Moz ơưk buô châu Phi tror huôv xênhz thiêz tsôngv px Điện Biên têx cêr cxơưx tror tu zus buô

Hâur jiês moz ơưk buô châu Phi huôv xênhz truz ntêr hnuz txix đraz shông 2019 txos hâur shôngk shông 2020 no, zơưv Trần Xuân Dụ nhoz jok C17, xã Thanh Xương, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên chuôz zis tưz trâul ruôr hiêv tas 100 ntâu tsov đeiv, 35 tus buô trâul tuôs, xar muôx nhos 2,5 tênhr buô tsuv muôz hlơưr por tsês. Zos iz chuôs zis khưr uô liêx têz, phênhv ntâu luz nênhx zos khov trâu tu zus; thâuv ntêx chuôz zis tưz yưv pênhr cxiv uô qơư tu zus, tas ntâu nhiêx txiêx muôx nhos 100 tsov đeiv, viv li đhâu thâuv tsi yuô pov muôx moz huôv xênhz ntơư, zơưv Dụ quyết tinhv kêr txeik tsêr nhiêx têx pênhr chiê tror huôv tsar tu zus. Txơưv tưz uô lơưr cxix cxuô têx tsưr ziv vêv xênhz, tsuôs yuôx tuô lov caz moz: Muôz hmôngr jêz siz fmông trâu hur si têx qơư tu zus, muôz kuôr blêx hlơưr trâu têx qơư tu zus; xeir zuôr têx nôngz buô ntơưv chor qơư pâuz tsênhz bê thiêz tsi muôx moz ơưk chox lok tu zus; taz sik txix hâur hli 4 txos iz đraz hli 6 nhiv kruôr đhâu, hur si chuôz zis chor buô muôx 30 tus cux tror trâul moz ơưk jiês tiv 2, tuôs iz cxiê tus thiêz tsuv muôz hlơưr por tsês tas hur si. Zơưv Dụ heik qis yưr li no:

“Cux tsi pâuz shor viv li chas ho trâul moz ơưk jiês 2. Cxơưx yax zos nhiv no tror tu zus mak tsav tror jông li ntơư thiêz. Taz sik nhiv no tưz cxiv uô tâu qơưk, pêz tsi zus cux tsi tâu, mak zus lok iz jiês no tsi pâuz shor zuôr uô chas”.

Cux xưk li zơưv Dụ chuôz zis, zơưv Trần Văn Thuận chuôz zis nhoz đros uô cê ntơưv jok C17, xã Thanh xương, huyện Điện Biên cux trâul pôngz 7 puô  ntâu buô hâur jiês muôx moz ơưk buô châu phi shông 2019, uô chuôz zis njiz phiv liv. Thâuv tâu hâu nov ntơưv qơư heik cov tror tu zus đuô têx buô chiê muôx buô muôs hâur ciêz đrôngs, zơưv chuôz zis quyết tinhv zus 3 tus niêv buô sha mê nhuôv chiê muôs. Thâuv tưz zuôr txos cheix tso tơư cov muôx jês, ho hnor tiêk hâur xã muôx 2 chuôz zis têx buô tror trâul moz ơưk, zơưv lok six cxơưx:

“Nhiv no muôx moz huôv xênhz li ntơư, mak tsênhz tiês lok sâuv tsưr ziv, tsôngv px ho pâuz tsi cxuô, tsi thôngz, viv li cux tsi car tror tu zus têx buô. Nhiv no tsênhz tiês cux lok six phiv liv, iz zos têx nôngz buô tsi muôx, 2 zos guôx, qơư tu zus pêz cux tsi pâuz tâu shor pok truôx tuk, pok jông chiê tror tu zus, co zos px têx cêr cxơưx”.

Thanh Xương zos iz hâur têx xã nhoz Điện Biên qênhz pov muôx moz ơưk buô châu phi tror huôv xênhz. Zơưv Ngô Minh Cương, Chủ tịch ủy ban xã Thanh Xương, huyện Điện Biên heik pâuz: Shông 2019, xã tưz trâul uô ruôr hiêv hnhar, viv têx moz ơưk no, thâuv muôx txos 40 ntâu tênhr buô tsuv muôz hlơưr por tsês. Nhiv no, hur si xã tsuôk yuôr nhos 1.100 tus buô, bâuv 1/4 pir li hur si chor buô hâur shông 2019, iz chas co, luôs hâux lưv tso tơưv chiê tu zus hâur shông no tsuv muôx 3 cxênhz ntâu tus:

“Hâur six hơưv fuô uô ntơưv zơưv Trần Xuân Dụ chuôz zis, muôz têx buô trâul muôx moz hlơưr por tsês mak pêz cux pov zơưv Dụ chuôz zis cux tưz muôx têx tsưr ziv phax tar moz. Taz sik cux xav tsi tâu tâu, shor zos viv kror tưs tuôx”.

