Pêx xênhv Điện Biên tsi muôx txâuk đêx uô blêx liêx

Tiếng động hiện trường bơm nước vào ruộng...

Ntâu hnuz lok no, zơưv Trần Đăng Thông nhoz phường Nam Thanh, TP Điện Biên Phủ chuôz zis tsi so tsuv zôngv meir chiê gruk têx đêx kiêk nênhs đrav kaz njưs thêir đêx đrav kaz đês lok trâu chuôz zis têx blêx liêx chiv ntux tsâus yiêz. Viv đêx ntơưv têx cưx đês liêx hâur thax tsav muôx lok six tsơưs đêx, muôx kênh hnuz tưz tsi muôx đêx.

Trơưk li zơưv Thông, muôx nhos 2 hlik tưz tsi muôx đêx txâuk zưs trâu têx kôngz, đras Mường Thanh li yênhx puô ha blêx hâur thax tsav no tưz qir kruôr njưk, tuôs jux juk, ar tơưs plêz ntir, lar heik zos têx liêx têz nhoz đêz cưx đês đêx mê njik ntơư. Tiv muôx tsi txâuk đêx, chor qir đơưz tsôngv px fmông trâu blêx cux zax tsi tâuk, viv li tưz muôx ntâu zav caz hmoz tho nox uô ruôr hiêv têx hâur pâuk blêx tsênhv taz tov gôngr car zuôr uô plaz naz ntơư, zôngx ziv trâul sâu tsi tâu:

“Chor blêx no 2 luz hlik lơưv tưz tsi tâu iz tênhr đêx hlo thiêx muôx têx caz hmoz no tho nox uô ruôr hiêv. Zos tsi muôx tsưr ziv tưs tuô, lov caz hmoz ciês nhiv no mak têx blêx zuôr zôngx ziv trâus sâu tsi tâu, viv xưk li no têx blêx zuôr gôngr tsi tâuk car, uô tsi tâuk plaz naz, zuôr tsi muôx blêx sâu xưz”.

Yuôr niêv lâuk Điêu Thị Hiền, nhoz jok Hoong En, phường Nam Thanh, TP Điện Biên Phủ chuôz zis, 2 cxênhz xưv phaz blêx tsênhv kruôr njưk tuôs jux juk, tiv muôx ntâu zav caz hmoz tho nox uô ruôr hiêv, zuôr zôngx ziv trâul pôngz lêis sâu tsi tâu hlo. Tsi muôx đêx zưs, chuôz zis tsuv zôngv yuôx ntâu đuô tsuôs tuô, lov têx caz hmoz  chiê seiz pok chơưv tâu iz phênhv tưs têx kôngz thiêz cux txar jav cov têx caz hmoz tsi huôv xênhz, tho nox uô ruôr hiêv nzir trâu têx blêx nhoz jê iz ndis thax tsav co:

“Sơưr nhoz iz hmo jor mak tsi tâu đêx, tâu mê mê mak đêx hâur liêx cux tsi yuôr iz kro hlo. Cux siz txênhz tsi tâu viv tso tâu mê njik đêx, taz sik cux tsi txâuk trâu chor liêx no, viv ntâu chuôz zis, lênhx tưs têx liêx cux kruôr. Tsôngv px mak lok six phiv liv, sơưr jor yênhx hmo cux tsi pov đêx kror tưs, tâu mê njik ntuz têx tơư liêx mak cux kruôr tas”.

Xav txos thâuv kaz hli 3, tỉnh Điện Biên tưz muôx iz cxênhz ntâu ha blêx trâus uô ruôr hiêv, tiv ntux kruôr, muôx tsi txâuk đêx, phênhv ntâu nhoz đras liêx Mường Thanh (huyện Điện Biên). Hâur co zuôr xar 250 ha tưz trâul uô hiêv, muôx nhos 325 ha tsênhv trâul kruôr njưk, tuôs jux juk thiêz muôx têx paz tsi tâu. Zơưv Lê Văn Thi, Phưv Giám đốc Công ty seiz car têx đêx phưx vưv uô kôngz tỉnh Điện Biên heik pâuz: Tiv ntux txơưr txar phiv liv, kruôr ntêr, tsi lok nas uô trâu têx đêx, pak đêx hâur thax tsav puôr lênhx gris, kruôr tas. Kror no uô hiêv lox txos luôs hâux lưv tso đêx uô thiêz zưs têx kôngz chiv ntux tsâus yiêz shông 2019-2020. Nhiv no Công ty tsênhv fuô kriê tso 9 qơư gruk đêx nquôr trox trâu hâur meir chiê gruk iz six hơưv 200 yiv đruôz đêx hâur têx cưx đês lok paz trâu têx blêx:

“Pêz cux tưz tso têx meir gruk đêx thiêz niêx hnuz hmo gruk đêx lok cxaz nzir trâu cưx đês liêx, buôk ti gruk trâu têx cưx mê chiê muôx đêx trâu tsôngv px zưs têx kôngz. Đêx lok trâu têx cưx mê mak lok six zâu, cxuô chuôz zis zôngv đêx nhoz tror pêv tox lok sik nhoz jê cưx đês đêx ma lơưr muôx têx tâu đêx. Hok têx qơư nhoz đêz mê njik lok sik siêz đuô, lơưr tưz gra tsi tâu đêx. Pêz tsênhv njuôk xav tsuv đhok uô nzir iz cxiê qơư gruk đêx li heik sâuv thiêz, chiê buôk ti gruk tâu đêx trâu cxuô tus cưx đês liêx”.

