Cxiv tsa nôngx cxênhz yiêz- Ntâu ploz tsênhr lav uô cov muôx

          Lơưr thôngz sâu txos hli 10 shông no, tas nro têz qơưk muôx zuôr xar 3 cxênhz 600 xã tâu côngz jênhv tax ploz tsênhr nôngx cxênhz yiêz. Taz sik, iz hâux lưv tsênhv tsênhz zos phênhv ntâu têx tiv phaz puôr lênhx xeir iz cxiê xã, huyện choz chỉ tiêu chiê uô tiêr tsaz yênhx cxiv tsa nôngx cxênhz yiêz. Thiêz chiê uô tiêr tsưr ziv tso tơưv, ntâu qơư tsuv hlôngr ploz tsênhr chiê huv đros tsưr ziv huôv tsar cxuô uô phêv liv trâu têx tiv phaz. Viv li tsênhz mênhx nhoz tiv phaz, zơưv Nguyễn Minh Hòa, UB xã Mò Ó, huyện Đắc Krông, tỉnh Quảng Trị puz pâuz, Mò Ó zos iz hâur 8 xã nhoz tỉnh Quảng Trị tâu xeir uô tiêr tsaz yênhx cxiv tsa nôngx cxênhz yiêz. Kror cxơưx tiv zix zos hâux lưv tso tơưv têx luôk hâux lưv chiê tax xã nôngx cxênhz yiêz, taz sik chiê tax tâu têx luôk hâux lưv no mak lok six lax. Nhiv no xã nhiv kruôr tax 10/19 luôk hâux lưv tsuv uô. Xã muôx ntâu hlôngr yiêz taz sik tsuôk zos uô cov muôx xưz. Tsôngv box luz nênhx tsênhv phêv liv, hâux lưv muôz siêz phênhv sâu nhiv kruôr tax 50% lơưr tsưr ziv. Chor ziv chuôz zis pluôs nhiv no yuôr 28%, taz sik tsưr ziv tso tơưv mak tsuv tax tsi tâu muôx 5%:

          “ Pêz xã tâu xeir uô siv cxiv tsa nôngx cxênhz yiêz, viv li tênhv tênhz, cêr mul lok, tsêr cơưv ntơưr, qơư y tế, cơ sở cxuô zav tâu chêx chôngk uô. Têx shôngk tov ntêx, cxôngx tsaz yênhx “ Shir phaz Quảng trị”, cơ sở cxuô zav tâu uô tiêr lơưv. Taz sik tsôngv box tsênhv pluôs, hâur tsêr tsi muôx tul tsi. Paz txưv huôv tsar uô xênhz yar cux lok six tsơưs, tsôngv box tsênhv lok six txov nhêv”.

          Tsi taz muôx xã Mò Ó, huyện Đắc Krông, tỉnh Quảng Trị mak tsênhv yuôr ntâu xã, huyện pluôs tsênhv njiz qênhx shênhx li no. Nhoz cấp xã, tiv têx phêv liv lok luôk hâux lưv tâu choz hâur cxiv tsa nôngx cxênhz yiêz viv li têx xã khênhr uô tiêr têx luôk hâux lưv tsênhv, zôngx ziv uô li cxiv tsa têx côngz tsinhx, tsi tâu tsov cưv txos têx luôk hâux lưv li tsôngv box li phênhv sâu, tsiv uô kôngz lôngk, ziv chuôz zis pluôs, Tsaz yênhx nôngx cxênhz yiêz li têx ploz tsênhr zos muôz siêz luz nênhx chinhz yênhx trâu tsôngv box tsi tâu tâu tsov cưv txos. Lơưr zơưv Phạm Hải Bình, lênhx nênhs hâur Liên minh tsênhz mênhx pênhr nhiêx li heik kriê, thênhv siêz choz zos ntâu luôk hâux lưv trâu xã tsuv uô tiêr viv no zos jênhv vưv chinhr trị mak tsi xã tưs tsi car tsi uô. Cấp kis tưz jênhv hâux lưv choz zos mak tsuv uô cov tiêr, ntâuz ntơưr pov cov tsuv uô jông...Tsênhz mênhx tsuv lơưr ntâuz ntơưr viv li têx pov cov txos Côx hôiv cux jông. Zơưv Phạm Hải Bình tso tơưv lul nus “ Zos tas nro 63 tỉnh cxôngx cấp xã pov cov txos huyện, huyện txos tỉnh thiêz tỉnh txos Trung ương mak têx uô cxâuv zuôr lox li chas?”.

          “ Pêz huiz tôngv pênhr cxiv tsa nôngx cxênhz yiêz, phênhv ntâu zos mul txeik. Pir li xã Vĩnh Sơn, 200 tỷ đeiv ntâu chiê uô tiêr hâux lưv cxiv tsa nôngx cxênhz yiêz mak 100 tỷ đeiv ntâu zos World Bank li dự án. Uô tiêr luôk hâux lưv nôngx cxênhz yiêz cxôngx mul txeik pênhr ntâu li ntơưv mak chêx cuk  pok tsiv nhos?”.

