Tox siêz cux tsênhv muôx têx nênhs fêv zuôr muôs lênhx nênhs

Niêv lâuk Phàng Thị Sinh, nhoz xã Bản Mù, huyện Trạm Tấu, tỉnh Yên Bái cux tsênhv nyei trưs đhâu thâuv trâul 4 lênhx nênhs fêv zos Sú Xênhv Thox, xênhz shông 1997; Cu Xênhv Lik, xênhz shông 1988; Xưv Xênhv Thox, xênhz shông 1998 thiêz Zax Xênhv Lik, xênhz shông 1997 puôr lênhx nhoz uô cê ntơưv xã La Pán Tẩn, huyện Mù Cang Chải trâus nziêk đas muôs trâu iz lênhx txir nênhx tsi pâuz tsênhz bê nhoz Trung Quốc đros tus gri zos 20 tsov đeiv chiê siz pheiz. Hmôngr jông, niêv lâuk tưz khiêr tâu điv ntơưv chor nênhs fêv heik sâuv tror kaz lok hâur thax tsav qơư nhoz thiêx heik kriê trâu cơ quan muôx vax huôv pâuz. Cux jông iz zav li niêv lâuk Sinh, Sàng Xênhv Tsaz nhoz xã Dế Xu Phình, huyện Mù Cang Chải trâul Zis Xênhv Lik, xênhz shông 1997, nhoz ntơưv jok Trống Páo Sang, xã La Pán Tẩn cux zos nhoz hâur huyện Mù Cang Chải nziêk đas muôs trâu saz têz qơưk đrâuv. Iz txưv zos lênhx nênhs jông đrâul, đơưz thiêz txơưx heik lul, khênhr đas, viv li Zis zôngx ziv sưv tâu thiêz đros têx lênhx nxeik nhoz chor thax tsav jê iz ndis ntơư uô fôngx zưs, hâur co muôx Sàng. Đhâu ntơư uô gâux đrâul siz sưv jông, zâuv muk uô si đêz, Zis tưz muôs Sàng trâu chor nênhs saz têz qơưk đrâuv. Hmôngr jông, Sàng tưz khiêr tâu điv tror lok tsêr, Sàng heik:

“Tâu đros Zis uô fôngx zưs sưv jông thiêz Zis zâuv muk uô si, cur tưz jông siêz hlo đros muk. Thâuv muk đhâu trôngx đriv Lào Cai mak njiz 2 tus niêv txir nênhs Trung Quốc, Zis heik cur tiêk, cov cur nhoz no tok, Zis muk kêr iz kro nhiêx tso ưz mav tror muk uô si, đhâu thâuv Zis muk đhâu lơưv, 2 tus niêv txir co thiêx hêik tiêk, cur tưz trâul muôs trâu gơưk lơưv. Nhoz no tâu iz ntuk, hmôngr jông cur tưz nhiês cêr khiêr điv tâu tror lok, viv li heik trâu têx cơ quan muôx vax huôv pâuz”.

Sinh thiêz Sàng gơưk tsuôk zos 2 hâur têx lênhx trâul nênhs fêv nziêk đas muôs, khiêr điv tâu tror lok, taz sik yuôr lok six ntâu lênhx nênhs hmôngr tsi jông, tưz khiêr tsi tâu tror kaz. Têx txuz zuôr muôs lênhx nênhs tâu yơưz phơưz, qênhz pov jê lok no tso pov, phênhv ntâu puôr lênhx muôx chor nênhs fêv hâur thiêz đrâuv luôs 2 chas têz qơưk cêr sik thôngx siêz, siz tuôr hâur uô têx tsi trơưk chei co, uô phiv liv, tuôr thênhv lưv lươngv muôx vax huôv luôs hâux lưv phax tar thiêz chơưv paz têx lênhx trâul luôs lưv tus nziêk đas muôs njiz ntâu phiv liv. Chor nênhs fêv ntơư lơưr liv zôngv tsôngv px thax tsav tox siêz tsi muôx txux chi tsưr ziv jênhv pâuz, luz nênhx tsênhv yuôr ntâu txov nhêv, đhâu co zôngv ntâu faz tsưr ziv hâuz nziêk, đas li uz li no iz zav li: Uô fôngx zưs đhâu sâuv mạng XH, siz thav uô gâux uô đrâul sưv jông, zâuv muk uô si đêz, lok sik đas nziêk tiêk mul zuôr txir saz tov Trung Quốc zuôr muôx luz nênhx jông đuô, tsi txov nhêv li nhoz hâur tsêr uô liêx têz.... Đhâu co, têx nênhs fêv lơưr xar tsưr ziv, nziêk đas chox muk muôs trâu luôs lưv tus.

