Jax 1: Dân quân ntu nhiv no

Paz chiê cxiv tsa lưx lươngv Dân quân tự vệ lơưr tsưr ziv truôx đrênhk, đêz đar, Ban chỉ huy Quân sự xar Chiềng Cọ tưz uô đros hâux lưv “cxiv tsa lưx lươngv Dân quân tự vệ đros thiêz huôv tsar kinh têr”. Lơưr co, taz viv tsov cưv txos cxiv tsa têx tsưr ziv dân quân tự vêv txơưx uô kinh têr, zos chor nênhs chiê pêx xênhv cơưv shâuv thiêz huôv tsar kinh têr ntơưv tiv phaz. Iz hâur chor nênhs uô tâu jông co zos Cà Văn Ký, Tiểu đội trưởng dân quân cơ động nhoz jok Hùn. Đros siêz xar, tsuôk pâuz khov trâu mê njil liêx blêx, kinh têr chuôz zis zuôr ndê tsik tâu, thiêz xar uô bluô nux ciês sâuv zuk qơưk nhoz, tix lâus sir jos yưv pênhr huôv tsar kinh têr vax ar têz, pak njêl, jôngr ntông. Đros xar muôx 4 ha ar têz chuôz zis muôx, tix lâus yưv pênhr chos cà phê iz shông sâu tâu 30 tấn txir. Đuô li, chos shơư đros txir khơưz đuz, txir khơưz, txir thênhx caz tiv phaz sâuv 2 ha thiêz cxiv uô qơư tu zus kêiz muôs grêix thiêz kêiz ntês kê. Tas nro phênhv sâu tâu iz shông txix 300-400 triệu đêiv. Tix lâus Cà Văn Ký puz pâuz:

“Zus kêiz zos pâuz zus mak cux tsik cxơưx, tsuv cxax yuôx phax tar caz moz pêz hli iz jiês, chêix ntux no mak tsuv muôz tax thêir cov sor. Đrâuv tu zus kêiz muôs grêix thiêz ntês kê mak chuôz zis zus nzir njêl thiêz chos nzir ntông nox txir zos txir khơưz đuz đros cà phê iz shông sâuv tâu 30 tấn txir”.

Tix lâus Cà Văn Vui, dân quân jok Ngoại cux tưz sâu tâu yênhx puô triệu đêiv txix uô kinh têr trang trại. Txix tsuôk pâuz chos blêx iz chiv, txox nhiv no tix lâus tưz muôx qơư uô nox đros xar muôx 3 ha txir thênhx caz; 1 ha cà phê; 1000 tsoz txir khơưz tam hoa, 1000 yiv ndis pak njêl, iz shông muôs trâu sâuv ciêz đrôngs 4-5 puô cir njêl. Đros co chuôz zis tsênhv chos, jênhv tsoz phưz 11 ha ntâu jôngr phax phưx. Shông nhiv kruôr đhâu tix lâus sâu tâu muôx 400 triệu đêiv ntâu. Đros tsưr ziv “Hêik pêx xênhv pâuz, uô pêx xênhv njênhs” txix têx hâux lưv uô tsênhv tsênhz, lưx lươngv dân quân tự vệ xar muôx 100 ntâu lênhx nênhs mak tas nro tưz zos yênhx chor chuôz zis muôx thiêz bluô nux. Sâuv thax tsav xar nhiv no cux tưz cxiv uô tâu yênhx châuv tsưr ziv uô kinh têr zos Dân quân tự vệ uô tsưr, muôx phênhv sâu txix 200 triệu đêiv tror sâur. Tưz tsik zos uô bluô nux trâu zuk, dân quân xar tsênhv sik côngv đros chor tsưr tsix, đoanx thêv hêik pox nhuôs sik côngv siêz sik paz huôv tsar kinh têr, hêik chor chuôz zis muôx paz trâu chor chuôz zis pluôs lok tsưr ziv uô kôngz lôngk, paz pênhr, zuz nôngz tsoz chos, tsiêx zus huv đros. Tix lâus Tòng Văn Bun, iz lênhx nênhs nhoz jok Ngoại puz pâuz:

“Thâuv ntêx no cur chuôz zis txov nhêv hênhr. Thâuv pov chor  dân quân tự vệ txơưx uô kinh têr mak chuôz zis tưz cơưv shâuv uô trơưk, chuôz zis tsênhv tâu lơưr kruôz kriê, paz zuz nôngz tsoz chos, qir zuôv. Pêz uô tsâus lơưr ntâu hênhr”.

