Đăk Lăk: Kuôr njuôs sâu tâu chiv cheix, muôs tâu grê, nênhs chos shir phaz

          Shir phaz đhâu iz luz tsiêz tsâu sor viv kuôr njuôs muôs tâu grê, pos Phan Thị Nguyệt nhoz jos 11, xã Ea Knốp, huyện Ea Kar puz pâuz, pos chos kuôr njuôs cxôngx ntâu shông tov ntêx, no zos chiv sâu tâu liv siêz.

          “Cur chuôz zis li kuôr njuôs shông no sâu tâu cxôngx 80-100 tênhr sâuv iz hecta. Cur muôx 3 hecta mak sâu tâu muôx nhos 270 tênhr, đros grê muôs muôx nhos 1 tsov đeiv iz tênhr, tsi xav têx nhiêx txiêx tưz yưv, cur chuôz zis sâu liv tâu 150 tsov đeiv. Nhiêx liv cxôngx chos kuôr njuôs thiêz pênhr huiz tôngv tâu, cur chuôz zis zuôr cxaz 1 txos 2 hecta thiêz chiê chos kuôr njuôs, chuôz cxaz phênhv sâu”.

          Tsi taz chuôz zis pos Nguyệt, mak phênhv ntâu têx ziv chuôz zis chos kuôr njuôs nhoz têx huyện Ea Súp, Ea Kar thiêz MĐrăk, tỉnh Đăk lăk tsênhv lok six shir phaz viv kuôr njuôs shông no sâu tâu chiv cheix jông, muôs tâu grê. Zơưv Nguyễn Văn Hậu nhoz jos 2, xã Ea Pal, huyện Ea Kar puz pâuz:

          “Cur chuôz zis chos 2,5 hecta kuôr njuôs thiêz tưz yưv pênhr tas 150 tsov đeiv. Shông no sâu tâu muôx nhos 250 tênhr, muôs đros grê 1 tsov đeiv iz tênhr mak sâu tâu muôx nhos 250 tsov đeiv, tsi xav têx nhiêx txiêx tưz yưv mak sâu liv tâu 50-60 tsov đeiv. Kuôr njuôs muôs tâu grê chuôz zis tsênhv zuôr chos cxaz 2-3 hecta, tsi taz cur chuôz zis chos cxaz mak pox nhuôs nhoz no cux krêz đar mênhv chêx chos kuôr njuôs”.

          Chiv kuôr njuôs shông 2020-2021, tas nro tỉnh Đăk Lăk muôx 9 cxênhz hecta, chêx chôngk phênhv ntâu nhoz têx huyện Ea Kar, MĐrăk thiêz Ea Súp. Njuôs xav, chor kuôr njuôs chiv no tax 540 cxênhz tênhr. Tas nro kuôr njuôs tâu têx tsêr meir thax nhoz tỉnh Đăk Lăk thiêz iz phênhv zos têx tsêr meir thax kuôr njuôs nhoz thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa sâu zuôr. Nhiv no têx tsêr meir tsênhv tuôr truôx grê sâu zuôr zos cxôngx 950 cxênhz txos 1 tsov 50 cxênhz đeiv iz tênhr zuôr ntơưv liêx, nênhs chos kuôr njuôs tưz sâu tâu liv đhâu ntâu shông sâu tsi tâu nhiêx liv cxôngx chos kuôr njuôs.

          Lơưr zơưv Lê Tuân- Phưv tổng Giám đốc Công ty TNHH thax kuôr njuôs 333 Đăk Lăk, shông no grê thax muôs tâu 14 cxênhz 500 đeiv iz cir, siêz đuô tsêz no 20%. Viv li, têx tsêr meir tsiv uô thax sâu zuôr kuôr njuôs đros phênhv grê siêz. Zơưv Lê Tuân puz pâuz, đros tuôr truôx grê sâu zuôr li nhiv no, công ty cux krêz uô ntâu tsaz yênhx paz txưv nôngx mênhx chiê ngaz tul thax tsav chos kuôr njuôs.

          “Chiv 2021-2022 công ty tsênhv krêz uô ntâu chính sách paz txưv nênhs chos. Tsênhz mênhx, yưv pênhr chos yiêz nhoz phênhv paz 32 tsov đeiv muôx qir zuôv, nhiêx txiêx thiêz yuôx por vêv đrox tsuôk; đros kuôr njuôs chos hâur pâus zos 17 tsov đeiv iz hecta. Đros nhiêx txeik 1 tênhr qir zuôv đros grê zos 9 tsov đeiv ntâu pêz tsi xav nhiêx liv trâu pox nhuôs. Đrâuv co, pêz cux tror paz txưv 25 tênhr qir trâu iz hecta chiê hlôngr yiêz ar chos kuôr njuôs trâu nênhs chos...No zos chính sách chiê cxơưz cxiz pox nhuôs tror truôx siêz chos kuôr njuôs”./.

