Huôv tsar qơư uô nox truôx tuk nhoz tox siêz  Yên Bái

Txix shông 2014, Công ty cxiv tsa Sơn Tùng nhoz huyện Lục Yên (Yên Bái) tưz  sir jos  hlôngr yiêz tsưr ziv huôv tsar uô têx xiv huv jông, nox kaz thâuv nzor, hâur co muôx têx tsoz chos ntông nox txir li: Txir thênhx caz, txir quýt thiêz txir lưk pax.
Đros thiêz tsưr ziv xar txix ciês thâuv xuz thơưx  zos huôv tsar jông , truôx vênhk, công ty li qơư đar 21 ha nhoz hâur tơư trôngz đêx ngaz ntơưv jok 9, thị trấn Yên Thế, huyện Lục Yên tưz tâu yưv pênhr uô qơư zưs đêx trâu têx txir thênhx caz; iz chas co sir zôngv têx qir đrox tsuôs chiê fmông trâu tsoz chos. Trơưk li zơưv Đỗ Đình Tú, kỹ thuật viên Công ty cxiv tsa Sơn Tùng, hlôngr viv sir zôngv têx yuôx tsuôs tuô đrox thiêz qir têz qơưk, Công ty tưz sir zôngv têx đrox tsuôs chiê vâuv uô qir cov tsi yuô muôx caz hmoz tho nox uô ruôr hiêv  txos têx tsoz chos. “Nhiv no tsuv uô thiêz tu têx txir thênhx caz hur, lênhx nênhs sir zôngv thiêx tso siêz, zos tsi li ntơư, six sir zôngv chor yuôx tsuôs tuô caz, tuô đrox uz no mak zuôr tsi taz por trâu lênhx nênhs sir zôngv”.
Tsi tiêk uô truôx tuk li heik sâuv, công ty tsênhv qênhz shuôs têx ar têz thiêz đêx, phênhz, ntâuk grê seiz têx ar co pok jông...chiê muôx tsưr ziv huôv tsar têx xiv huv kôngz nuv truôx tuk trơưk li VietGAP. Đhâu zuôr xar 7 shông sir jos cxiv tsa, txos nhiv no, Công ty cxiv tsa Sơn Tùng tưz huôv tsar thiêz krêz đar liêx têz chos têx txir thênhx caz muôx 100 ntâu ha ntơưv 3 qơư, zos thị trấn Yên Thế, xã Tân Lĩnh thiêz xã Tô Mậu (huyện Lục Yên), niêx shông đê sâu tâu txix 400 txos 500 tênhr txir, tâu tsôngv kruô kruôs nxiês txos cux iz zav li taz por truôx tuk vêv xênhz zav nox. Zơưv Hoàng Duy Tiến, Phưv Giám đốc Công ty cxiv tsa Sơn Tùng, huyện Lục Yên heik pâuz: Công ty tsênhv tror cxiv uô têx cui tinhv lok sâuv tsơưr lươngv xiv huv jông, nox kaz chiê muôs tâu trâu hâur têx ciêz đrôngs lox, luôs 2 chas thax tsav , têz qơưk đrâuv: “Muôx têx tov kaz no zuôr muôx tâu têx xiv huv jông chiê côngz trâu têx ciêz đrôngs lox, têz qơưk saz đrâuv”.
Công ty TNHH iz thành viên Đức Khôi Ngọc Chấn nhoz xã Xuân Long, huyện Yên Bình (Yên Bái cux zos iz hâur têx taz viv tâu ntâu lênhx nênhs pâuz txos hâur cxiv tsa qơư huôv tsar uô nox truôx tuk nhoz Yên Bái. Giám đốc công ty no zos Nông Kim Ngọc, iz lênhx hluôk tuz nênhs Tày moz siêz lus huôv tsar uô nox. Qir huôv tsar uô nox uô hnar hâur thax tsav txov nhêv, đros trâu têx tsưr ziv yiêz, nhiv no, tix lâus qơư uô nox co tưz qir muôx têx txir tâu sâu đê trơưk cui tinhv GlobalGAP, co zos têx xiv huv txir ntông li: Txir thênhx caz, txir lưk pax, txir tuôz thox nưk kaz txơưr lơưv nưk, lok six hur jông gâux thiêz truôx tuk. Đhâu qênhz shuôs tso pov, jông nox, tsi muôx têx yuôx tsuôs tuô caz uz no: “Kror pêz xar gra muôs trâu ciêz đrôngs zos truôx tuk thiêz hur jông. Pêz xar gra cêr shir phaz txos trâu sơưr đơưk thâuv sir zôngv têx kôngz co. Pêz tưz buôk ti muôs trâu iz cxiê lênhx kruô, lơưr xeir tsov lok six jông, taz sik lơưr cux jông siêz thiêz kruôs txos”.