Xar Chiềng Cọ nhiv no muôx 1.100 ziv chuôz zis, mak tsênhv yuôr 20 ziv chuôz zis pluôs thiêz 12 ziv chuôz zis zuôr xar pluôs. Chiê txo grêk tsơưs chuôz zis pluôs, zuôr xar pluôs, Đảng ủy, chính quyền xar xav jênhv: đrâuv đros têz qơưk têx paz, mak tsuv phuôx huiz pênhr jos, phuôx huiz cêr sik côngv siêz chiê sik đros hla đhâu cêr pluôs. Hâur co, tsov cưv txos cxiv tsa thiêz uô đêz đar chor dân quân tự vệ txơưx uô kinh têr, choz jênhv vưv trâu lưx lươngv no paz ciês trâu chor chuôz zis muôx luz nênhx txov nhêv. Zơưv Cà Văn Danh, Chủ tịch UBND xar Chiềng Cọ puz pâuz nzir:

“Lưx lươngv dân quân tự vệ xar Chiềng Cọ zos lưx lươngv chênhr, tsik so sik côngv truôx đros cxuô lưx lươngv chiê paz tuôr truôx ngaz tuk chính trị sâuv thax tsav. Yênhx shông chor chiến sĩ dân quân tự vệ cxaz chuôz huôv tsar kinh têr, uô kinh têr hênhr, sir zôngv khoa học kỹ thuật trâu uô xênhz yar, tu zus. Chor cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ li têx tsưr ziv uô tưz paz lok six ntâu trâu huôv tsar kinh têr, xar hôiv, paz cxiv tsa uô truôx tuk côx phax tas nro pêx xênhv sâuv thax tsav xar”.

Têx sir jos đros siêz xar uô bluô nux sâuv zuk qơư nhoz tưz thiêz tsênhv paz muôx tâu phênhv sâu siêz trâu chor chuôz zis dân quân nhoz xar Chiềng Cọ. Lưx lươngv dân quân li yênhx kror tsưr ziv huôv tsar kinh têr uô nox no puôr lênhx zos qơư trâu pêx xênhv njênhs thiêz cơưv shâuv uô trơưk, paz thơưz sêi đuô uô côngz xưv cxuôv yêiz thiv pluôs, huôv tsar kinh têr ntơưv tiv phaz./.

(Chẻo Thu-Lik Thox cxêik nhênhv)

PHÊNHV ĐAS JOS:

Iz mê njik muôx iz lênhx nênhs trâul tuôs:

Moz tso jik kaz jiz riêz nênhs li chas?

Nữ: Iz mê njik muôx iz lênhx nênhs trâul tuôs, zav moz tso jik kaz jiz tsênhv yênhx cêr cxơưx lox trâu lok six ntâu lênhx nênhs. Trơưk li Liên đoanx moz tso jik kaz jiz ntiêx têz (IDF), nhiv no sâuv ntiêx têz muôx 415 tsov ntâu lênhx nênhs trâul moz tso jik kaz jiz thiêz têx li heik no zuôr tror tsar ndê txos 642 tsov lênhx nênhs hâur shông 2040. Moz tso jik kaz jiz uô yênhx tsov lênhx nênhs cxơưx ntâu txos, viv têx moz riêz nênhs li uz li no. Uô li moz tso jik kaz jiz riêz nênhs li chas?

Nam: Zav moz uô ntâu lênhx nênhs trâul tuôs, sơưr tiv 3 ntơưv VN

Nữ: Trơưk li thôngz sâu, VN, nhiv no muôx nhos 3,5 tsov lênhx trâus moz tso jik kaz jiz, ntâu đuô 10 bâus pir li 10 shông đrav ntêx thiêz njuôk xav tsênhv zuôr tror tsar ndê 6 tsov ntâu lênhx nênhs trâu shông 2040. Hâur 10 shông, chor nênhs trâus moz tso jik kaz jiz cux tsar ndê txix zuôr xar 8% txos 14%.

Moz tso jik kaz jiz zos qir tiv uô tuôs nênhs ntâu, sơưr tiv 3 lơưr kaz moz lênhs plơưr thiêz moz trưx phax. Ciês hâur shông 2017, hur si pêz têz qơưk muôx 29 cxênhz lênhx nênhs trâul tuôs tiv têx moz cik txos moz tso jik kaz jiz, bâuv li 80 lênhx nênhs trâul tuôs hâur iz hnuz.

