Đắk Lắk: Bax têx hax huv cov muôx txâuk muôs hâur jiês tsiêz

Yuôr 20 ntâu hnuz tưz txos tsiêz têz qơưk shông 2022, taz sik niêv tix Huỳnh Thị Hương, nhoz phường Thành Nhất, thành phố Buôn Ma Thuột tưz tuôx trâu iz cxiê qơư muôs têx hax huv sâuv thax tsav chiê zuôr têx hax huv zov chênhr. Lơưr niêv tix Hương, zuôr hax huv hâur ntu no mak pov gri huv đros, têx hax huv lok cux jông.“Hêik cxuô mak thâuv txos tsiêz lênhx tưs cux xar hâuk đêx kaz jiz, xar nox nduôr thax, hâuk chơưr bia zos têx kror tsuv muôx cov tâu zôngv xưz. Pov cux muôx ntâu zav, njiê cux jông, gri muôs cux huv đros thiêz”.

Nriêr pâuz ntơưv têx ciêz thiêz têx qơư muôs nduôr thax, hax huv uz no sâuv thax tsav phường Thành Nhất thiêz Thành Công, thành phố Buôn Ma Thuột puz pov, chor hax huv chiê phưx vưv trâu jiês tsiêz tsênhv ndê gri jux juk. Taz sik, pêx xênhv cux tsênhv tsik tâu zuôr ntâu. Niêv tix Nguyễn Thị Trúc Phương, nênhs sêiz car qơư muôs huv Ngọc Khánh 2, phường Thành Nhất, thành phố Buôn Ma Thuột puz pâuz, tiv phiv liv txix caz moz viv li shông no niêv tix tsik car zuôr ntâu têx hax huv lok muôs:“Chor hax huv shông no njuôk xav tâu zuôr lok tsơưs đuô pir li cxiê shông viv caz moz phiv liv li no mak chor hax huv zuôr lok tsơưs xưz. Gri muôs mak shông no siêz đuô pir li cxiêx shông, khov trâu cxuô zav hax huv, muôx zav mak truôx tuk gri, muôx zav hax huv mak ho tâu muôs trơưk gri yiêz”.

Txơưr đuô têx qơư muôs huv thiêz ntơưv têx ciêz muôs huv li cxôngx nzor, ntơưv têx siêu thị lox li Go, Co.op Mart, Vinmart, MM Mega Markit…. Chor hax huv phưx vưv tsiêz li nduôr thax, chơưr, bia, đêx kaz jiz, mứt muôx lok six ntâu. Gri muôs têx hax huv ntơưv siêu thị mak cux tâu tuôr truôx. Tix lâus Bùi Văn Quân, Giám đốc Siêu thị Go Buôn Ma Thuột hêik: “Chor hax huv chuôz ndê 14% têx hax huv tsês chiê pir li shông 2021, njuôk xav chor nênhs zuôr lơưr siêu thị nriêr pâuz mak tsuôk ndê txix 5 txos 10% xưz, hok txos trâu six hơưv no mak chor nênhs zuôr tsênhv tsik tâu zuôr ntâu. gri muôs nhiv no mak cux tsênhv tâu tuôr chiê li kuz”.

Tiv qênhx shênhx caz moz Covid-19 cux tsênhv txơưr txar phiv liv, đros bax cov txâuk têx hax huv chiê muôs ciês hâur siêu thị, chor siêu thị cux tsênhv sir jos uô nzir tsưr ziv muôs online, xa hax huv muk txos ntuô tsêr lơưr chor nênhs zuôr li zoz qơưx. Zơưv Nguyễn Ngọc Hiệp, sêiz car ntơưv MM Mega Markit Buôn Ma Thuột hêik: “Nhiv no pêz cux kriz uô muôs hâur siêu thị txix ntâu tsưr ziv, tiv zix zos sir jos huôv tsar muôs hax huv online, xa ciês têx hax huv muk ti gâuk tsêr trâu chor nênhs zuôr, pir li tsêiz no, tsưr ziv uô no mak chuôz ndê muôx 300% lok chor nênhs zuôr cux li têx hax huv muôs tâu”.

Chiê truôx tuk trâu ciês đrôngs zar kaz shông, paz muôx txâuk hax huv muôs trâu pêx xênhv hâur jiês tsiêz Tsor shông 2022, nhiv no tưz muôx 10 doanh nghiệp lox nhoz tỉnh Đắk Lắk jênhv zuôr tsês chiê têx hax huv li cxur, grêix buô, grêix kêiz ol, kê kêiz ol, trox nox, njêr thiêz têx zav jâuz txir kok đros trâu cxuô zav. Six hơưv kriz uô truôx tuk gri no tâu uô hâur 2 luz hli, txix hnuz 15/12/2021-28/2/2022./.

