Sir jos uô tso nyar siêz jông hâur tsôngv box mênhx

cxưx tsơưs nênhs nhoz huyện Đam Rông

Hâur yênhx jiês Hôiv chữ thập đỏ huyện Đam Rông tsưr tsix tsaz yênhx tso nyar siêz jông, tix lâus Bia Rai K’Toes, nhoz jok 1, xar Rô Men, huyện Đam Rông ho tso têx hâux lưv hâur tsêr tsês chiê muk cxaz chuôz. Tix lâus K’Toes puz pâuz, txix shông 2011 txos nhiv no, tix lâus tưz cxaz chuôz tso nyar 8 jiês thiêz zuôr tror tso nzir txos thâuv zuk đas jos tsik txâuk tso nyar lơưv mav chiê li. “Uô ntêx thâuv cxaz chuôz tso nyar jiês xuz thơưx, cur lok six nyêi tsav phiv liv txos đas jos. Taz sik, đhâu tso nyar tas mak pov shir phaz đuô viv zuk chor nyar tưz paz chơưv tâu lênhx nênhs. Đhâu hâux lưv tso nyar, cur cux tâu njuôk pâuz đas jos sêz zuk puôk muôx moz li chak thiêz zuk puôk txâuk đas jos chiê tso nyar nzir lơưv”.

Hâur iz jiês nênhs cxênhz jê muôx moz tsuv cxaz nyar, niêv tix K’Thoen, nhoz jok 4, xar Liêng Srônh, huyện Đam Rông tưz tâu bác sĩ hêik kriê chiê tso nyar chơưv paz trâu zuk tuk nênhs moz. Pov tso nyar tsik phiv liv txos đas jos thiêz tsênhv paz chơưv tâu trâu chor nênhs moz viv li txix shông 2008 txos nhiv no iz shông niêv tix puôr lênhx cxaz chuôz tso nyar iz jiês. Đros tso nyar, niêv tix K’Thoen tsênhv muk yênhx chuôz zis hâur jok hêik sơưr đơưk đros cxaz chuôz. Niêv tix K’Thoen puz pâuz, txos nhiv no tas nro jok tưz muôx 70% ntâu pox nhuôs, hâur co phênhv ntâu zos hluôk nênhs cxaz chuôz tso nyar siêz jông thâuv Hôiv chữ thập đỏ huyện tsưr tsix. “Cur tso nyar uô ntêx zos chiê chơưv paz trâu chor nênhs tsuv cxaz nyar li chor nênhs pluôs trâus muôx moz lok sik chor nênhs njiz trâus txiêz nanv. Zuk têx nyar co zuôr paz cxaz nzir tâu sêi trâu nênhs moz thâuv lơưr tsuv zôngv txos”.

Đam Rông zos tỉnh Lâm Đồng luz huyện pluôs đros muôx 73% ntâu zos tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs uô nênhx nhoz. Thâuv ntêx no, huyện li phongz yaox tso nyar siêz jông tsuôk tâu uô hâur têx cơ quan, taz viv, tsêr cơưv ntơưr. Viv li, ntâu shông huyện li phongz yaox tso nyar siêz jông tsuôk tax tâu li tsưr ziv tỉnh choz zok. Taz sik lơưr pox Nguyễn Thị Thu Hương, Chủ tịch Hôiv chữ thập đỏ huyện Đam Rông, txix shông 2015 txos nhiv no, phongz yaox tso nyar siêz jông huôv tsar hênhr ntơưv têx jêx jok tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs, hâux lưv uô tiêr têx tsưr ziv tưz zos kror zôngx ziv lơưv. “Thâuv ntêx no hêik txos phongz yaox tso nyar mak pox nhuôs tsik xar tso viv xar tiêk zuk muôx tsik txâuk nyar chiê tso. Nhiv no mak pêx xênhv tưz pâuz tâu muôx moz gênhs mak muôx chôngz nênhs tsuv tâu cxaz nyar. Thiêz txix co chor hluôk nênhs cux pâuz tâu tiêk tso nyar tsik phiv liv li chak txos đas jos, cxaz chuôz tso nyar tsênhv paz tâu trâu pox nhuôs sơưr đơưk thiêz zuk têx nênhs cxênhz jê. Viv li chor hluôk nênhs cux xưk pox nhuôs li jênhv pâuz tưz hlôngr yiêz ntâu lơưv”.

Txix iz huyện tsik so muôx tsik txâuk chor nyar chiê muôz trâu tsêr kho moz đa khoa tỉnh. Txos nhiv no, phongz yaox tso nyar siêz jông sâuv thax tsav huyện Đam Rông ziv hnuz ziv huôv tsar đêz đar thiêz jux juk tax tâu jông zoz qơưx sir zôngv nyar hâur chơưv kho, chơưv paz chor nênhs muôx moz gênhr. Phongz yaox tso nyar siêz jông tưz thiêz tsênhv tâu uô đêz đar thiêz zos yênhx iz kror hâux lưv uô jông hâur tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs nhoz huyện Đam Rông./.

