Nênhs Poz Ziz Đuz Tây Bắc li chei nox yôngz cok

Đhâu thâuv lênhx tuz nênhs Poz Ziz đuz tưz nhiêv thiêz hluz trâul iz lênhx nxeik, tâu chuôz zis tos nxeik jông siêz, thôngx ziv, tos tuz zuôr tso mêx jênhs mul heik. Gơưv mêx jênhs mul heik nhaz ntơư (khênhr zos têx lênhx txir ndâux txir luk, pâuz thôngz, pâuz cxuô lok têx chei đaz kruôs, cêr nênhx vênhx huôv) gra têx suz thax, 2 cuôv txir tsơưz, 2 poz caz tsiz.... mul thav, mul heik nhaz. Đhâu ntơư xeir six hơưv, hnuz nhôngs jông, 2 tos niêv txir tso nênhs muk chuôs njiz, thav lok sâuv têx cêr nox hâuk, uô yôngz cok trâu gơưv tuz nxeik hluôk zos tos tuz lơưr sơưr uô yôngz cok. Zơưv Lù Văn Hặc, nhoz jok Bó, phường Chiềng An, TP Sơn La heik pâuz:

“Lok sâuv nênhs Poz Ziz chei nox yôngz cok, mak lơưr tos nxeik heik trâu tos tuz pâuz lok zuôr nox hâuk li chas chiê tos tuz pâuz bax tsês. Iz zav li tos tuz uô 8 chei mak zuôr muôx 8 tuk keiz đros trâu têx poz njêr, kriêr, luôv zênhz thiêz njêl, grêix bax tâu cxix hur si gra muk”.

Tos tuz cux zuôr thor txos mêx jênhs, txir ndâux txir luk paz nus tos nxeik lol sâuv têx chei nox hâuk, keiz buô zuôr trâul txos li chas. Iz zav li: Tos tuz tsuv bax tuk hmur rêik, njiê zir tư, mflêiz, sơư nhiêx trâu lênhx gâux nhaz, iz gơưv sơư trâu tuk nhaz niêv (chiê ndo txos lênhx niêv txiêx njis tu hloz). Iz chas têx li heik sâuv, tsênhv muôx hur si têx pênhz laz, kriêr, njêr, luôv zênhz tâu krưr jông, muôz 2 pluôx ndâu lok par thiêz. Cux seiz lơưr yênhx chuôz xênhv mak nox hâuk lox lok sik mê. Zos muôx chôngz, ntâu cưr tix nênhx tsa mak zuôr nox hâuk lox. Hâur ntênhs nox yôngz zuôr muôx tsơưs tsơưs 4, 6 lok sik 8, 10 txos trâu 12 tuk keiz, muôx gra đros chor keiz co zos njêl kra kruôr, trax grêix kâuz. Têx jâuz mor bax muk nox yôngz ntơư lơưr tso trâu hâur tơưz. Luz tơưz no zos muôz shôngz fuô uô ndâu lok hiêz, têx pluô ndâu tâu nênhs Poz Ziz muôz joz đu thiêz jông chiê hiêz yênhx luz tơưz lok êr, muôx kênh suôv qơư lơưr tsênhv muôz têx pluô ndâu jak yuôx liêz njuôz hur si mav hiêz thiêx hiêz tâu luz tơưz txêix jông. Đhâu thâuv bax tâu cxix cxuô zav zuôr trâul txos, lơưr muôz tso trâu hâur luz tơưz cêr lêr nhiv kruôr hiêz tâu ntơư, gra muk tov tos nxeik tsêr. Zơưv Quàng Văn Chức, nhoz xã Chiềng Cang, huyện Mai Sơn La heik pâuz nzir:

“Lênhx tuz uô ntêx thâuv zuôr zuôr pox niêv, nox yôngz tsuv bax tơưz ntiv, trâu têx jâuz mor, chơưr, kê, njêl.... Cux seiz chuôz xênhv ntơư li chas, iz zav li chôngz nênhs, muôx ntâu cưr tix nênhx tsa mak nox hâuk lox đuô. Xênhv nênhs tưs tsi muôx chôngz cưr tix nênhx tsa mak nox hâuk tsơưs mê njik. Zos tos nxeik tiêk nox hâuk bâuv li no mak tsuv bax bâuv li co muk chiê muôz uô huv puz trâu têx cưr tix nênhx tsa tov tos nxeik tsêr”.