Ntơưv Điện Biên, nhiv no moz cux tsênhv tâu qênhz yuôx shuôs jông, viv tsuôk huôv xênhz nhoz iz cxiê chuôz zis tu zus tsơưs, tsik vêv xênhz têx qơư tu zus, phax tar moz. Chiê phax tir thêir tâu caz moz ơưk buô, tsi uô ruôr hiêv lox trâu lênhx nênhs tu zus, Chi cục sêiz car tu zus tsiêx cxu Điện Biên heik px sđ tiz jông seiz shuôs, tsi siz zâuv tror huôv tsar tu zus ntâu tus buô hâur ntu tsênhv muôx moz huôv xênhz thiêz tsuôk tror tu zus thâuv tưz truôx tuk lơưr têx cui tinhv lok vêv xênhz qơư tu zus thiêz nôngz buô.

“Phiv liv lox yax nhiv no zos thâuv chox kriê tror huôv tsar tu zus chiê muôx nzir buô muôs hâur ciêz đrôngs mak cux tsuv njiz trâul moz ơư buô châu Phi zôngx ziv tror huôv xênhz ntơư, viv tiêk 95% ntâu zos tu zus tsơưs têx buô thiêz uô lơưr têx tsưr ziv truôx tuk sinh học zos lok six phiv liv”.

Moz ơưk buô châu Phi huôv xênhz ntơưv Điện Biên txix hâur hlik hli 4/2019, txos trâu hli 2/2020 thiêx phax tir thêir tâu. Moz ơưk tưz uô 5.600 chuôz zis tu zus li 23.600 ntâu tus buô (muôx nhos iz cxênhz tênhr), tsuv tâu  muôz hlơưr por tsês, uô tuôr thênhv lox txos huôv tsar kinh tế chuôz zis. Moz ơưk buô Châu phi tror huôv xênhz nhoz iz cxiê thax tsav qơư hâur tỉnh, đros trâu muôx nzir têx phiv liv lok sâuv tsi muôx nôngz buô zus, px tsi xar tror zus đuô, viv moz Covid-19 uô hiêv txos....tsênhv zos iz kro phiv liv trâu têx cơ quan seiz car hâur tỉnh nhiv no./.

(Vũ Lợi-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Lênhx nênhs txơưx uô bluô nux nhoz tox siêz Bắc Yên, Sơn La

Zos hôiv viên nôngx mênhx Shôngx A Mang, xênhz zus shông 1971, mênhx cxưx Hmôngz, nhoz jok Cáo A, xar Làng Chếu, huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La iz hâur 63 lênhx nênhs thôngz têz qơưk  tâu hênhr kruôk zos “Nôngx mênhx Việt Nam txơưx uô nox shông 2019”. Đros siêz xar uô bluô nux  tix lâus  tưz sir jos thiêz zos yênhx lênhx nênhs muôx nhiêx puô triệu ntơưv qơư tox siêz Bắc Yên txix zuk tsưr ziv huôv tsar kinh têr.

(Hlôngr suôz)

Muk đhâu ntu cêr ndê tox muôx 20 cêik cêr txix tsênhv qơư huyện Bắc Yên trơưk txox cêr 112 muk xar Làng Chếu, qơư nhoz siêz muôx 1.700 thiêr pir li đêx hiêr, nus txos cêr muk tix lâus Mang tsêr mak lênhx tưs cux pâuz. Thâuv njiz tix lâus Mang, kror pêz njiê pov tâu nhoz lênhx mênhx cxưx Hmôngz no zos sêi đrơưv sưv jê, taz sik zos iz lênhx nênhs gruôs thiêz sir jos khưr uô nox. Tix lâus Mang tâu xênhz zus thiêz hloz lox hâur iz chuôz zis muôx chôngz lênhx cưr tix nuk muôs xưk li ntâu ziv chuôz zis txơưr nhoz jok Cáo A, luz nênhx txov nhêv, txix thâuv pos zơưs lok mak luz nênhx zênhx nhoz đros đrêiv têx tox trôngz siêz, yênhx shông muôx huôz njâur trâu têx tox trôngz câuv har. Thiêz hâur niêx shông tsôngv box Hmôngz tsuôk pâuz luôx têz chiê chos blêx, chos poz cưk, shông tưs muôx ntux yar ntux nas paz mak txâuk nox, têx shông tsik muôx ntux yar ntux nas paz, sâu tsik tâu kôngz, tsôngv px trâus njiz cêr yêiz. Luz nênhx txov nhêv, khưr uô ntâu zav cov muôx nox, muk ntâu qơư tâu njiz, pâuz tâu txos têx tsưr ziv uô nox txơưr, tix lâus Mang tưz sir jos hlôngr yiêz đuô tsưr ziv uô nox, gra siêz luz nênhx trâu chuôz zis.

