Lai Châu: Kinh tế ziv chuôz zis siz paz uô hlôngr yiêz jêx jok nhoz thax tsav ntus đriv

Ntâu shông luz nênhx yeiz pluôs, txov nhêv njuôr, shông 2016, niêv lâuk Tẩn San Mẩy, nhoz xã Mồ Sì San, huyện ntus đriv Phong Thổ chuôz zis tưz kêr txeik 50 tsov đeiv txix tsêr nhiêx tsênhv chei XH, đros trâu txeik têx cưr tix nênhx tsa sđ iz kro mê njik chiê zuôr yêz lox thâux hax huv. Đhâu iz ntu niêv lâuk 2 niêv txir tsar yêz thâux xa têx huv uz no, tsês tâu iz kro mê njik nhiêx txiêx, seiz pov tsôngv box sđ nhoz ntus đriv ziv hnuz ziv muôx ntâu lênhx nênhs sir zôngv têx gạch, vuôk cxiv uô tsêr nhoz, viv li niêv lâuk chuôz zis tưz yưv xar muôx 100 tsov đeiv chiê zuôr meir, uô qơư tsiv uô gạch, phưx vưv tsôngv box ntơưv qơư. Niêv lâuk Tẩn San Mẩy heik pâuz: Uo têx zav mê txos trâu kror lox, uô tâu lơưv, chuôz zis thiêx xav txos tror tuôr tsưr ziv, uô đuô muk. Têx gạch uô tâu jông, tsôngv px njênhs thiêz zôngv ntâu txos, viv li chuôz zis cêr huôv tsar uô nox ziv hnuz ziv krêz uô đar jux juk. Txos nhiv no, phênhv sâu tâu txix uô zav nuv heik sâuv thiêz yêz lox thâux xa têx hax huv, chuôz zis sâu tâu 200 tsov đeiv iz shông. Chuôz zis qơư uô hâux lưv co cux muôz hâux lưv uô truôx tuk trâu 4-5 lênhx lox tôngv ntơưv qơư, đros thiêz phênhv sâu tâu txix 4-5 tsov đeiv iz hlik.

“Thâuv ntêx chuôz zis lok six txov nhêv cơưk, ar liêx têz lok tsi muôx, viv li cur chuôz zis tsuv tu zus tsiêx cxu, txuôs iz kro mê njik đros trâu kêr txeik tsêr nhiêx pênhr zuôr yêz lox chiê thâux xa têx hax huv, muôx nzir phênhv sâu tâu. 2 niêv txir uô li ntơư, txuôs iz kro jux juk zuôr meir lok uô gạch chiê phưx vưv tsôngv box hâur jok. Nhiv no mak tsi yeiz lơưv, iz shông cux tsês tâu 2, 3 tsov đeiv”.

Chiê tsôngv box cxuô heir nênhs nhoz ntus đriv bax tsưr ziv huôv tsar uô nox ziv chuôz zis, têx shông đhâu đros trâu cấp ủy, hâu nov ntơưv qơư, Hội Nôngx mênhx xã Mồ Sì San thâuv tưs tưz zos qơư chiê paz tsôngv box kêr txeik pênhr, kriê tsưr ziv huôv tsar uô nox uô hnar. Chiê tsôngv px njênhs thiêz uô trơưk, iz cxiê chuôz zis hội viên nôngx mênhx txơưx huôv tsar uô nox tưz uô ntêx nyuôs hâur cxuô trâur nuv, tsưr ziv uô nox. Thâuv uô tâu, Hội sơưr mul vênhv tôngv têx lênhx txơưr đuô sik đros uô trơưk. Txix ntơư, phôngz yaox kinh tế ziv chuôz zis huôv tsar đêz đar hâur cxuô jêx jok, txix têx tsưr ziv uô kôngz li: Chos txir hơưk, chos kiêr đax, kriêr đuz, chos ntông uô jôngr.....txos trâu têx zav nuv txơưr đuô, buôk ti phưx vưv tsôngv box ntơưv qơư luz nênhx nox nhoz.

Tix lâus Phàn Láo Tả, Chủ tịch Hội nôngx mênhx xã Mồ Sì San, huyện Phong Thổ heik pâuz:

“Hội nôngx mênhx xã tưz paz têx hội viên uô lơưr phôngz yaox huôv tsar uô nox uô hâuk coz, txix lênhk nhav paz kêr txeik pênhr txix tsêr nhiêx tsênhv chei huyện chiê muôz six hơưv trâu lơưr tâu buôk ti txos têx pênhr txeik chiê huôv tsar uô nox. Txos nhiv no tưz muôx lok six ntâu chuôz zis muôz têx pênhr txeik ntơư huôv tsar uô nox tâu trơưk tsưr ziv, siêz xar. Zuôr txos no hội nôngx mênhx xã zuôr tror vênhv tôngv sđ cxaz chuôz têx phôngz yaox lox, iz zav li: Sik tưr uô nox coz thiêz sik đros cxiv tsa jêx jok yiêz hâur thax tsav xã”.