Chiv kôngz ntux tsâus yiêz shông 2019-2020, tas nro tỉnh Điện Biên tsêz chos 9.230 ha. Ntux kruôr gis ntêr, muôx tsi txâuk đêx li no tsênhv uô phiv liv trâu ntâu thax tsav qơư luôs hâux lưv uô kôngz, uô trâu ntâu chuôz zis px zôngx ziv sâu tsi tâu kôngz lôngk./.

(Vũ Lợi-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Shux xênhz pluôs nhoz tox siêz Lào Cai sir jos hla đhâu têx phêv liv đhâu têx jax cơưv tâu xa txos ciês ntơưv tsêr nhoz

Muôx nhos 2 ciêz no, têx cưk kriê tsêr cơưv phổ thôngz niêv txir zus mor xã Trịnh Tường, huyện Bát Xát pheiz côngz cxiv sâu jax cơưv chiê xa txos ciês shux xênhz cơưv uô hâur tsêr. Lênhx shux xênhz tưs tsêr nhoz jê mak xa txos ciês trâu shux xênhz, shux xênhz tsêr nhoz đêz mak heik tsar jos, bí thư chi bộ ntơưv qơư paz xa mul. Six fênhx uô li ntơưv, têx jax cơưv tâu xa txosỡcuô lênhx mê nhuôs shux xênhz, viv tsuôk uô tâu li ntơưv, 90% tsêr cơưv li têx shux xênhz puôr lênhx muôx luz nênhx txov nhêv, tsi tâu pâuz txos internet.

          Cưk kriê Nguyễn Quang Chung, Phưv hiệu trưởng tsêr cơưv pheiz kênh, đề thi muôz trâu shux xênhz zos tas nro têx môn cơưv, iz ciêz zuôr xa trâu shux xênhz iz jiês, thâuv xa mul mak sâu têx bài kuz lok chiê ntâus grê, qênhz yuôx. Cưk kriê Chung puz pâuz:

          “Chêx cuk mak tsi jông chuôk li tuôx tsêr lớp cơưv chiê cơưv, six hơưv so ntêr viv li shux xênhz cux tsi ndo iz cxiê yênhx tưv tưz cơưv. Pêz cux chêx chôngk hlôngr yiêz, kriê cxaz chiê thâuv qir tuôx cơưv mak shux xênhz tso siêz đuô”.

          Lơưr shux xênhz Hầu Dì Chà, cơưv lớp 9A3, Chà thiêz têx shux xênhz txơưr nhoz tox siêz chuôz zis puôr lênhx uô kôngz viv li thâuv tsi mul cơưv ntơưr mak nhoz tsêr paz niêv txir uô hâux lưv. Thâuv chiv chir cơưv ntơưr hâur tsêr, muôx ntâu kror tsi pâuz cux tsi chiv chir nriêr pâuz tâu sâuv mạng viv tsi muôx internet, tsi pâuz nus lênhx tưs. Chà heik:

          “Tsuôk thâuv hmo ntux cur thiêx li muôx six hơưv cơưv ntơưr cưk kriê xa tuôx, têx jax tưs lax uô mak cur nus cur tul tix, taz sik tsi zos jax tưs nưs cux pâuz thiêz uô tâu”.

          Nhiv no, đrâuv internet, ntơưv Lào Cai tsênhv krêz uô hâux lưv kriê ntơưr đhâu xa đuôz cxôngx trung ương. Iz cxiê huyện, niêv đrôngs tsênhv chiv chir xar tơưv jax cơưv sâuv kênh xa đuôz tiv phaz, kriê sâuv loa nta suôz. Taz sik, têx tsưr ziv no cux tsi zos lênhx tưs cux tsov cưv txos, six hơưv tso truôx tul taz sik cux tsi taz por shux xênhz cơưv cxix cxuô, viv têx mê nhuôs shux xênhz khênhr max uô si lok sik paz max niêv txir uô hâux lưv hâur tsêr.

          Lơưr zơưv Nguyễn Thế Dũng, Phưv giám đốc Sở zaoz zux thiêz thox cxov tỉnh Lào Cai, đros têx tsêr cơưv nhoz tox siêz mak lok six phêv liv, tsuôk muôx 20-30% shux xênhz cơưv tâu trực tuyến, đhâu xa đuôz, têx tsêr cơưv nhoz thị trấn cux tsênhv njiz phêv liv. Uô ntêx tsưr ziv choz jax cơưv zos xa txos ciês shux xênhz tsêr xưz, li ntơưv cưk kriê thiêx ntâus grê tâu phênhv tưs tsơưr lươngv cơưv, txơưv tiês tsưr ziv uô no mak pôngz ntâu six hơưv, đas jos đuô. Zơưv Dũng heik:

          “Ciês thâuv shux xênhz tror tuôx cơưv ntơưr, têx tsêr cơưv tsuv qênhz yuôx tas nro shux xênhz li yênhx tưv, zos shux xênhz tưs tsi pâuz mak tsuv tror tsưr tsix kriê cxaz đuô”.

          Zơưv Dũng puz pâuz cxaz, tsi xưk li têx tsêr cơưv nhoz thax tsav tsênhv qơư tỉnh Lào Cai, tiv zix zos nhoz thành phố, khov muôx têx kror jông đuô viv li cux zôngx ziv krêz uô hâux lưv kriê thiêz cơưv ntơưr hâur tsêr đhâu xa đuôz thiêz internet, iz cxiê tsêr cơưv muôx 100% chox yênhx tưv yiêz lok hâur tsaz yênhx cơưv. No zos jiês chiê muôz siêz pênhr xưv zôngv công nghệ thôngz xor mông kriê thiêz cơưv ntơưr chiê têx qơư zaoz zux ndar txos kỷ nguyên công nghệ 4.0./.

(An Kiên-Txâur Vax cxeik nhênhv)