Đros trâu têx li heik sâuv, tos tuz gra đros muk tov tos nxeik tsêr nox yôngz zos iz tus buô muôx nhos 100 cir, 100 cir cxur blâuv, 60 lir chơưr..... Tos nxeik lơưr hu têx cưr tix nênhx tsa hâur jok, chor cxênhz jê tuôx đros nox chiê phôngv côngz hmôngr trâu 2 tus tuz nhaz. Uô ntêx thâuv zuôr lok mul trâu pox zơưv tsêr, lênhx nhaz zuôr bax têx huv gra lok puz trâu chor cưr tix tov tos pos zơưs li: Pav puô muôz puz trâu lênhx niêv pos, fuôv txiêx, tos hâur ndông puz trâu têx fâux, nêiv têik hluôk, txir hloz niêv hloz, txir nzơưv niêv nzơưv tov tos pox zơưv. Chênhr viv li, chor pox niêv Poz Ziz txix thâuv muôx 12, 13 shông tưz tâu têx lênhx pos, lênhx niêv, chor niêv lâuk kriê tsưr ziv uô fuôv txiêx, ntok ntâuz. Đhâu thâuv nox yôngz tov tos nxeik tas, gơưv tuz nxeik hluôk ntơư qir yênhx txix gơưv. Trơưk li têx chei thâuv ntêx, lênhx tuz zuôr nhoz zus niêv têik zơưv txir nhos iz shông lok sik 2 shông txos thâuv muôx têx pheiz chuôz nưk mul nhoz tâul nưk uô iz zis. Taz sik, ntu nhiv no nênhs Poz Ziz tưz tsi nhoz zus niêv têik zơưv txir li đrav ntêx uz, mak nox yôngz cok tas muôx têx tok ciês lok sik muôx nhos 10 hnuz đhâu nox yôngz tas ntơư lơưr thiêx tok nhaz lok trâu pox zơưv tsêr. Zơưv Lù Văn Hặc heik pâuz nzir:

“Nox yôngz tas tov tos nxeik tsêr, txos hnuz tos tuz tok nhaz, niêv têik zơưv txir choz nxeik trâu tos tuz chox muk pox zơưv tsêr. Txix hnuz ntơư tror zar muk lênhx nhaz qir yênhx tos tuz iz lênhx nênhs hâur tsêr, zuôr lok txoz cxơưx, lês car uô têx hâux lưv trâu pox zơưv tsêr thiêz tos tuz cux tsuv muôx vax huôv, tâu chei seiz car, choz kriê lênhx nhaz uô nox, uô cxuô luôs hâux lưv hâur pox zơưv tsêr”.

Tsôngv box Poz Ziz chei nox yôngz cok nhiv no tâu uô zôngx ziv đuô, tsi ntâu cêr ntâu chei li thâuv ntêx lơưv. Têx cêr nênhx, chei pôngz kaz mak nhiv no tsôngv box tưz jux juk tso tsês tas, taz sik cux tsênhv tuôr chiê têx chei jông no txix iz cxênhx đhâu iz cxênhx, iz tiêv đhâu iz tiêv tsi chiê pôngz plox. Tsôngv box lơưr xar tiêk, têx tuz nhuôs tâu niêv thiêz txir xênhz zus tâu lok, tu hloz lox, zuôr txir zuôr pox niêv, muôx chuôz muôx zis mak tsuv ndo njôngr txos niêv txir têx côngz đas jos, txiêx njis tu zus hloz. Chênhr viv li thâuv niêv têik zơưv txir tuôx shuôs tus nxeik, tus vâur mak thâuv tưz tâu seiz hloz txos, hu jâuv trâu saz pêv tox thiêz trâu 2 piz chơưr kaz tso trâu ntơưv xuz ntiês, chei no muôx txix thâuv nzor nzor lok, nhiv no cux tsênhv tâu tuôr tsês thiêz uô đreiv. Co cê zos heir nênhs Poz Ziz iz txux chi cêr nênhx vênhx huôv jông, cê zos chiê trâu tos pox zơưv, niêv têik zơưv txir sik thôngx siêz, siz hluz siz paz choz kriê têx tuz nhuôs uô nênhx jông, tsiv txiêx, muôx luz nênhx tsâu sor xưk luôs./.