Shông 2018, huyện Phong Thổ muôx 100% xã đas cir huôv tsar uô nox uô hâuk coz, 200 chuôz zis uô tâu trơưk huyện tsưr ziv tso tơưv, 59 chuôz zis uô trơưk li tỉnh tsưr ziv, 2 chuôz zis uô tâu trơưk T.Ư cui tinhv; 2.843 chuôz zis tsôngv box tâu kêr txeik pênhr, đros thiêz têx nux grik zos 70 ntâu tỷ đeiv; yênhx cxênhz lênhx lox tôngv tox siêz tâu kriê txux chi tsưr ziv chiê huôv tsar uô lax luôv. Têx chuôz zis tsôngv box tưz sik thôngx siêz, siz paz sik đros huôv tsar uô nox uô hnar. Phôngz yaox huôv tsar uô nox coz ntơưv qơư tưz tâu nthuôr đêz đar, hu zâuv ntâu tuk chôngz lênhx tsôngv box đros cxaz chuôz, paz cxuz cêr yeiz pluôs ntơưv qơư. Zơưv Bùi Văn Sơn, Phưv Chủ tịch Ủy ban huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu heik pâuz:

“Hội nôngx mênhx tưz tôngv zênhx tsôngv px fuô uô têx trâur nuv tu zus tsiêx cxu, kêr txeik pênhr chiê huôv tsar uô nox, cxuz cêr yeiz pluôs, đros cxiv uô têx côngz trênhx hâur thax tsav li: Tsaz yênhx lok cxiv tsa jêx jok yiêz, tsaz yênhx huôv tsar têx xã tox siêz. Hội nôngx mênhx tưz nhênhz chơưv trâu Ủy ban huyện niêx shông iz kro mê njik nhiêx txiêx chiê paz trâu Cuiv hội nôngx mênhx, trâu têx chuôz zis pluôs chiê lơưr kêr txeik huôv tsar uô nox uô hnar. Têx tsưr ziv, hâux lưv uô ntơư hâur thax tsav tưz tsênhv tsênhv uô tâu jông”.

Sir jos hla đhâu têx phiv liv thiêz cêr txov, tsôngv box huyện ntus đriv Phong Thổ tưz phuôx huiz tsưr ziv sir jos khưr huôv tsar uô nox, car xar car uô, uô jông lơưr Đảng, têz qơưk tsưr ziv, tsênhv chei. Lar heik, phôngz yaox huôv tsar uô nox coz tưz hu zâuv ntâu tuk chôngz lênhx nênhs cxaz chuôz, paz hlôngr yiêz tsưr ziv uô kôngz, tu zus tsiêx cxu, uô hlôngr yiêz luz nênhx nox nhoz, paz hlôngr yiêz têx jêx jok pluôs, txov nhêv nhoz thax tsav ntus đriv Tây Bắc./.

(Khắc Kiên-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Tổng qênhz yuôx dân số thiêz tsêr nhoz pêx xênhv

zôngx ziv buôs ti tâu dịch vụ côngz trực tuyến

Đros muôx 120 cxênhz ntâu lênhx nênhs qênhz yuôx viên cxaz chuôz, piz uô txix 12 six iz tas hmo hnuz ¼ jiês Tổng qênhz yuôx Dân số thiêz tsêr nhoz tâu uô txix tsưr ziv uô trực tuyến thiêz uô ciês ntơưv tsêr. Muôx iz kror txơưr 4 jiês Tổng qênhz yuôx Dân số thiêz tsêr nhoz thâuv ntêx no zos: têx kror liv dịch vụ viễn thông, công nghệ thôngz mông tâu sir zôngv trâu tas nro cxuô kror hâur hâux lưv qênhz yuôx. Tsuôk muôx iz  cxiê kror qơư tsik muôx Internet mak pêx xênhv tâu muôz ntơưr qênhz yuôx chiê sâu. Zos tiêk tưz đăngk cir tổng qênhz yuôx dân số thiêz tsêr nhoz txix tsưr ziv trực tuyến, zos tiêk sơưr đơưk uô tsik tâu têx kror muôx sâuv trang web https://tongdieutradanso.vn, mak zuôr hu tâu tênhv trâu tổng đài tsik tas nhiêx txiêx 1800 9050 thiêz zuôr tâu kruôz kriê uô tsênhz mênhx.