(TTTN-Lik Thox cxêik nhênhv)

VN uô tâu ntâu luôs hâux lưv taz por lênhx nênhs li vax huôv, uô lơưr LHQ li tsưr ziv huôv tsar truôx

Đhâu têx sir jos, VN tưz uô tâu ntâu luôs hâux lưv jông hâur taz por lênhx nênhs li vax huôv, txix têx chei lok sâuv dân sự, chính trị txos kinh tế, vênhx huôv, xã hội thiêz têx lênhx nênhs zôngx ziv trâul ruôr hiêv li vax huôv. Nênhs VN li vax huôv tâu uô tsênhz mênhx, co zos: Vax huôv bâux xeir thiêz ứng cử; tâu vax huôv heik, uô têx ntơưr pov tsir….. Chiê taz por lênhx nênhs li têx chei, vax huôv thiêz cxiz huôv tsar kinh tế, xã hội hâur ntu têz qơưk hlôngr yiêz, pêz têz qơưk tưz yênhx lix Ủy ban têz qơưk, cxơưz sei cxiv uô “Chính phủ điện tử”, têx cơ quan lês uô hâux lưv têz qơưk li Cổng thôngz xor mông điện tử, chiê côngz dịch vụ txuôk đros luôs 2 chas thax tsav tỉnh, cxuô qơư chiê canr bôv, cơ quan, tsưr tsix chuôs njiz, sik thav đros tsôngv pêx xênhv, gra siêz têx luôs hâux lưv uô viv tsôngv pêx xênhv luz nênhx, viv doanh nghiệp.

VN iz hâur têx luôs hâux lưv uô tâu jông yax lok taz por lênhx nênhs li vax huôv zos cxuz cêr yeiz pluôs, huôv tsar lênhx nênhs thiêz tsơưr lươngv luz nênhx nox nhoz. Xav txos kaz shông 2020, têx ziv chuôz zis pluôs  tsênhv yuôr xar muôx 3% (trơưk cui tinhv pluôs uô lơưr trâu ntu 2016-2020). VN zos têz qơưk uô tâu jông hâux lưv qênhx nhênh shông lok txo grêk cêr pluôs, tâu côngv thôngx ntiêx têz côngk nhav. Phưv Giáo sư, Tiến sỹ Đặng Dũng Chí, Kuz Viện tsar Viện vax huôv lênhx nênhs, Học viện Chính trị quốc gia HCM jênhv tinhv: “Xưk li Chính phủ heik, pêz muôx têx tưz uô tâu lok six ntâu têx luôs hâux lưv, pêz tưz txo grêk tsơưs tâu sei têx chuôz zis yeiz pluôs thiêz tsi zos trơưk ntiêx têz cui tinhv kuz, pêz tsi so sâu jênhv, nriêr pâuz lok ntiêx têz têx mông yiêz, co zos txo grêk tsơưs cêr pluôs. Chênhr viv li, têx li heik co lok six jông. Muôx têx khav tinhv pêz zos iz têz qơưk uô tâu jông luôs hâux lưv txo grêk tsơưs cêr pluôs”.

Lar heik hâur shông 2020 thiêz 2021 nhiv kruôr đhâu, têx hâux lưv mak VN uô tâu jông lok phax tir thêir moz Covid-19 cux chênhr zos têx tsưx phưv tâu jông thiêz cxơưz lênhx nênhs li vax huôv lar kruôs txos. Tsưr ziv “tsi chiê lênhx nênhs tưs trâul pôngz kaz” zos têx hâux lưv tâu Đảng, têz qơưk fuô kriê, cxix luôs chính trị uô jông trơưk txix ciês thâuv moz Covid-19 huôv xênhz. Lar heik, Đảng, pêz têz qơưk thâuv tưs tưz xav tinhv, lênhx nênhs cê zos qơư khov, cê zos đas jos cxơưz cxiv tsa thiêz tsưx phưv têz qơưk, “muôz tsôngv pêx xênhv uô tsênhv qơư chiê phưx vưv, phax tir thêir moz viv tsôngv lax pêx xênhv”. Tsi tiêk, hâur têx moz gênhk, trâul ntux uô ruôr hiêv uz no…., txơưv nhoz kror tưs, uô li chas lok tsôngv pêx xênhv thâuv tưs cux tưz tâu cấp ủy, hâu nov thiêz têx lưv lươngv muôx vax huôv por hưv, truôx tuk lok lênhx nênhs, têx chuôz zênhx chuôz tav. Taz sik, hâur uô lơưr chei taz por lênhx nênhs li vax huôv, pêz cux txar jav tsi tâu têx tsi jông iz zav li Phưv giáo sư Đặng Dũng Chí heik:“Hâur cêr huôv tsar thâuv tưs tưz reik đros trâu huôv tsar têz qơưk, uô lơưr lênhx nênhs li vax huôv. Hâur co, têx nênhs fêv, lơưr khênhr liv zôngv iz cxiê canr bôv lês uô hâux lưv têz qơưk li têx uô zuôv, uô tsi yuô zos chei ntơư thiêz liv zôngv têx cui tinhv seiz car tsi yuô đrux ntov chiê nziêk đas, chênhr zos li co cux muôx iz cxiê lênhx pêx xênhv lok six zôngx ziv njênhs thiêz mnôngs trơưk têx nênhs fêv heik, hâuz nziêk uô cxâuv chei têz qơưk. No zos têx pêz tsuv uô tsênhz mênhx, paz tsôngv pêx xênhv sơưr đơưk chênhr phax lok têx tsi jông heik sâuv”.

Đros trâu têx luôs hâux lưv tưz uô tâu jông, pêz muôx têx shir phaz VN tsi tiêk zos iz hâur têx têz qơưk tưz uô tâu yênhx côngz ntâu luôs hâux lưv huôv tsar qênhx nhênhx shông trơưk LHQ li cui tinhv, VN nhiv no tsênhv tâu pâuz txos zos têz qơưk huôv tsar uô tâu ntâu zav nuv li: Cxuz cêr yeiz pluôs, paz têx lênhx nênhs txov nhêv…., tsi chiê lênhx nênhs tưs trâul pôngz kaz./.

(VOV4-Riê Lâux cxeik, nhênhv)