Sho Pí Lè- tsôngv box mênhx cxưx Giáy nhoz Lào Cai li chuôz lov vênhx huôv chax chês

Nênhs Giáy nhoz no xar tiêk suôz sho pí lè zos chuôz lov paz lênhx nênhs thav đros nênhs tuôs, heik tơưv têx siêz xar trâu đaz xênhz têz xênhz qơư pâuz, tuz nhuôs li siêz ndo txiêx njik trâu niêv txir, zos hluôk tuz hluôk nxeik yuôz chiê heik tơưv cêr siz hluz.

          Zơưv Hoàng A Hủ nhoz jos Bản Vền puz pâuz: Fênhx yax mak iz luz jos nênhs Giáy muôx iz tuêv yuôz Pí Lè chiê phưx vưv tsôngv box li têx huôx tôngv vênhx huôv chinhz yênhx. Tuêv Pì Lé muôx 4 lênhx yuôz têx chuôz lov li: sho pì lé, ntâus đruôs, yuôz trax njiê thiêz sập sèng. Tsi zos lênhx tưs xar cxaz chuôz tuêv Pì Lé cux tâu mak tsuv tâu xeir tsov jông thiêz tsuv zos lênhx nênhs muôx jông đas jos, tâu tsôngv box hâur jos seiz tâus thiêz nhiêv suôz trax pì lé.

          Sho pì lé zos iz chuôz lov ntêr muôx nhos 2 đok ntâu, yuôz muôx suôz lok six jông. Nênhs yuôz sho khênhr yuôz hâur têx jiês piêr kriê, uô ntênhs phêv, yuôz li chas cov huv đros, taz sik uô lênhx nênhs lok six jông mnôngs:

          “Cur lok six nhiêv shâuv yuôz sho thiêz ntâus đruôs, chiê tuôr tsês pêz tsôngv box Giáy li cêr vênhx huôv jông”.

          Sho Pì Lé yuôr tâu ntâu zav. Heik tơưv siêz xar shir phaz lov jêv hâur ntênhs nox yôngz, lok sik tâu yuôz hâur ntênhs txiêk muôx lênhx nênhs tâu tas siv nênhx....Nênhs Giáy xar tiêk luz sho zos chuôz lov paz nênhs tsênhv nhoz uô nênhx đros nênhs tâu tas siv nênhx thav, heik tơưv siêz xar trâu ntux têz pâuz, lok sik chiê têx hluôk tuz hluôk nxeik yuôz heik tơưv cêr gâux cêr đrâus...Tiv zix tsi zos thâuv tưs cux gra sho lol yuôz mak tsuv yuôz trơưk têx hnuz ntênhs xưz, viv li chuôz lov no ziv tâu seiz tsiv grê. Lênhx tưs xar shâuv yuôz sho Pì Lé mak đhâu hnuz xiêz 3 tsiêz tsuv nriêr tuôx ntơưv cưk kriê txơưx yuôz sho chiê thor nưs kriê trâu.

          Zơưv Nguyễn Văn Tâm, Phưv chủ tịch UB xã Bản Qua puz pâuz: Đros tsôngv box mênhx cxưx Giáy heik cxuô thiêz nênhs Giáy nhoz Bản Qua heik taz mak muôx têx vênhx huôv trâur lâus jông, hâur co muôx yuôz sho Pì Lé. Têx vênhx huôv no lok six coaz tsôngv hâur lơưr li luz nênhx, muôx cxôngx nzor lol thiêz tâu têx lâus tsês chiê trâu tuz nhuôs tov kaz no:

          “Xã Bản Qua cux tưz cxơưz cxiz têx tuêv yuôz sho Pì Lé kriê trâu têx tuz nhuôs chiê tuôr tsês thiêz huôv tsar têx tuêv yuôz Pì Lé no”.

          Nhiv no luz nênhx muôx ntâu hlôngr yiêz, muôx ntâu zav chuôz lov yiêz, taz sik cxôngx ntâu cxênhx nênhs lol no, đros tsôngv box mênhx cxưx Giáy nhoz Bát Xát, Lào Cai, sho Pì Lé zos chuôz lov vênhx huôv chax chês tsuv muôx đros đrêiv hâur zuk mênhx cxưx li vênhx huôv chinhz yênhx mak cxuô lênhx nênhs tsuv sir jos tuôr tsês thiêz phuôx huiz./.