Têx xor mông cxuô lok dân số, qênhx shênhx tsir qơư nhoz, yênhx tưv cơưv ntơưr thiêz txux chi uô hâux lưv kỹ thuật; qênhx shênhz siz zuôr, qênhx shênhx trấu ssêv khiz luz chêr, xênhz zus-trâus tuôs thiêz huôv tsar dân số; qênhx shênhx lox tôngv-hâux lưv uô, qênhx shênhx lok tsêr nhoz, chuôz zis li tsar tov xênhz huôx, đros ntâu tsênhv njiêz xor mông txơưr đuô…tsuv tâu chor chuôz zis cxaz chuôz qênhz yuôx hêik pâuz cov tsênhz mênhx. Pos Nguyễn Thị Sỹ, nhoz phường Liễu Giai, quận Ba Đình, Hà Nội đhâu thâuv tâu tổ dân phố hêik pâuz tưz đăngk cir chiê hêik pâuz trực tuyến-puz pâuz:

“Kuôk no iz ciêz mak tổ tsar tuôx cur tsêr kruôz kriê, cur tưz kriz trang web chiê hêik pâuz lok dân số shông 2019. Cur đăngk cir hêik pâuz trực tuyến. Cur tưz uô li kruôz kriê, mak cur pov kriê uô lok six jông thiêz tsênhz mênhx. Cur tưz hêik pâuz xor mông lok chor nênhs hâur chuôz zis trơưk hộ khẩu thiêz hêik pâuz lok vax tsêr đêx ar. Cur uô muôx 15 phênhz xưz tưz uô tiêr lơưv. Taz sik cur muôx iz kror xar nus tiêk têx xor mông cur hêik pâuz li co, mak luôs têx puôk zuôr pâuz tâu?”.

Pos Sỹ luk nus co cux zos chôngz lênhx nênhs li xar txos thâuv đăngk cir trực tuyến têx dịch vụ hành chính công. Đros jiês Tổng qênhz yuôx dân số thiêz tsêr nhoz jiês no, Ban chox kriê Tổng qênhz yuôx dân số thiêz tsêr nhoz Trung ương tưz hêik uô ntov jông tsik khênhr nênhs txơưr đuô pâuz txos tiz nênhs tsik cxênhz jê têx xor mông, thôngx cxix hêik cov “hêik pâuz tsênhz mênhx cxix cxuô têx xor mông zos yênhx lênhx nênhs li txơưx jênhv”. Zơưv Nguyễn Bích Lâm-Tổng cục trưởng Tổng cục thôngz sâu khav tênhv:

“Sir zôngv công nghệ thôngz mông zuôr txo grêk tsơưs six hơưv uô thiêz chuôz cxaz hêik pâuz xor mông, chuôz cxaz buôs ti tâu nênhs zôngv têx xor mông. No zos jiês xuz thơưx ciês pêz sir zôngv điện thoại di động hâur hêik pâuz xor mông, đros kror liv zos qênhz yuôx viên puôk tuôx txos ciês têx chuôz zis chiê sâu xor mông? Xor mông sâu tâu mak tâu xa ciês lok trâu tsênhv qơư, viv li tsik tas ntâu six hơưv tror sâu xor mông đuô thiêz txo grêk tsơưs tâu têx uô zuôv. Sir zôngv mạng Internet chiê uô phiếu trực tuyến online zos tsưr ziv uô huv đros trâu tsưr ziv sâu xor mông nhoz têx têz qơưk sâuv ntiêx têz thiêz cơ quan thôngz sâu qênhz shuôk tâu hâux lưv sâu têx xor mông. Sir zôngv công nghệ thôngz mông zuôr txo grêk tsơưs tâu six hơưv xưv lik thiêz nzor hêik pâuz chêx cur jiês Tổng qênhz yuôx”.

Jiês Tổng qênhz yuôx dân số thiêz tsêr nhoz shông 2019 chiê sau xor mông phưx vưv hâux lưv cxiv tsa tsưr ziv lok huôv tsar kinh têr-xar hôiv cxuô zav ntu 2012-2030. Chêx cur uô zuôr tâu hêik pâuz trâu hli 7/2019, chêx cur qênhz yuôx siv tâu hêik pâuz trâu quý 3 shông 2019 thiêz chêx cur qênhz yuôx cxuô nro tâu hêik pâuz quý 2 shông 2020. Zuôr txos no, txix sir zôngv công nghệ thôngz mông, Tổng cục thôngz sâu, Bôv tsưr ziv thiêz yưv zuôr sâu xor mông yênhx shông, hlôngr trâu hâux lưv kriz uô Tổng qênhz yuôx 10 shông iz jiês./.

(Mai Hạnh-Lik Thox cxêik nhênhv)