(TTTN-Txâur Vax cxeik nhênhv)

Tsưr ziv chos cuô txoz

1. Cheix chos cuôz txoz:

Cuô txoz muôx têx chos tâu 3 chiv hâur iz shông:

-Chiv nzor: Tsêz nôngz uô zuz txix hli 8-9, sâu đê txix luz 12 hlik, iz hlik hli ntiêx têz.

-Chiv Chênhr (Chiv ntux tsâus yiêz): Tsêz nôngz uô zuz hli 10-11, sâu đê txix hli 2-3 hli ntiêx têz.

-Chiv ntux sor lax: Tsêz nôngz uô zuz txix hli 4-5, sâu đê txix hli 8-9 hli ntiêx têz.

2. Nôngz:

Nhiv no, chor nôngz cuô txoz tâu chos ntâu zos: Cuô txoz lox, cuô txoz cxur blêx.....

3. Bax ar chos:

Lêix, ndơưk têx têz jiêz yar ntux tsês, huk uô têx hax siêz xar iz đok, đar iz thiêr. Zuôv hmôngr jêz siz, qir puô: 100 cir hmôngr jêz siz, iz tênhr qir tsiêx cxu, 50 cir qir super lân, 3 cir Kali, 2 cir Calcium nitrat, 10-15 cir qir NPK trâu iz cxênhz xưv phaz. Sir zôngv têx ntâuz tax puô, vor thêir kôngz chiê txo grêk tsơưs caz hmoz tho nox, đêx zưs tsi yuô trâul xâu, uô tuôr xuôv qir....

4. Tsêz chos:

Muôz têx nôngz cuô txoz tsâu đêx cov mê njik sor cuz lus hâur 30 phênhz, đhâu ntơư muôz jiêz yar ntux cov kruôr, tsêz nôngz cuô txoz trâu luz kror tưz khơưk tâu tsês. Thâuv tsoz cuô txoz tuôx, muôx 4-5 đeiv blôngx (30-35 hnuz đhâu tsêz tas), txơưv ro, gra chor zuz chox muk chos, iz tsoz kuôk đêz iz tsoz xar 2 đok, iz hax kuôk iz hax iz đok.

5. Tu tsưx phưv

-Zưs đêx: Cheix ntux nas tsuv taz por đêx ntưk tâuk, têx hnuz yar cuz tsuv zưs đêx cxix cxuô trâu. Thoz huk uô caz, zưs đêx trơưk caz cov nzâuv ar zos tsưr ziv jông đuô hur si, cxênhx txuôs tâu đêx, tsi uô ar za lo têx blôngx cuô txoz, nông ntêr. Cheix ntux nas đêx tsuv ntưk tâuk, tsi ngaz têx cuô txoz.

-Yiz txiêr, nyuô têx chês: Yiz txiêr, nyuô têx chês, blôngx hâur kaz chês cuô txoz por tsês chiê tsoz cuô txoz nthuôr thiêz hâur pâuk tsi nzôngr.

-Cxok pak, chaz hluô thêir cov têx tsoz cuô txoz tsi vâu, tsi kâus, zôngx đê têx cuô txoz thâuv siêr jông đê, tsơưs trâul caz tho nox. Iz hax cuô txoz cxok 2 tus pak lox, khor trâu 2 tos, zôngv hluô chaz trơưk hax khi trâu 2 tus pak ntơư, thâuv cuô txoz lox siêz txos tưs chaz hluô thêir txos co, têx cuô txoz thiêx tsi vâu kâus.

Zuôv qir: Thâuv fmông qir tsuv pheiz uô 4 jiês:

Jiês 1: Fmông thâuv đhâu chos tas muôx 20-25 hnuz ntơư, 4 cir qir urê, 3 cir Kali, 10 cir NPK, 2 cir Calciumnitrat.

Jiês 2: Thâuv chor cuô txoz tưz tơưs pax, txi txir jov jơưk: Fmông 6 cir qir urê, 5 cir Kali, 10-15 cir qir NPK, 2 cir Calciumnitrat.

Jiês 3: Thâuv zuôr qir sâu đê chor cuô txoz: Fmông 6 cir qir urê, 5 cir Kali, 10-15 cir qir NPK, 3 cir Calciumnitrat.

Jiês 4: Thâuv têx cuô txoz siêr cxix, jông đê ntơư: Fmông 4 cir qir urê, 4 cir Kali, 10-15 cir NPK, 3 cir Calciumnitrat.

6. Sâu đê:

Sâu đê têx cuô txoz thâuv tưz siêr jông, liêz ntơư. Đê mak đê hur si tus co, tsi cxoz uô têx chas lor. Cuô txoz njiv, mak sđ sâu đê trâu thâuv đhâu tơưs pax tas muôx 35-40 hnuz ntơư. Fênhx yax kuôk 1-2 hnuz sâu đê iz jiês. Zos sđ tu jông muôx têx tâu sâu đê ntêr đuô 2 luz hlik, iz ha đê tâu 20-30 tênhr têx txir cuô txoz./.

(Báo nông nghiệp-Riê Lâux cxeik, nhênhv)