(Lường Hạnh-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Du lix Mộc Châu, tror muôx chôngz lênhx kruô tuôx ndis uô si đhâu moz Covid – 19

          Hâur têx shông đhâu lok no, jâuz caz tây Mộc Châu tưz muôx suôz nto bê, muôx chôngz lênhx kruô tuôx zuôr thiêz tuôx ndis shuôk uô si.  Thax tsav qơư chos jâuz caz tây muôs trâu tsôngv kruô đros trâu qơư uô si, cux zos iz kror qơư jông jav huv đros tsôngv kruô siêz nhiêv.

          Ntơưv thax tsav qơư chos jâuz tây Chimi-Mộc Châu, hâur iz ntu tsik tok kruô, tiv zos cêv kuôk moz Covid19, cxuô lênhx công nhân cux chêx chôngk tsưx phưv thiêz tu têx vax jâuz caz zos đrêiv tsưr ziv kriê. Viv li, đhâu iz ntu cêv kuôk xã hội, lar hêik zos txix hnuz 30/4 txos trâu nhiv no, têx vax jâuz caz, hnuz tưs cux muôx chôngz lênhx kruô tuôx ndis shuôk uô si. Pos Phan Thị Yến, iz lênhx kruô tuôx txix tỉnh Bắc Ninh hêik pâuz:

Băng: “No zos thơưx jiês cux tuôx ndis uô si hâur luz vax chos txir jâuz caz, cur sêiz pov cux jông jav hênhr thiêz lưv jiês cur cux tsênhv zuôr tror tuôx ndis uô si trâu ntơưv no thiêz”.

Zos iz thax tsav qơư muôx chuô lax nziês hâur niêx shông, tâu xav pir li iz luz máy txiêk, tsuôk zos pov muôx trâu ntơưv huyện Mộc Châu thiêz yênhx iz thax tsav qơư trâu tsôngv kruô tuôx ndis shuôk uô si. Chênhr zos li hêik ntơư, ntâu luz tsêr tok kruô nhoz Mộc Châu cux tưz tror kriz kror trôngx; lar hêik zos hauar têx hnuz kaz ciêz. Tus muôv Nguyễn Thị Hoài Linh, iz lênhx kruô tuôx txix Hà Nội hêik pâuz nzir:

Băng: (Cxuô thax tsav qơư đros trâu têx tox trôngz câuv har ntơưv no jông hênhr thiêz muôx chuô lax nziês, tsik sor li Hà Nội thiêz tsôngv px ntơưv no zôngx ziv jê sưv đros tsôngv kruô)

Chiê cov muôx chôngz lênhx kruô tuôx sêiz shuôk têz qơưs, ndis uô si txos Mộc Châu, cxuô luz tsêr tok kruô, tsuv huôv tsar truôx cxuô hêir nênhs têx txux chi, vênhx huôv jông cxôngx nzor thiêz hêik kriê cxuô hêir nênhs têx txux chi, vênhx huôv co trâu tsôngv kruô sđ pâuz txos. Pos Bùi Thu Hiền, nhoz huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La hêik pâuz nzir:

Băng: (Hâur ntu têz qơưs hlôngr yiêz nhiv no, pêz tsuôk moz siêz txos

Cxuô hêir nênhs tsơưs têx txux chi, vênhx huôv jông cxôngx nzor. Pir li cxuô hêir nênhs tsơưs têx fuôv txiêx, hnaz đros trâu Hmôngz, poz ziz, Moix cxuô zav nox thiêz pêz cux hnar cxuô hêir nênhs tsơưs têx tsôngk trik yo cov sưv jê đros tsôngv kruô ndis shuôk têz qơưs”

Đhâu iz ntu cêv kuôk xã hội, viv moz Covid19 txos trâu nhiv no, thax tsav du lix Mộc Châu tưz tok tâu yênhx cxênhz lênhx kruô tuôx sêiz shuôk têz qơưs. Ntơư cux zos cêr shir phaz trâu ngênhx du lix Sơn La huôv tsar cêr uô nox, muôx phênhv sâu tâu nhiêx txiêx thiêz đros cxiv kho thax tsav đrôngl jông jav huv đros tsôngv kruô siêz nhiêv./.

                                                     (Tsu cxêik nhênhv - Việt Anh)