Tsêr cơưv Bó Mon jông jav nhoz tox siêz faz Bắc

Muk đhâu ntu cêr ar ndê tox, grêk tâus txos trâu luz tsêr cơưv Bó Mon đros muôx oz lớp cơưv jông jav xưk li iz luz pax nhoz thax tsav tox siêz faz Bắc.

Luz tsêr cơưv đar muôx 237 yiv ndis, tưz uô tiêr chox lok sir zôngv kriê cơưv ntơưr txix hli 6 shông 2019. No zos chor nênhs siêz jông li iz kror lok six jông thiêz tsiv gri paz trâu chor shux xênhz nhuôs zâu nhoz 3 jok Bó Mon, Cay Ton thiêz Cô Tông, xar Tú Nang, huyện Yên Châu, Sơn La. Cưk kriê ntơưr Trịnh Thu Trang, cưk kriê tsêr cơưv nhuôs zâu Bó Mon hêik pâuz: “Thâuv ntêx nhiv kruôr muôx luz tsêr cơưv ntơưv no, pêz tsuv cơưv ntơưv têx tsêr lav uô, cưk kriê thiêz shux xênhz lok six txov nhêv, thâuv yar ntux mak  cux chor shux xênhz, ntux lok nas mak tsuv chox shux xênhz muk gâuv trâu lớp cxênhx iz pêv tox co. Thâuv co mak zuk xưk li xar tso hâux lưv kriê ntơưr tsêr, tsik xar uô hâux lưv kriê ntơưr lơưv. Lok six shir phaz thâuv nhiv no muôx luz tsêr cơưv lox jông no, paz trâu chor shux xênhz muôx tsar tov tâu cơưv ntơưr jông đuô thiêz hâur pêz ntu kriê ntơưr mak tâu taz por jông thiêz paz trâu pêz pov nhiêv zuk kror hâux lưv đuô”.

Luz tsêr cơưv Bó Mon 2 qơư tsik nhoz uô cê: Qơư qar cơưv thiêz qơư trâu cưk kriê ntơưr nhoz, têx qơư txơưr, đros muôx yar tiêx nhoz hâur luz đraz. Chor tsêr cơưv ntơưr co muôx trur vor vuôk thiêz têx luz tsêr jông jav đros têx tox trôngz câuv har nhoz trâu thax tsav qơư no. Têx luz kror trêi paz uô pov cêr đuô sâuv trur tsêr cux zos iz kror jông hâur luz tsêr cơưv co. têx hnuz yar ntux cuz cux uô trâu tsêr cơưv pov cêr jông đuô, viv li cưk kriê thiêz shux xênhz tsik thav tơưl tênhz tênhv chiê pov cêr. Txos chêix ntux no, têx kror trôngx tâu cơư chiê tsik yâu chuô, đhâu têx luz kror pov cêr sâuv trur tsêr, sơưr đơưk cux pâuz tâu txos têx kror txơưr txar saz đrâuv jôngr. Tix lâus Thái Xênhv Thox, jok Bó Mon, xar Tú Nang, Yên Châu, Sơn La shir phaz hêik: “Pir li thâuv ntêx, mak nhiv no jông đuô lơưv, tso siêz đuô lơưv, shux xênhz niêv txir cux tsik cxơưx ntâu lơưv, chox têx mê nhuôv tuôx cơưv ntơưv no mak cux tso siêz đuô”.

Hâur chor hli hâur shôngk shông no, ntơưv xar Tú Nang thiêz huyện Yên Châu tưz muôx yưv 3 jiês ntux nas đros lơưs, ntâu luz tsêr trâus za trur, vuôk tơưs tas, taz sik luz tsêr cơưv ntơưr Bó Mon cux nhoz li kuz ntơưv qơư tox trôngz no. Txix thâuv muôx luz tsêr cơưv yiêz, lớp yiêz, hnuz tưs chor nhuôs tuôx txos tsêr cơưv cux zos iz hnuz lov jêv, shir phaz. Tix lâus Sênh Xênhv Thox, Jok Bó Mon, xar Tú Nang, Yên Châu, Sơn La puz pâuz: “Thâuv ntêx chiê chor nhuôs cơưv ntơưr ntơưv no mak lok six txov. Chor cưk kriê ntơưr tsu8ôk kriê tâu ntơưr thâuv zar têis cik xưk, hok zar hnuz kêix mak chor nhuôs tsuv tror lok tsêr. Taz sik txix tsêiz no txos nhiv no, chor nênhs siêz jông tưz paz uô luz tsêr cơưv no mak ntux yar ntux nas lok cux tsik cxơưx lơưv”.

Txơưr ntu tsuv cơưv hâur têx luz tsêr đaz tuôs lav uô, nhiv no muôx lớp cơưv yiêz lox jông, chor nhuôs tuôx tsêr cơưv mak tâu cơưv hu gâux, đhiê pax vuôs, nhênhv pax huôv…Chor shux xênhz no tsênhv tâu cơưv ntơưr ntơưv iz luz tsêr cơưv jông gâux nhoz thax tsav tox trôngz Tây Bắc no./.