(Thanh Thủy- Txâur Vax cxeik nhênhv)

Iz lênhx pox niêv hêir nênhs Êđê muôz têx pax ntâuz jông jav chox lok xơưv trâu têx tsôngk tiêz, tsôngk yo

Hâur qar tsêr đar 10 ntâu thiêr, zos niêv lâus Amí sia nhoz jos Kniết, xã Ea Ktu, huyện Cư Kuin, tỉnh Đắc Lắc qơư xơưk trik yo đros trâu 3 lênhx cưk tsênhv taz tov shir phaz lul tsôngk tiêz tsông yo trâu tsôngv kruô. Niêv lâuk H Trim Êban cux hêik pâuz tiêk:  30 ntâu chêr tsôngk tiêz, tsôngk yo, zos xơưk trâu iz luz tsêr uô jâuz mor grêix chiê hnar trâu têx hnuz nox yôngz cok. Yo thiêz tơư tiêz zos muôz zav ntâuz đuz chox lok xơưk, chax đaz yo thiêz têk yo tsu xơưk cov txêix pax jông jav cov huv đros hêir nênhs Ê đê. Niêv lâus H Trim thav tiêk: Hâur 3 shôngk đhâu lok no, txix thâuv huôk njôngr six hơưv tuôx xơưk têx tsôngk tiêz, tsôngk no trâu thâuv hmo ntux, cux muôx phênhv sâu tâu cxaz mê njik nhiêx txiêx trâu chuôz zis sir zôngv.

Băng “Hâur iz luz hli cux tâu 3 triệu nhiêx, ntơư zos phênhv xơưk thâuv hmo ntux, zos xơưk hur si thâuv đruz hnuz mak tus grê nhiêx xơưk ho txơưr. Cur chuôz zis cux muôx cêr txov nhêv, tsik muôx ar tsêz chos kôngz lôngk, huôv tsar cêr uô nox, cur thiêx tuôx uô jos xơưk tsôngv tiêz, tsôngk yo, muôx phênhv sâu tâu mê njik nhiêx txiêx chox lok sir zôngv hâur chuôz zis”

Hâur oz pêz shông đhâu lok no, niêv lâus Amí Sia kror qơư xơưk tsôngk trik yo, zos iz kror qơư trâu iz cxiê lênhx nhoz jos kniết thiêz iz cxiê jos hâur thax tsav muôx hâux lưv uô ntok ntâuz, xơưk tsôngk tiêz, tsôngk yo. Chor kruô tuôx xơưk tsôngk tiêz tsôngk yo ziv hnuz ziv chôngz lênhx, viv hêir nênhs Ê đê têx pax ntâuz tsuôk zos muôz têk xơư txêix pax jông jav. Pos H Djưm Niê, shông no muôx 70 tuổi, nhoz jos Jung A, xã Ea Ktu, huyện Cư Kuin cux thav pâuz tiêk, txix thâuv pos pâuz ntok ntâuz, xơưk tsôngk tiêz, tsôngk yo, tsik pov muôx iz jiês tưs zuôr ntok ntâu ntâuz li nhiv no.

Băng “Hâur oz shông đhâu lok no, cur tsuôk uô trơưk li niêv lâuk H Ler hêik xưz. Pir li hâur cur chuôz zis mak muôx 3 lênhx, nhiv no mak tsênhv muôx nzir tus cưr zâu cux tuôx đros ntok ntâuz thiêz hâur ntu đrav ntêx tsuôk xơưk trâu chor nênhs hâur jok xưz”

Cxuô zav pax ntâuz txêix pax jông jav ntơư, xơưk uô huv đros hâur ntu nhiv no thiêz jông hnar muk uô hâux lưv trâu cxuô qơư, muôx chôngz lênhx ntâu tus tuôx zuôr chox muk hnar. Ntơư cux zos iz kror paz uô trâu Amí Sia kror qơư ntok ntâuz xơưk tsôngk trik yo ziv hnuz ziv nto bê. Iz lênhx kruô nhoz trâu xã Drai Bhăng, huyện Cư Kuin tỉnh Đắk Lắk thav tiêk: Amí Sia têx tsưr ziv muôz pax ntâuz chox lok xơưk trâu têx tsôngk tiêz, tsôngk yo txêix pax jông jav, cux chênhr zos iz luôs hâux lưv uô khơưk tsês  hêir nênhs  Ê đê têx tsôngk trik yo, tsôngk tiêz đrav ntêx tsik chiê pôngz plox. Niêv lâus Amí Sia hêik pâuz nzir:

Băng “Cur xar tiêk, cur kror qơư xơưk tsôngk tiêz, tsôngk yo no, cux tsênhv zuôr muôx chôngz lênhx ntâu tus tuôx xơưk. Chênhr zos li hêik ntơư, hâur ntu zuôr txos no, cur tsênhv zuôr sir jos xơưk cov tâu ntâu zav pax ntâuz txêix jông jav cov huv đros tsôngk kruô sđ siêz nhiêv, muôx phênhv sâu tâu nhiêx txiêx”

Đros trâu luôs hâux lưv xơưk têx tsôngk tiêz, tsôngk yo txêix pax jông jav, niêv hluôk H Ler Êban cux xar tiêk: tsênhv zuôr xơưk têx hnaz, fuôv, sir siê….chiê muôs trau tsôngv kruô ndis ntux sêiz shuôk têz qơưs./.

                             (Tsu cxêik nhênhv-H Xíu PV Khu vực Tây Nguyên)