêix mak cux muôx tâu phênhv sâu zos 7 txos 9 triệu đêiv iz hli, luz nênhx cux tâu taz por.

“Hâux lưv mak pêz cux muôx uô li kuz, nhiêx hli thiêz phênhv sâu nzir cux tâu cxix cxuô hâur yênhx hli. Đros pêz mak nhiêx hli cux tâu công ty muôx cxix cxuô li co viv li luz nênhx cux truôx tuk. Hâur ntu muôx caz moz mak phiv liv lok ntâu kror taz sik công ty cux paz trâu pêz cxuô nro. Li y têr, njuôk shuôk, cxax yuôx đros têx hâux lưv txơưr lok công ty cux taz por trâu pêz hur si”.

Tỉnh Lai Châu nhiv no muôx 7.500 ntâu héc ta yuôx zêx, hâur co muôx zuôr xar 4.500 héc ta yuôx zêx kinh doanh tsênhv tâu uô trơưk tsưr ziv uô nox ngaz tuk lơưr ploz tsênhr VietGAP, ISO, HACCP…đros tas nro chor njil yuôx zêx nhôngk yênhx shông tâu muôx 31 cxênhz ntâu tấn. No tâu sêiz zos Chinhr quyền ntơưv qơư li zav tsoz chos paz txo grêk cêr yêiz pluôs, paz muôx hâux lưv uô thiêz phênhv sâu trâu yênhx puô cxênhz lênhx lox tôngv jêx jok. Đros caz moz phiv liv hâur thiêz đrâuv têz qơưk, tiv zix zos phiv liv lok ngaz tuk chinhr triv ntơưv Trung Đông nhiv no, chor doanh nghiệp li hâux lưv muôs yuôx zêx kruôr tơưv saz đrâuv têz qơưk kênhz, tưz uô phiv liv ntâu trâu pêx xênhv.

Pos Nguyễn Thị Loan, Giám đốc Công ty Cổ phần yưv pênhr huôv tsar yuôx zêx Tam Đường puz pâuz: Nhiv no Công ty muôx plâuz luz tsêr mêir uô, paz muôx hâux lưv uô trâu 100 ntâu lênhx nênhs. Đros 2.000 héc ta yuôx zêx tưz cir jênhv đros pox nhuôs  nhiv no, zos tiêk công ty tsik sâu zuôr mak zuôr muôx txos 8.000 lênhx nênhs tsik muôx hâux lưv uô. Txơưv tiêk muôs têx hax huv kênhz thiêz tsênhv tâu khơưk tsês muôx 600 ntâu tấn yuôx zêx kruôr, taz sik công ty cux tsênhv sir jos khưx phưx chiê paz sâu zuôr têx njil yuôx zêx nhôngk trâu pox nhuôs.

“Công ty tưz yưv pênhr uô qơư, zuôr mêir chuôz zênhx cxuô zav, cux xưk li nhoz doanh nghiệp thiêz pêx xênhv cux tưz muôx sik côngv mak saz công ty cux nriêr têz tsưr ziv chiê uô. Hâur shông 2021 cux tsưr tsix chor jiês cơưv chiê yax kriê, hêik thiêz mnôngs, nriêr pâuz lok pox nhuôs siêz xar. Kror tiv oz mak Công ty jênhv muôz txêik têx qir, yuôx por vêv đrox tsuôs trâu pox nhuôs sơưr đơưk, txos nhiv no mak muôx 10 tiv đêiv ntâu; jênhv sâu zuôr tas nro têx yuôx zêx trâu pox nhuôs đros gri truôx tuk li gri  hâur shông 2019…”./.

(Khắc Kiên-Ly dịch đọc)

Lênhx hluôk nênhs Hmôngz huôv tsar kinh tế  txix tu zus nhux

Hâur têx shông đhâu, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang tưz sir jos paz max pênhr jos, heik tsôngv px moz siêz txos huôv tsar tu zus têx nôngz nhux thâuv ntêx chor lâuk iz txưv zus ntơư chiê muôs grêix, muôs hâur ciêz đrôngs. Hâur thax tsav huyện tưz muôx ntâu tsưr ziv tu zus tâu trơưk têk, gra lok phênhv sâu siêz. Vưx Mí Phư, xênhz shông 1991, nhoz jok Lũng Lầu, xã Khâu Vai zos iz hâur têx lênhx huôv tsar uô nox uô hâuk xưk iz zav li heik sâuv.

Xênhz thiêz hloz lox nhoz thax sav txov nhêv hâur huyện 30a tưz muôx ntâu shông ntâu tiêv lok Phư chuôz zis tsuv uô nênhx txov nhêv njuôr, mor tsi txâuk nox đhâu shông. Tsi xar cov luz nênhx trâul yeiz pluôs, Phư thâuv tưs tưz xar zuôr uô li chas chiê chuôz zis hla đhâu yeiz pluôs, tsi trâul txov. Đros thiêz 2 tus nôngz nhux niêv txir pheiz trâu Phư chuôz zis, Phư tưz krêz đar liêx têz chos tâux chiê zus nhux tưv. Viv no zos têx nôngz nhux ntơưv qơư viv li tưz nhoz sưv thiêz tsi yuô trâul muôx moz li uz li no.