Nhạc cắt

Shông 2000, iz cxiê cán bộ cxơưz cxiz uô kôngz huyện tuôx hêik pox nhuôs sơưr đơưk hlôngr yiêz đuô tsoz chos thiêz kruôz kriê pox nhuôs jêx jok Hmôngz uô zuz thiêz chos txir tuôz ziz. Shông 2002, tix lâus Mang cuêz tênhv hlôngr iz phênhv ar chos poz cưk, chos blêx chiê chos txir tuôz ziz cov hla đhâu cêr pluôs, txos shông 2004 tix lâus chuôz zis chor tuôz ziz muôx 2 ha, đhâu 4 shông txir tuôz ziz piz txi txir. Khov txir tuôz zis tâu chor nênhs nhoz têx thành phố lox nhiêv zuôr, muôs tâu gri, chuôz zis tưz muôx nzir phênhv sâu thiêz tsik yuô txov nhêv. Shông 2007, tix lâus chos nzir 2 ha, tix lâus chuôz zis li thax tsav chos txir tuôz ziz ndê muôx 4 ha, đhâu cxaz chuôz iz cxiê lớp kruôz kriê, muôz kỹ thuật sir zôngv lok uô, viv li tix lâus chor txir ntông tuôz ziz thâuv tưs cux txi txir ndư. Têx shông ntông txi ntâu txir, muôs tâu gri, chuôz zis tưz sâu tâu yênhx puô triệu đêiv, txix ciês thâuv muôx mê njik nhiêx, tix lâus tưz ntiêr nênhs luôx, uô đuô têx vax txir ntông. Hâur têx txir ntông tuôz ziz, tix lâus chos nzir kok tsơưz muôx 3 ha ntâu. Tiv huv đros têx ar, viv li kok tsơưz cux huôv hloz jông, sâu tâu nju, tsuôk xav ciês nhiêx txiêx muôs têx kok tsơưz no iz shông tix lâus Mang chuôz zis sâu tâu 250-300 triệu đêiv.

Nhạc cắt

Đros chor txir tuôz ziz, tsoz kok tsơưz, tsôngv box Hmôngz nhoz chor xar tox siêz Bắc Yên chuôz piz chos ntâu, tix lâus Mang sâu zuôr tas nro têx kok tsơưz thiêz txir tuôz ziz, cê uô cê nriêr pâuz lok ciêz đrôngs. Đhâu nriêr pâuz iz cxiê kror qơư pov hâux lưv uô têx hmôngr kok tsơưz paz muôx chêx cur kinh têr siêz, ho paz sâu zuôr sơưr đơưk têx hax huv ciês ntơưv qơư, tix lâus cuêz tênhv yưv pênhr zuôr mêir uô hmôngr kok tsơưz, iz hnuz uô tâu muôx 10 tấn kok tsơưz. Xav luz đraz iz shông tix lâus chuôz zis sâu zuôr thiêz uô txix 1,5 txos 2 cxênhz tấn kok tsơưz trâu pox nhuôs sâuv thax tsav, txix co kinh têr chuôz zis ziv hnuz ziv muôx đuô.

Nhạc cắt

Iz chas chos txir tuôz ziz, chos kok tsơưz tix lâus tsênhv tu zus nzir nhux, tưv, kêiz buô cê chiê muôs, cê sir zôngv hâur chuôz zis, paz muôx tâu phênhv sâu truôx. Hâur oz pêz shông jê lok no, tix lâus Mang chuôz zis li phênhv sâu tâu hâur iz shông zos 700-800 triệu đêiv, zos chuôz zis bluô nux tiv zix ntơưv thax tsav qơư no. đros sir jos khưr uô nox chiê hla đhâu cêr txov, Shôngx A Mang tưz sir jos uô tâu bluô nux, zos lênhx nênhs uô ntêx hlo hâur phongz yaox huôv tsar kinh têr cxuôv yêiz, thiv pluôs nhoz tiv phaz thiêz tâu hênhr kruôk zos lênhx nôngx mênhx txơưx uô nox shông 2019./.

Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk xâuk li no xưz. Phênhv no zos Cơ quan Đaix TNVN thax tsav faz Bắc uô. Đros muôx tsênhv qơư cxơưz  cxiz uô kôngz têz qơưk paz./.

(Lầu Chia BT-Lik Thox cxêik nhênhv)