(Việt Anh-Lik Thox cxêik nhênhv)

Tsênhv njiêz Hnuz jênh sôr ntiêx têz 11/7 shông 2020 “txo grêk tsơưs moz Covid-19: Tsưr ziv por hưv pox niêv thiêz chor nhuôv nxeik li vax huôv, đas jos hâur ntu nhiv no”

 Phênhv ntâu hâur chor cưk yuôx seiz njuôk shuôs, kho moz zos pox niêv, tsuv nhoz jê đros têx lênhx nênhs cik tâu caz moz Corona thiêz tâu xav zuôr zôngx ziv trâul cik tâu têx caz moz ntơư. Têx luôs hâux lưv muôz têx chuôz zênhx uz no sâuv ntiêx têz nhiv no tsênhv njiz trâul phiv liv, uô tuôr thêv txos têx yuôx nox phax tar tsi muôx mê nhuôs thiêz zuôr tsar ndê chor pox niêv muôx mê nhuôv hâur chêr tsi trơưk tsưr ziv, siêz xar. Chei kuôk cêv XH tâu uô lơưr sâuv tas nro têz qơưk đros trâu cxix luôs y tế muôx ntâu lênhx nênhs moz gênhk, luôs hâux lưv tsưx phưv đas jos xênhz zus nhuôs tsi tâu moz siêz txos thiêz uô tsar ndê têx txuz ntâuk tsiv.

Cuiv jênh sôr LHQ (UNFPA) li nhênhz chơưv heik pâuz, zos têx têz qơưk tror uô lơưr chei kuôk cêv XH 6 luz hlik hâur ntu zuôr txos thiêz têx luôs hâux lưv seiz njuôk shuôs, kho moz, chuôz zênhx seiz njuôk shuôs moz tsik muôx cxix cxuô, 47 tsov lênhx pox niêv nhoz têx têz qơưk muôx phênhv sâu tâu kis-zuôr tsik muôx txâuk têx chuôz zênhx tir thêir tsi muôx mê nhuôv. Chênhr zos li hêik ntơư, zuôr muôx nhos 7 tsov lênhx nênhs xênhz mê nhuôv hâur chêr tsi trơưk siêz xar thiêz njuôk xav zuôr muôx nzir 31 tsov txuz ntâuk tsiv. Luôs hâux lưv uô tuôr thênhv li co hâur fuô uô trơưk Cuiv jênh sôr LHQ têx tsaz yênhx hâur cxuô thax tsav; têx jiês zuôr uô 2 tsov lênhx nênhs trâul txiêr tsêr tuz por tsês thiêz 13 tsov lênhx siz zuôr nzor hâur ntu 2020-2030. Tsi tiêk li co, chor pox niêv tsuv uô hâux lưv hâur têx qơư lox tôngv tsi truôx tuk cux ntâu đuô thiêz zuôr uô tuôr xuôv tas ntâu nhiêx txiêx đuô pir li uô luôs hâux lưv tir thêir moz Covid-19. Zuôr xar 60% lênhx pox niêv sâuv ntiêx têz uô hâux lưv hâur têx qơư nhiêx txiêx tsi truôx tuk, zôngx ziv trâul njiz cêr yeiz pluôs. Chei cơư kror trôngx têx tsêr cơưv đros trâu tsưx phưv đas jos chor nênhs lâuk cux zuôr uô trâu têx pox niêv cưk yuôx tsik tâu thêv nhiêx hli. Chênhr zos muôx yưv têx li heik sâuv, zuôr uô tuôr thênhv txos côngv thôngx thiêz zuôr uô muôx yưv têx tsik jông, cuz cxor.

Nhạc cắt

(Hlôngr suôz): Têx luôs hâux lưv uô phax tir thêir moz Covid-19 ntơưv cxuô luz têz qơưk cux zov chênhr cơưs thiêz zuôr quyết tinhv txos ntiêx têz li cxuô luôs hâux lưv tso tơưv.

Hâur Hnuz Jênh sôr ntiêx têz 11/7 shông no, têx văn phongx Cuiv jênh sôr LHQ tâu cxơưz cxiz gra siêz txux chi tsưr ziv jênhv pâuz lok sâuv tsoz phưz đas jos xênhz zus nhuôs cux li têx pox niêv thiêz nhuôs nxeik zôngx ziv trâul uô ruôr hiêv hâur ntu muôx moz Covid-19; taz por tsênhv njiêz lok vax huôv thiêz đas jos xênhz zus nhuôs tâu tso hâur têz qơưk têx tsaz yênhx thiêz zok nriêr cxuô faz tsưr ziv tuôr truôx cêr huôv tsar ntơư cov uô tâu têx hâux lưv co lok shông 2030 xưk li tưz heik ntơưv jiês cơưv Thượng đỉnh Nairobi lok Jênh sôr./.

(Bích Thủy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)