          Sir jos tax ploz tsênhr nôngx cxênhz yiêz cxôngx cxuô tsưr ziv uô pok zos luôk hâux lưv lav uô cov muôx tâu yênhx tix hâur xã hội nhiv no. No zos lul nus mak chuyên gia kinh têr Phạm Chi Lan tso tơưv thiêz tsi tâu to tâuz:

          “ Pêz khênhr heik tiêk nôngx cxênhz hlôngr yiêz. Zos li hlôngr yiêz kror tưs? Tul tsi cux tsov cưv txos têx pov tâu chiê hlôngr yiêz xưz. Tsênhz mênhx mak hlôngr yiêz li chas? Hâux lưv co tsuv seiz car cxaz”.

          Pov cov sâu jênhv tsuôk zos têx số laov jông taz sik tsênhz mênhx pok muôx têx tul tsi hlôngr yiêz Lo lul nus no tsuv tâu seiz shuôk tsênhz mênhx. Viv li, hâux lưv uô tiêr qơư tsov txos muôx nhos 50% chor xã tax ploz tsênhr nôngx cxênhz yiêz hâur shông 2019 tsuv tâu seiz shuôk thiêz ntâus grê txos qơư. Viv txơưv tax ploz tsênhr nôngx cxênhz yiêz taz sik tsôngv box luz nênhx tsênhv yuôr ntâu phêv liv mak hâux lưv cxiv tsa nôngx cxênhz yiêz zuôr tsi muôx ziz njiêz./.

                        (Kim Thanh- Txâur Vax cxeik nhênhv)

NUK THIÊZ TÊZ LOK CHEI BHXH, BHYT

Uô đuô têx ntâuz ntơưr seiz njuôk shuôs moz tiv uô pôngz, uô tsi jông

Nuk: Lênhx nênhs cxaz chuôz BHYT thâuv uô têx ntơưr seiz njuôk shuôs moz trâus pôngz lok sik tsi jông mak pol tâu uô đuô, thiêz têx ntâuz ntơưr uô li chas, pok uô hiêv li chas txos vax huôv lok tsi uô?

Têz: Trơưk li cui tinhv ntơưv grê 18 chei BHYT 2008 cui tinhv:

“1. Ntơưr BHYT tâu uô đuô zos tiêk trâus pôngz. Lênhx nênhs trâul pôngz BHYT tsuv uô ntơưr heik cov tror tâu uô đuô.”

Trơưk cui tinhv ntơưv grê 19 chei BHYT kho đuô, cxaz nzir shông 2014:

“Grê 19. Hlôngr đuô  ntơưr BHYT

1. Ntơưr BHYT tâu hlôngr uô đuô zos tiêk muôx têx li đrav kaz:

a) Uô ntuôs lok sik uô tsi jông;”

Li ntơư, zos tiêk cox uô pôngz ntơưr BHYT mak zuôr tâu tror uô đuô, lok sik uô BHYT tsi jông mak zuôr tâu hlôngr đuô trơưk chei têz qơưk cui tinhv. Têx ntâuz ntơưr thor uô đuô lok sik hlôngr BHYT tâu cui tinhv ntơưv grê 29, BHXH VN Quyết tinhv 959 lok têx ntâuz ntơưr tror uô đuô, hlôngr ntơưr BHYT.

Iz chas ntơư, trơưk cui tinhv ntơưv grê 18 Thông tư 41/2014/TTLT-BYT-BTC hnuz 24/11/2014 lok têx ntâuz ntơưr seiz njuôk shuôs, kho moz BHYT:

“Lênhx nênhs cxaz chuôz BHYT hâur six hơưv tok uô đuô, hlôngr đuô BHYT thâuv muk seiz njuôk shuôs, kho moz tsuv muôx đeiv ntơưr tênhv tsês tror uô đuô, hlôngr ntơưr BHYT zos tsưr tsix BHXH, qơư lênhk txeil têx ntâuz ntơưr uô đuô, hlôngr ntơưr BHYT muôz thiêz lênhx nênhs ntơư iz cxiê zav ntâuz ntơưr txơưr đuô cik txos.”

Li co, hâur six hơưv cox tsênhv nhoz tok uô đuô lok sik hlôngr ntơưr BHYT mak cux muôx têx muk seiz njuôk shuôs, kho moz tâu li cxiê jiês thâuv gra đros đeiv ntơưr lơưr BHXH muôz trâu cox uô đuô, hlôngr ntơưr BHYT, tsi uô hiêv li chas txos zuk vax huôv thiêz cox iz zav ntâuz ntơưr txơưr đuô cik txos muôx đuôz lo trâu xưk li chứng minh nhân dân./.

(Thu Thùy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)