Chiê tu zus tâu nhux yênhx côngz, trơưk tsưr ziv xar, Phư tsuv cơưv shâuv luôs lưv chuôz zis txơưx tu zus tsiêx li tsưr ziv thiêz cơưv đhâu hâur têx ntơưr pov tsir, ti vi, đros cơưv cxaz iz cxiê tsưr ziv lok sâuv tu, phax tir thêir moz ơưk trâu tsiêx cxu zos têx cơ quan lês car uô đreiv têx hâux lưv co hâur xã, huyện kriê. Phư heik pâuz: Thâuv chor nhux vav ntâu jux juk tuôx, mak zuk sik pheiz kênh nôngz nhux, kriê tsưr ziv trâu têx chuôz zis muôx luz nênhx txov nhêv đuô zuk tu zus chiê sik đros huôv tsar uô nox uô hnar. Thâuv muôx mê njik nhiêx txiêx li zuôr têx chuôz zênhx phưx vưv xênhz huôx hâur chuôz zis, txoz cxơưx luz nênhx trâu têx tuz nhuôs thiêz zôngv chor pênhr co cxiv kho, uô đar đuô têx qơư tu zus tsiêx, chos nzir tâux chiê muôx jâuz trâu nhux nox.

Nhạc cắt

Đhâu zuôr xar 7 shông uô đreiv luôs hâux lưv tu zus nhux sha mê nhuôv, nhux trok maz, Phư chuôz zis tưz cxiv uô tâu 4 qơư tu zus, xav kror đruôz đraz iz qơư zus txix 4-5 tus nhux. Phư heik pâuz nzir, chuôz zis khênhr tu zus têx nhux zuôs cov trok maz txix 5-6 luz hlik, muôs iz jiês; muôx têx tus hênhr nhux lox mak muôs tâu txix 40 ntâu tsov đeiv. Xav hur si têx phênhv sâu tâu txix muôs nhux, iz shông tax 200-300 tsov đeiv, yưx tas têx nhiêx txiêx li: Ntiêr nênhs hlêis jâuz puz, zuôr krâur trâu nox nzir…., chuôz zis muôx phênhv sâu tâu truôx tuk txix 100-150 tsov đeiv iz shông. Co zos tsưr ziv huôv tsar uô nox uô hâuk jông, tâu cấp ủy hâu nov ntơưv qơư ntâuk grê siêz.

Tsi tiêk moz siêz huôv tsar tu zus têx nhux hâur chuôz zis, Phư xar zuk uô tâu, tsuv sik pheiz kênh, kriê tsưr ziv uô nox trâu luôs lưv chuôz zis muôx luz nênhx txov nhêv thiêz, txix shông 2018 Phư tưz quyết tinhv paz 5 chuôz zis txov nhêv hâur jok sik pheiz tu zus têx niêv nhux sha mê nhuôv. Đros trâu tsưr ziv siêz xar, paz max têx chuôz zis pluôs, txov nhêv huôv tsar uô nox, cxaz nzir phênhv sâu tâu, hlôngr yiêz luz nênhx, txo grêk yeiz pluôs truôx. Txos nhiv no 5 tus nhux muôz trâu 5 chuôz zis pluôs tu zus ntơư tưz sha nzir 10 tus mê nhuôv, hok têx niêv nhux đhâu sik pheiz kênh zus tưz tâu muôz trâu 10 chuôz zis txơưr đuô tu zus. Khov paz max li heik sâuv, ntâu chuôz zis hâur jok tưz hla đhâu cêr pluôs truôx.

Ly Mí Tự nhoz jok Lũng Lầu, xã Khâu Vai shir phaz heik: Shông 2019, Mí Tự chuôz zis tâu Phư muôz iz tus niêv nhux zus, txos nhiv no tưz sha tâu iz tus nhuôv lok six jông gâux. Niêx hli, Phư cux tsi so muk shuôs, heik kriê tsưr ziv tu, phax tir thêir moz trâu nhux, chênhr viv li paz nhux hloz lox jông gâux, tsi muôx tus tưs trâul muôx moz li chas hlo. Phư chuôz zis tưz paz max, nhiv no Mí Tự zuôr tsuv chos nzir têx tâux chiê muôx jâuz trâu nhux nox, tu zus tâu nhux vav iz zav li Phư chiê huôv tsar luz nênhx.

Đros trâu têx sir jos khưr, huôv tsar uô nox, Vưx Mí Phư zos iz hâur têx chuôz zis uô ntêx nyuôs hâur xã huôv tsar uô nox uô hnar, hla đhâu yeiz pluôs thiêz jux juk uô bluô nux txix tu zus nhux li heik sâuv.

Nhạc cắt

Tsôngv box….! Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk muôx li no xưz. Phênhv no zos Đeix TNVN nhoz faz Bắc đros Tsênhv qơư cxiz kôngz têz qơưk uô./.

(Thào Ly BT-Riê Lâux cxeik, nhênhv)