Quảng Bình: Huôv tsar ju lix côngv thôngx

          Tar su nyar ntux cuz sor, hâur tix lâuk Hoàng Nhật li luz tsêr 2 qar sâuv đras liêx nhoz xã Hưng Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình tsênhv hnor têx suôz luôs. Thâuv ntêx, tix lâuk Nhật muôx ntu muk jôngr Phong Nha nriêr ntông huê, ntông trầm. Cxôngx thâuv Phong Nha yênhx qơư ndis shuôk nto bê, tix lâuk Nhật hlôngr uô nênhs tsov shav trâu tsôngv kruô. Cơưv cxaz tâu 2,3 lo luk Anh, luk Pháp, luk Nhật viv li tix lâuk heik pox niêv txeik nhiêx txiêx uô Homestay (zos qơư nox so tsês trâu kruô ndis shuôk ju lix). Lơưr tix lâuk Nhật, tsôngv kruô khênhr nhiêv têz qơưk muôx trôngz jôngr thiêz tuôr tsês tâu têx muôx cxôngx nzor nhoz cur têz qơưk:

          “Kruô saz đrâuv têz qơưk tuôx no phênhv ntâu lok six nhiêv tuôx đros tsôngv box nhoz, tsêr so mak lơưr tsi nhiêv. Lơưr xar tâu đros tsôngv box nhoz, nriêr pâuz tsôngv box li luz nênhx nhoz no. Lơưr tâu uô liêx têz lok sik tâu muk seiz nhux...”

          Quảng Bình zos tỉnh muôx ntâu qơư jông chiê huôv tsar ndis shuôk ju lix. Nhoz no tâu ntiêx têz pâuz txos đros Vax têz qơưk Phong Nha- Kẻ Bàng, 2 jiês tâu tsưr tsix UNESCO côngz jênhv zos di sản ntiêx têz, kror tsuô Sơn Đoòng- zos luz kror tsuô lox tiv zix sâuv ntiêx têz. Đros 400 ntâu luz kror tsuô zâu hâur kror ar, Quảng Bình tsênhv muôx ntâu qơư ju lix nto bê li: Tsêr mnov Non, trôngz Thần Đinh, vũng chùa- poz hiêr Yến, pas Bàu Sen, Bàu Tró... Niêv lâuk Lê Thị Bích, Giám đốc công ty Le Mittchel nhoz xã Cự Nẫm, huyện Bố Trạch zos iz hâur têx lênhx nênhs xuz thơưx uô ju lix côngv thôngx. Tâu muk ntâu qơư, niêv lâuk Bích pov tsi muôx qơư tưs jông li zuk têz qơưk. Fênhx pheiz iz hnuz, niêv lâuk chuôz zis tos yênhx puôk jiês kruô saz đrâuv têz qơưk tuôx ndis shuôk, tuôx so. Tsôngv kruô tâu muk seiz ok, hleik blêx, jov blêx đros pox nhuôs. Đhâu têx jiês tâu đros pox nhuôs uô hâux lưv, tsôngv kruô tâu muk đa đêx hâur têx tul đêx nhoz zuk têz qơưk. Niêv lâuk Bích heik kriê trâu ntâu pox nhuôs krêz Homstay, tsưr ziv tênhv qơư so sâuv mạng thiêz khơưk muôz ntơưr kriê cêr trâu tsôngv kruô. Lơưr niêv lâuk, têx phongz cxưx, cêr uô nênhx, têx mênhx cxưx tsơưs nênhs li Bru-Vân Kiều, Sách, Mày, Rục thiêz Arem li têx ntênhs phêv trâur lâus...lok six jông chiê huôv tsar trâur nuv ju lix côngv thôngx.

