Tưz siz hluz, cxoz ntâus tsiv

          “Muôx iz qơư chiê lok, co zos tsêr nhoz. Muôx têx lênhx nênhs chiê siz hluz, co zos chuôz zis”.

          Têx lok luk jông co lok chuôz zis tưz tâu ntâu lênhx nênhs pâuz txos, taz sik đros thiêz têx pox niêv tsênhv khov nhoz hâur hội pox niêv li têx tsêr tiv ntâus zuk tul txir ntâus tsiv mak tsi zos li ntơưv:

          “Cur hu sđ tuôx chơưv paz, taz sik cur tul txir muôz triêv no trâu cur kror ndâux, txiêr cur lênhs tês thiêz tsôngv cur njêx muôs trâu hâur plas tsêr”.

          Lơưr tsưr tsix y tế ntiêx têz, 3 lênhx pox niêv sâuv ntiêx têz mak muôx iz lênhx trâus ntâus tsiv chuôz zis. Ntơưv Việt Nam, têx pox niêv trâus ntâus tsiv siêz đuô muôx nhos 60%, phênhv ntâu zos trâus ntâus tsiv, trâus zuôv uô đaz uô tuôs...Tiv zix zos muôx txos 50% têx lênhx pox niêv tsi car heik kriê trâu lênhx tưs lok hâux lưv no. Li niêv lâuk Trần Thị Thu Hằng nhoz quận Thanh Xuân trâus niêv lâuk tul txir ntâus tsiv tsi so hâur 15 six hơưv li (muôz xor hlâu khi niêv lâuk đei siêz, zôngv trâux tsông poz kêx tơư, muôz hưx bia tsông tâuz hâu, zôngv côngz xơưk tsôngs yo xơưk kror cxaz...), taz sik niêv lâuk Hằng cux six fênhx nhiêx têx jiês trâus ntâus tsiv li co hâur 18 shông no. Niêv lâuk tul txir tov kaz no trâus ntês cxov khov muôx jêx jos heik kriê. Taz sik, thâuv muk tsêr kho moz tror lok, niêv lâuk Hằng ho muk thor tsi yưr lir niêv lâuk tul txir. Lok sik ntơưv Cương Sơn, Lục Nam, Bắc Giang, muôx iz lênhx pox niêv trâus ntâus tsiv uô tsi yuôr đas jos uô lox tôngv. Yuôr đrav kaz no zos iz lênhx pox niêv nhoz Phú Thọ trâus ntâus tsiv 30 shông ntâu no viv tul txir vưv chơưr heik:

          “Cur lok six nyei taz sik luôk jêx jos tsi muôx lênhx tưs pâuz cur trâus cur tul txir ntâus. Cur xar tiêk heik kriê uô đaz uô, lơưr ho luôs zuk, txax muôk hênhr”.

          Lơưr iz chêx cuk seiz car, muôx txos 85% têx lênhx nênhs trâus ntâus tsiv muôx yênhx tưv cxôngx cao đẳng ndê muk thiêz 60% ntâu nênhs ntâus tsiv muôx bằng cấp li ntơưv. Lơưr pos Phạm Thị Hương Giang, Giám đốc tsênhv qơư pox niêv thiêz huôv tsar, iz shông, tsênhv qơư thôngz xor mông thiêz heik kriê pox niêv jênhv tâu muôx nhos 1 cxênhz lênhx nênhs trâus ntâus tsiv li zoz qơưx heik kriê thiêz paz txưv pháp lý. Hâur co, phênhv ntâu lơưr thix ziv tâu heik kriê đhâu điện thoại, txơưv tsênhv qơư muôx ntâu tsưr ziv heik kriê trâu têx pox niêv co thiêz muôx tsêr taz por trâu lơưr nhoz chiê tos pháp luật yưr lir:

          “Ntâus tsiv chuôz zis mak qir thơưx tsuôk zos tiv têx tsi huv siêz hâur luz nênhx, thâuv co pox niêv thiêz tul txir tsuv tâu heik kriê tsi cxoz chiê qênhx shênhx ntâus tsiv ziv hnuz ziv fêv đuô”.