Trơưk li ntâuk grê, têx xiv huv txir thênhx caz, txir lưk pax, txir tuôz thox..., chor qơư huôv tsar uô tâu truôx tuk ntơưv Yên Bái jông gâux thiêz nox kaz, tâu tsôngv kruô nhoz ntâu thax tsav qơư nhiêv zuôr thiêz kruôs txos, gri mak civ đuô 2, 3 bâus pir li têx xiv huv đros iz zav txir. Ntâu tuz luôv nhoz cxuô qơư tưz zok nriêr tuôx zuôr ntâu chiê muôs trâu tiêx đras. Niêv lâul Đỗ Thị Thảo, nhoz tỉnh Hưng Yên heik pâuz: “Nhiv no têx yuôx tsuôs tuô đrox, caz hmoz mak luôs zôngv txos lok six ntâu, uô tâu têx xiv huv hur jông li no, pêz lok six nhiêv txos.  Cux vav chiê siêz, têx lênhx nênhs tsiv uô, lơưr uô đreiv têx huv hur thiêz jông li no mak lênhx nênhs sir zôngv lok six nhiêv zuôr”.
Đêx anr hlôngrr yiêz ngênhx kôngz nuv reik đros cxiv tsa jêx jok yiêz tỉnh Yên Bái ntu 2021-2025, tâu Ủy ban tỉnh Yên Bái tso tơưv đros trâu tsưr ziv, xar hlôngr yiêz txix uô kôngz huôv tsar uô ntâu têx kôngz jông khov lok 3 kro zov chênhr zos: Kôngz nuv, chiv xênhz đrox tsuôs, tox siêz jông jav, tsôngv pêx xênhv muôx luz nênhx vav mênhx. Hâur co, moz siêz txos huôv tsar uô têx xiv huv hur thiêz jông trơưk cui tinhv; cxiz huôv tsar uô kôngz truôx tuk, uô kôngz lơư tsưr ziv yiêz, uô kôngz công nghệ siêz; sir zôngv têx đêx ar đros trâu por hưv tênhx qơư, chiv xênhz đrox tsuôs; huôv tsar uô nox truôx txix uô têx muôx jông ntơưv qơư, hâur thax tsav tỉnh./.
                                                                              (Đinh Tuấn-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

                                                                               Hnuz hôiv côngv siêz mênhx cxưx

Nhạc nền….
Huv zos li tsênhv njiêz tưz tso tơưv zos “Tuôr chiê, phuôx huiz têx vênhx huôv jông mênhx cxưx Hmôngz-siz bâus, sik côngv siêz, hôiv nhập thiêz huôv tsar”, hnuz hôiv vênhx huôv mênhx cxưx Hmôngz tas nro têz qơưk jiês tiv 3 ntơưv Lai Châu suôv câuv tưz tsês chiê ntâu kror jông hâur côngv thôngx mênhx cxưx Hmôngz thiêz cxuô mênhx cxưx txơưr. Txơưv muôx ntâu zav Hmôngz tuôx txix ntâu thax tsav qơư sik txơưr, đros têx tsôngk yo, jông jav, ntênhk hôiv, phongx cxưx sik txơưr, taz sik suôv câuv chor hnuz hôiv mak têx sik txơưr co tưz tâu côngv uô iz cê nhoz trâu hâur cxuô kror vênhx huôv jông Việt Nam. Nghê nhân Hoàng Văn Sinh, zos chor Hmôngz đơưz tuôx txix huyện Pắc Nặm, tỉnh Bắc Kạn hêik: Cxaz chuôz hnuz hôiv, zơưv tưz tâu njiz, sik thav thiêz cơưv shâuv tâu ntâu kror. Zơưv zuôr tror sir jos tuôr chiê zuk mênhx cxưx têx vênhx huôv jông, đros tsôngv box Hmôngz tas nro têz qơưk sir jos cov huôv tsar. “Tuôx trâu hnuz hôiv tas nro pêz chor hmôngz hur si têz qơưk tâu sik njiz, sik thav lok six lov jêv thiêz shir phaz. Hêik txos chor Hmôngz đơưz li têx phongx cxưx mak cur chox tuôx trâu hnuz hôiv no ntênhk gruôv tox thâuv hâur shôngk shông yiêz, chiê piêr trâu tas nro sơưr đơưk hâur ntênhk hôiv no pâuz, chiê sơưr đơưk pâuz tâu txos zuk hêir Hmôngz têx phongx cxưx zos li co. Tưz zuôr txos shông yiêz, cur vav tiêk tas nro pêz tsôngv Hmôngz zuôr tâu nox tsiêz lov jêv, shir phaz thiêz muôx đas jos”.