          “Pêz cxiv tsa ju lix côngv thôngx đros qơư tsov txos chiê tsôngv kruô ju lix tuôx uô si, nriêr pâuz, pheiz kênh thiêz paz heik kriê txos têx fôngx zưs sâuv ntiêx têz. Nhoz Phong Nha têz qơưk lok six jông, tsôngv box muk seiz nhux, muk hleik blêx. Têz qơưk jông tsi trâus têx jix vuv ju lix yiêz uô zênhr shar txos. Đros pêz li siêz xar zos cxiv tsa ju lix truôx vênhs tov kaz no thiêz tuôr truôx, por vêv tênhx qơư”.

          Ju lix côngv thôngx tsi taz huôv tsar nhoz têx xã Hưng Trạch, Sơn Trạch, Cự Nẫm... jê tsênhv qơư Phong Nha, Quảng Bình li qơư ju lix nto bê mak tsênhv huôv tsar nhoz têx xã tox siêz Tân Hóa, huyện Minh Hóa, jos ntus đêx hiêr Cảnh Dương, huyện Quảng Trạch. Tâu têx tsưr tsix ntiêx têz paz max, pox nhuôs truôx siêz txeik pênhr zênhx hangx uô Homstay. Qơư so hur si, taz por, phưx vưv nox hâuk ntơưv qơư trâu tsôngv kruô. Zơưv Nguyễn Hữu Hồng, Phưv Chủ tịch UB huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình puz pâuz, chênhr tsôngv box li vênhx huôv nhoz yênhx thax tsav tox siêz zaz zâuv tâu tsôngv kruô tuôx ndis shuôk. Lơưr zơưv Hồng, têx jos hâux lưv uô chax chês li jos uô mov, uô nduôr, uô chơưr poz cưk...tâu hôx phưx, tso pov cêr vênhx huôv jông nhoz no:

          “Thâuv muôx tỉnh li chính sách huôv tsar ju lix pox nhuôs tưz hlôngr yiêz jênhv pâuz, cxôngx co pox nhuôs hlôngr uô huôx tôngv phưx vưv ju lix. Cxôngx co, pox nhuôs muôx phênhv sâu ngaz tul, shir phaz đuô. Huyện chox kriê têx nganhx muôx lênhx coaz chuôz tsar yax mông lok tsưr ziv tiêv kruô, lok vênhx huôv. Tiv zix Phong Nha zos ju lix nôngx cxênhz viv li vênhv thix lok tênhx qơư tâu huyện tsov cưv txos tiv zix”.

          Zơưv Đặng Đông Hà, phưv giám đốc Sở ju lix tỉnh Quảng Bình puz pâuz, ju lix côngv thôngx paz fôngx zưs sâuv ntiêx têz nriêr pâuz cxaz lok têz qơưk thiêz lênhx nênhs Quảng Bình. Đrâuv ndis shuôk kror tsuô, ju lix côngv thôngx nhoz Quảng Bình cux tsênhv zaz zâuv tâu chôngz tsôngv kruô tuôx ndis shuôk. Chinhr quyênx tiv phaz paz txưv têx chuôz zis uô ju lix côngv thôngx iz chuôz zis cxôngx 25-30 tsov đeiv. Txos cheix ndis shuôk ju lix, chungz fênhx iz chuôz zis uô trâur nuv no, phênhv sâu cxôngx 20-30 tsov đeiv iz luz hlik. Lơưr zơưv Đặng Đông Hà, no zos nganhx công nghiệp tsi uô zênhr shar txos tênhx qơư viv li tỉnh muôx tsưr ziv huôv tsar ju lix yênhx nganhx kinh têr tsênhv:

          “Muôz siêz jênhv pâuz xã hôi lok vênhv thix ju lix. Pêz yax six yax mông, heik kriê lok têz qơưk, tsưr ziv tiêv kruô trâu tsôngv box. Sir jos iz lênhx tsôngv box yênhx iz lênhx nênhs kriê cêr trâu tsôngv kruô ndis shuôk. Phuôx huiz têx tsiv gri vênhx huôv, lix xưv, jos hâux lưv uô chax chês, reik đros ju lix jê tsôngv box”./.

(Thanh Tuấn-Txâur Vax cxeik nhênhv)