Txix têx li heik sâuv, Công an tỉnh Yên Bái thiêz huyện Mù Cang Chải tưz uô jông hâux lưv qênhz shuôs hâur thax tsav qơư, yơưz phơưz têx nênhs fêv, sir jos phax tir thêir, ruôr por tsês chor nênhs fêv heik ntơư têx tsưr ziv, hâux lưv uô tsi trơưk chei, ntêk cxov lênhx nênhs, têx txuz cik txos zuôr muôs nênhs hâur thax tsav. Thôngz sâu hâur 2 shông ntâu đhâu, ciês Công an huyện Mù Cang Chải tưz ntêk thiêz xơưz xưv 9 txuz, 19 lênhx nênhs, hâur co muôx 5 txuz, 10 lênhx nênhs uô cxâuv lok sâuv zuôr muôs têx nhuôs zâu. Thiếu tá Phạm Anh Tuấn, Đội phó công an huyện Mù Cang Chải heik pâuz:

“Hâur ntu zuôr txos, pêz xav tinhv sir jos phax tar têx nênhs fêv zuôr muôs lênhx nênhs zos iz hâur têx hâux lưv zov chênhr. Bax fuô uô têx tsưr ziv tsênhv tsênhz li: Bax nhênhz chơưv trâu têx hloz hâur taz viv, hux jos đros hâu nov cxuô thax tsav qơư muk yênhx jêx jok yax kriê txos trâu tsôngv px sđ, seiz thiêz car jông zuk têx lênhx nênhs hâur tsêr, cxênhz jê. Tiv 2 zos uô jông hâux lưv sơưr tơưv txênhz, phax tir thêir têx nênhs fêv zuôr muôs lênhx nênhs, phax tar têx nênhs uô cxâuv chei têz qơưk hâur thax tsav qơư nhoz”.

Taz sik, đros trâu lưv lươngv công an têx sir jos, cxuô ngênhx muôx vax huôv thiêz hâu nov ntơưv qơư tsuv sir jos côngv têk uô cov tâu truôx đuô luôs hâux lưv yax kriê gra siêz tsôngv px tsưr ziv jênhv pâuz lok chor nênhs fêv li têx tsưr ziv hâuz nziêk đas chiê por hưv trâu chuôz zis thiêz por hưv trâu zuk tsik trâus têx nênhs fêv hêik sâu uô ruôr hiêv txos luz nênhx nox nhoz muk lok hâur niêx hnuz./.

(VOV4-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Tsưr ziv phax tar ntux no trâu kêiz

Cux xưk li têx zav tsiêx txơưr đuô, hâur têx hnuz ntux no njiv, zos têx kêiz tsik tâu tu zus, phax, tar ntux no jông, cux zôngx ziv trâus cik iz cxiê zav moz phiv liv li: Moz ơưk, moz cik txos cêr uô pa…Kêiz  uô moz, trâus tuôs zuôr uô ruôr hiêv ntâu txos chor chuôz zis tu zus li nhiêx txiêx.

Chiê por vêv ngaz tuk trâu têx kêiz hâur têx hnuz ntux no, nênhs tu zus tsuv uô iz cxiê tsưr ziv li đrav kaz:

- Bax cov cxix cxuô têx ntâuz, tax thêir tsêr guôx tsik chiê yâu chuô; tơưl nzir kê tênhz, uô cov sor trâu kêiz hâur têx hnuz ntux no njiv.

- Bax têx zav nox muôx txâuk tsơưr pưr, huv đros trâu yênhx fâuv kêiz; muôz kêiz hâuk cov txâuk đêx hur, sor thiêz cxaz nzir thax njêr Gluco, cxuô zav vitamin chiê pa trâu chor kêiz muôx nzir đas jos đuô.

- Tsik so uô vêv xênhz tsêr guôx cov hur si thiêz hlôngr đuô têx zav puô guôx.

- Tsuôs yuôx tuô lov caz moz ơưk txix têx zav hóa chất li: Virkon, hmôngr jêz siz…

- Cxax cov txâuk cxuô zav yuôx vắc xin phax moz ơưk trâu kêiz ol. Iz chas têx tsưr ziv hêik tas co, tsuv sêiz shuôk jông chiê pov thiêz                                                                                                                                                        tir thêir cov sêi thâuv têx kêiz ol njiz trâus têx phiv liv lok đas jos tiv ntux no njiv thiêz caz moz ơưk uô ruôr hiêv/.

(Báo NN-Lik Thox cxêik nhênhv)

)