Tâu tuôx trâu Lai Châu thiêz tâu dự hnuz hôiv lox, nghệ nhân kênhz Hmôngz Vương Văn Lợi tuôx txix tỉnh Cao Bằng cux lok six shir phaz thâuv tâu njiz chôngz lênhx fôngx zưs thiêz cơưv shâuv, nriêr pâuz tâu nzir ntâu kror vênhx huôv mênhx cxưx. Zơưv Lợi hêik: “Cur txix tỉnh Cào Bằng đros đoanx tuôx trâu hnuz hôiv chiê uô vênhx nghệ đhiê kênhx. Sơưr đơưk puôr lênhx lok six shir phaz thâuv tâu sik njiz đros têx tỉnh thiêz tâu cơưv shâuv, sik thav uô cê. Shir phaz hênhr, shir phaz zos Đảng, Têz qơưk tưz tsưr tsix tâu têx hnuz hôiv lox no mak cxuô mênhx cxưx tâu sik njiz thiêz cxuô lênhx nênhs nhoz trâu têx tỉnh cux shir phaz hênhr”.
Txơưv tiêk njiz trâus ntâu kror phiv liv, tiv zix zos moz Covid-19 tsênhv txơưr txar phiv liv ntâu, taz sik đros Ban tsưr tsix, tiv zix zos tỉnh sơưr tsưr tsix Lai Châu li sir jos, Hnuz hôiv Vênhx huôv mênhx cxưx Hmôngz jiês tiv pêz tưz uô tâu yênhx côngz jông thiêz uô tiêr trơưk têx tsưr ziv tưz tso tơưv. Tiv zix, têx vênhx huôv mênhx cxưx Hmôngz cxôngx nzor co tưz paz uô truôx đuô cêr sik côngv siêz nhoz cxuô zav Hmôngz trâu hâur vênhx huôv côngv thôngx mênhx cxưx Việt Nam. Zơưv Lương Chiến Công, Giám đốc Sở Vênhx huôv, Thể thao thiêz Du lịch tỉnh Lai Châu puz pâuz: Hnuz hôiv tưz paz trâu yênhx lênhx nênhs nhoz yênhx mênhx cxưx pâuz tâu ntâu đuô, muôx siêz nhiêv đuô txos zuk mênhx cxưx li têx vênhx huôv cxôngx nzor. Txix co, tsôngv box Hmôngz hêik taz, tsôngv box cxuô mênhx cxưx hêik cxuô muôx siêz njênhs đuô trâu Đảng, Têz qơưk têx cêr chêi chiê sik đros côngv siêz cxiv tsa luz nênhx cov vav mênhx thiêz huôv tsar jông đuô.“Hnuz hôiv tưz hênhr kruôk txos iz mênhx cxưx muôx siêz nhiêv txos têx vênhx huôv, chiê tuôr chiê thiêz phuôx huiz vênhx huôv mênhx cxưx Hmôngz hâur têx vênhx huôv Việt Nam thôngx ziv thiêz muôx ntâu zav. Lai Châu xar hêik pâuz tiêk Lai Châu thâuv tưs cux txêik tok tsôngv kruô nhoz cxuô qơư tuôx ndis shuôk, uô si. Cxuô mênhx cxưx nhoz Lai Châu zênhx sik côngv đros đrêiv cxuô mênhx cxưx uô nênhx nhoz sâuv têz qơưk Việt Nam, sik đros huôv tsar kinh têr, cxiv tsa têz qơưk Việt Nam cov ziv hnuz ziv jông, huôv tsar thiêz bluô nux đuô”.
                                              Nhạc Mông…
Hnuz hôiv Vênhx huôv mênhx cxưx Hmôngz jiês tiv pêz nhiv kruôr tâu tsưr tsix hâur têx hnuz đhâu, tưz thiêz tsênhv paz trâu côngv thôngx 54 mênhx cxưx cưr tix nhoz têz qơưk Việt Nam sir jos đuô hâur luz nênhx. Tas nro sir jos chiê cxiv tsa thiêz huôv tsar vênhx huôv, cxuô lênhx nênhs Việt Nam sir jos chiê paz huôv tsar truôx têz qơưk./.
                                                                             (Khắc Kiên-Lik Thox cxêik nhênhv)