          Têx kror cxaz sâuv luz chêr mak lơưr six hơưv cux zuôr jông jux jus, taz sik đros thiêz têx trâus uô zênhr shar txos lênhx pox niêv li chinhz yênhx mak lok six lax chiê tsi xar txos thiêz. Luật sư Nguyễn Văn Hưng, Phưv giám đốc Công ty Luật hợp danh sờ lai puz pâuz, têx lênhx nênhs trâus ntâus tsiv tuôx công ty chiê thor paz lok pháp lý phênhv ntâu zos pox niêv trâus ntâus tsiv ntâu jiês. Ntâu lênhx pox niêv tsi car đros chiz coaz muôx txơưx jênhv yưr lir tul txir viv li đhâu iz ntu ho tror nriêr tuôx thor luật sư paz max:

          “Nhiv no, muôx ntâu chêi bluô nhiêx thiêz tik cêr cxâuv, taz sik bluô thiêz tik cêr cxâuv tsi txos qơư. Đros trâu têx uô tsik jông ruôr hiêv txos đas jos, tsuôk zos bluô cxôngx 1 tsov txos 1,5 tsov đeiv, muôx tsi ntâu lênhx nênhs trâus bluô. Muôx têx lênhx pox niêv trâus tus txir ntâus tsiv cux tsênhv thor têx cơ quan muôx vax huôv tsik cxoz bluô nhiêx, tsik cxoz tik cêr cxâuv trâu tus txir thiêz. Jông đuô hur tiz si, tsuv choz zok vax huôv cov tsênhz mênhx đuô trâu têx cơ quan tik cêr cxâuv, bluô nhiêx trâu chor nênhs ntâuk tsiv cov zos đrêiv chêi têz qơưs”

          Tưz siz hluz, siz zuôr uô txix gơưv mak tsi cxoz siz ntâus tsiv! Viv tưz ntâus tsiv lơưv mak zuôr tsi tso tsês. Lơưr têx chuyên gia tâm lý, phênhv ntâu têx lênhx txir nênhx trâus pox niêv ntâus tsiv zos tiv lênhx pox niêv co tưz trâus zuk tul txir ntâus ntâu jiês. Thiêz, ziv riêz nênhs đuô zos ntâus tsiv chuôz zis zuôr uô zênhr shar hnhar txos têx mê nhuôs, uô mê nhuôs xar tiêk: siz ntâus chiê car chêx têx tsi jông, tsi huv siêz muôx yưv hâur luz nênhx tov kaz no./.

(Văn Hải- Txâur Vax cxeik nhênhv)

HTX hluôk nênhs đros thiêz hluôk nênhs tox siêz

Bắc Kạn li sir jos uô bluô nux

Jênhv pâuz tiêk muôx kror liv lok yar tiêx thiêz jâuz tâux chiê tu zus tsiêx cxu thiêz qiv hơưv, đêx ar huv đros trâu chos cxuô zav jâuz, txir kok nhoz tiv phaz, shông 2016, tix lâus Tống Xuân Hiếu, Phưv bí thư đoanx hluôk nênhs xar Quảng Chu, huyện Chợ Mới đros pêz lênhx hluôk nênhs txơưr sik côngv yênhx lix “Hợp tác xã hluôk nênhs 26/3” tưz ntiêr ar, zuôr zuz tâux thiêz yưv pênhr tu zus nhux tưv muôs grêix. Zuôr lur zus ntêr, “Hợp tác xã hluôk nênhs 26/3” tsênhv zus kưx, chos yuôx zêx chês thiêz iz cxiê zav jâuz txir, kok…txơưv njiz ntâu phiv liv lok pênhr, chênhz zênhv taz sik tsưr ziv tu zus tsiêx cxu đros chos kôngz no tưz paz muôx tâu chêx cur xuz thơưx đros phênhv sâu zos oz pêz tiv đêiv iz shông. Tix lâus Tống Xuân Hiếu puz pâuz:

“Hluôk nênhs nriêr cêr uô nox li têx phiv liv njiz trâus zos pênhr, co zos kror xuz thơưx. Tiv oz zis tsưr ziv uô li chak cov thâuv uô mak muôx tâu chêx cur, co zos oz kror zov chênhr tiv zix. Đhâu co uô lơưv mak tsuv zos yênhx lênhx hluôk nênhs li sir jos”.