Moz tso jik kaz jiz uô huôv moz ntâu zav moz riêz nênhs, zos qir tiv uô tuôs ntâu lênhx nênhs, sơưr tiv 3 ntơưv VN. Moz tso jik kaz jiz uô huôv têx moz riêz nênhs li đrav kaz:

Nhạc cắt

Nam: Moz lênhs plơưr:

Nữ: Trơưk li thôngz sâu, muôx txos 65% ntâu lênhx nênhs moz tso jik kaz jiz trâul tuôs zos tiv moz têx sâur lênhs, plơưr... Têx kaz jiz hâur nyar ntâu, uô têx trox hâur sâur nyar khor thiêz cxơưk, nyar muk tsi tâuk. Txix ntơư têx lênhs nyar mê grêiv, nyar muk tsi txâuk trâu luz plơưr, uô trâu moz plơưr.

Nam: Moz trâuv:

Nữ: Lênhx nênhs moz tso jik kaz jiz khênhr muôx têx thax kaz jiz hâur nyar ntâu đuô, qir tiv uô tsi jông txos têx sâur nyar, hlaz trâuv, uô trâu trâuv liv tsi tâuk têx đêx, tso tsi tâu jik, uô moz trâuv. Zos chiê li ntơư ntêr tsi kho zênhx max, iz hnuz moz hnhar jux juk zuôr uô trâu têx hlaz trâuv tsi jông, trâuv tsi muôx jos. Chênhr viv li, sđ tsuv seiz njuôk shuôs đas jos tsi so chiê pâuz tâu têx thax kaz jiz hâur nyar, hâur luz đros chêr.

Nhạc cắt

Nam: Moz kror muôs

Nữ: Lênhx nênhs moz tso jik kaz jiz zuôr zôngx ziv trâus moz kror muôs. Qir tiv zos têx thax kaz jiz hâur nyar ntâu, uô trâu têx hlaz nyar, sâur nyar ntơưv luz kror muôs mê grêiv, muôx têx uô sâur nyar, hlaz nyar co trâul tơưs, luz kror muôs mê njik liêz, o, moz tuôx. Iz chas ntơư, cux muôx têx uô trâu kror muôs tsi yuô pov cêr, đis muôs.....

Nam: Moz têx sâur nyar, lênhs tâuz hâu

Nữ: Uô tsi jông txos têx sâur lênhs, sâur nyar phênhv ntâu zos moz tso jik kaz jiz uô hiêv txos. Têx thax kaz jiz hâur nyar ntâu zuôr uô tsi jông txos têx hlaz nyar hâur têx lênhs. Chênhr li ntơư, têx sâur nyar zuôr muôx tsi txâuk têx tsơưr pưr, jâuz mor muk zus lênhx tiz nênhs luz đros chêr, txix ntơư zuôr uô trâu têx grêix, têk tơư tsâus, tsi muôx jos, lar heik zos ntơưv têx ntir têk.

Nhạc cắt

Nam: Uô têx kror cxaz tsi yuô jông sei

Nữ: Moz tso jik kaz jiz muôx têx uô trâu têx kror cxaz ntơưv tơưr grêix hlê, lok cuô zis tsi txơưx jông, lar heik zos ntơưv têx xiz tơư. Iz chas ntơư, moz tso jik kaz jiz muôx têx uô trâu têx lênhs, sâur nyar trâus moz hlê, uô cuô zis thiêz moz o vôngk lox tuôx. Viv li lênhx nênhs moz tsuv pôngz iz ntuk ntêr thiêx zuôr kho tâu jông hur.

Tsôngv box sđ....! Lok six ntâu lênhx nênhs, lơưr tso siêz tsi yuô tsưv ziv txos moz tso jik kaz jiz. Hâur ntơư, 10 lênhx nênhs trâus moz zav moz heik sâuv mak muôx txos 7 lênhx tsi pâuz zuk trâus moz. Têx lul heik trâu sđ zos tsuv pâuz tsênhz lok têx moz muôx yưv, thâuv pov muôx moz li heik sâuv mak tsuv zênhx max muk seiz njuôk shuôs, tsi chiê trâus moz lox moz hnhar..../.

(Thu Thùy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)