Hluôk nênhs, car xar, car uô viv li thâuv Luật HTX shông 2012 tâu uô lơưr hâur luz nênhx, tas nro tỉnh Bắc Kạn tưz muôx 18 HTX hluôk nênhs, 30 ntâu tổ sik côngv hluôk nênhs đros yênhx puô tsưr ziv uô kinh têr zos hluôk nênhs uô tsưr. Iz cxiê tsưr ziv uô nox jông li Hợp tác xã hluôk nênhs 26/3, HTX Hương Rừng (huyện Na Rì), HTX hluôk nênhs Như Cố (huyện Chợ Mới), HTX hluôk nênhs Nhung Lũy (huyện Ba Bể), HTX Hương Ngàn (huyện Bạch Thông)…chor tsưr ziv uô nox no puôr lênhx khov tâu trâu kror liv lok đêx ar, thax tsav, qiv hơưv chiê cungz dịch vụ kôngz nuv, cxuô zav hax huv jông muôx nhoz tiv phaz. Iz cxiê tsưr ziv tsênhv sir jos yưv pênhr uô qơư, zuôr mêir chiê paz gra siêz tsiv gri têx hax huv kôngz nuv paz muôx tâu chêx cur kinh têr siêz đuô. Txơưv li, niêv tix Đinh Thị Tuyết Nhung, Giám đốc HTX Nhung Lũy, huyện Ba Bể hêik tiêk hluôk nênhs Bắc Kạn li tsưr ziv piz uô nox tsênhv njiz ntâu phiv liv xưk li muôx tsik txâuk pênhr, têx hax huv uô tâu tsik tâu ntâu viv li qơư sâu zuôr muôs tsênhv tsơưs:

“Kror phiv liv thâuv muôs têx hax huv zos nhiv no HTX tsênhv uô lơưr tsưr ziv uô hur, viv li tsưr ziv tsês chiê lok six lax uô, hok ciêz đrôngs nhiv no mak tsuv tsês chiê jông chiê thâux xa muk tâu đêz. Tiv oz zos nriêr pâuz xor môngz lok kôngz nuv, thiêz txuôk đros ciêz đrôngs mak HTX tsênhv uô tsik tâu tâu jông. Bắc Kạn zos tỉnh nhoz đêz têx tsênhv qơư thành phố lox, tsar tov zoz thôngz, uô nox uô hâuk tsênhv njiz ntâu phiv liv”.

Chiê paz trâu cxênhx hluôk uô nox ciês sâuv zuk qơư nhoz, tỉnh Đoàn Bắc Kạn cux tsưr tsix ntâu tsaz yênhx sik njiz, phêiz kênh chênhz zênhv uô xênhz yar, kruôz kriê choz zok khoa học kỹ thuật thiêz zov chênhr tiv zix zos paz pênhr uô xênhz yar trâu hluôk nênhs đhâu Trung ương Đoàn chor pênhr 120. Niêv tix Nguyễn Thị Huế, Phưv bí thư tỉnh đoàn Bắc Kạn puz pâuz:

“Pêz txuôk chor nênhs tsênhv xar uô nox lok uô cê, cux li txuôk đros nênhs nhênhz chơưv, nênhs yưv pênhr chiê lơưr paz trâu chor hluôk nênhs uô nox tâu jông đuô. Đros co pêz paz lơưr xưk li uô ntâuz tơưr yênhx lix têx tổ sik côngv lok sik hợp tác xar hluôk nênhs, pêz muk tik gâuk qơư chiê paz lơưr uô têx hâux lưv no”.

“Diễn đàn txuôk đros hluôk nênhs Bắc Kạn uô nox” zos tỉn đoàn Bắc Kạn sêiz car sâuv mạng xar hôiv nhiv no muôx 16 cxênhz lênhx nênhs. Txơưv tiêk hluôk nênhs têx tsưr ziv uô nox tsênhv tsơưs taz sik đros diễn đàn li chor nênhs muôx chôngz tưz hêik tơưv tâu zuk siêz xar uô nox, uô bluô nux trâu zuk thiêz chuôz zis thiêz hêik txos chor hluôk nênhs Bắc Kạn li têx sir jos gôngr côngv trâu cxiv tsa têz qơưk./.

(TTĐB-Lik Thox cxêik nhênhv)