(TTTN-Lik Thox cxêik nhênhv)

Lênhx nênhs moz siêz lus khơưk tsês jông,

tu têx yuôx đrox njuôz

Niêv lâul Hà Thị Thuận xênhz thiêz hloz lox hâur iz chuôz zis muôx lênhx niêv txơưx thiêz pâuz ntâu têx yuôx đrox njuôz, thâuv tưs shênh niêv lâul ho đros lênhx niêv muk đê têx yuôx đrox njuôz. Shông 2010, niêv lâul Thuận pov zuk trâus moz siêz. Đhâu zok nriêr têx yuôx chơưv kho thiêz cơưv shâuv, niêv lâul pâuz tâu tsoz yuôx đrox njuôz an xoa zos jông kho moz siêz, niêv lâuk Thuận tưz mul zok nriêr đê thiêz gra lol hâuk siv seiz li chas. Taz sik viv zôngv tsi trơưk tsưr ziv, niêv lâul tuk moz jông tsi sei lơưr zuk tsưr ziv, siêz xar. Kaz shông 2015, niêv lâuk muk shuôs iz lênhx fôngx zưs uô cưk yuôx đrox njuôz nhoz Bắc Giang, tâu pâuz nzir lok chor ndêz poz ntôngs mê njik liêz đax đuz txis ntơư shơư trâu tsoz yuôx đrox njuôz heik sâuv jông kho moz siêz, viv li niêv lâuk tưz lok seiz, zok nriêr zav ndêz co shơư đros trâu tsoz poz lưk hmaz thiêz tsoz an xoa hâuk. Xuz thơưx, niêv lâul njiz trâus ntâu phiv liv thiêz tsi trơưk li siêz xar. Taz sik niêv lâul cux tsi tso tsês, sir jos cơưv shâuv nzir lênhx niêv têx yuôx đrox njuôz thiêz têx lênhx txơưx đê, muôz yuôx chơưv kho moz tsưr ziv thiêz cxôngr đê, nhox tâu coz yuôx lok zôngv siv kho zuk têx moz. Đhâu iz ntuk, niêv lâul Thuận pov zuk đas jos tưz nhoz khênhr đuô, muk seiz njuôk shuôs moz, pov zuk tul moz tưz jông tas hor ntâu, niêv lâuk lol six shir phaz, niêv lâuk Thuận heik: “Thâuv pâuz tâu têx yuôx đrox njuôz no, cur xar cov chor nênhs moz lơưr zôngv thiêz lơưr kho tâu moz jông, tsi tsuv muk chơưv kho moz trâu hâur têx tsêr kho moz lox, tsi trâul muôs vax tsêr chiê muôx nhiêx txiêx muk kho moz. Thiêz hâur six hơưv zuôr txos, cur vav chiê siêz tiêk, cur zuôr nhox tâu ntâu têx coz yuôx đuô chiê muôx muôz puz trâu têx lênhx nênhs moz muôx luz nênhx txov nhêv nhoz iz cxiê thax tsav tox siêz đêz đrôngs, tsi muôx nhiêx txiêx muk kho moz”.

Shông 2017, niêv lâuk Thuận têx coz yuôx tưz tâu Viện qênhz shuôs ngaz tuk zav nox têz qơưk, Viện Công nghệ sinh học thiêz Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Y tế côngk nhav taz por ngaz tuk zav nox thiêz muôz ntơưr tso chei tsiv uô. Ziv hnuz têx coz yuôx heik co ziv tâu ntâu lênhx chôngz tus pâuz txos thiêz sir zôngv. Chiê huôv tsar thiêz krêz uô đar đuô, hli 7/2019, niêv lâul Thuận tưz quyết tinhv yênhx lix HTX uô, nhox têx coz yuôx đrox njuôz Uyên Thuận thiêz nhênhz chơưv, zok nriêr, uô nzir ntâu zav yuôx li: Coz yuôx paz jông trâu têx nyar, yuôx tsâus plâuz hâu, trox tâux đuz.....Txix thâuv co txos nhiv no, xav kror đruôz đraz iz hlik, HTX muôs tâu 500 hưx coz yuôx kho moz siêz thiêz yênhx puô poz yuôx râuz đêx hâuk paz đas jos, coz yuôx paz jông têx nyar.....ntơưv iz cxiê qơư muôs yuôx, qơư seiz njuôk shuôs moz thiêz têx qơư zuôr muôs yuôx hâur hur si têz qơưk li: Hà Nội, Sài Gòn, Nghệ An, Bình Phước..... HTX tsênhv cxiv uô thax tsav chos têx yuôx đrox njuôz chiê muôx ntâu thiêz txâuk têx yuôx đrox njuôz nhox uô coz yuôx nhoz chor xã Huy Bắc, Bắc Phong huyện Phù Yên thiêz huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ, muôx nhos 20 ntâu ha. Iz chas ntơư, cir hux thôngx đros 20 ntâu chuôz zis tsôngv box trơưk tsưr ziv: HTX muôz zuz nôngz yuôx, kriê tsưr ziv chos, tu thiêz sâu zuôr tas nro têx yuôx đrox njuôz co chiê uô yuôx kruô, nhox uô coz yuôx. Xav kror đruôz têx chuôz zis chos tsoz yuôx đrox njuôz an xoa zuôr muôx phênhv sâu tâu 60 tsov đeiv iz ha iz shông. Iz chas têx li heik sâuv, niêv lâul Thuận tsênhv zos iz lênhx nênhs siêz jông, niêv lâul tưz sâu đê yuôx, kho moz tsi zuôr nhiêx trâu têx lênhx nênhs moz muôx luz nênhx txov nhêv, nênhs trâul moz hnhar muk chơưv kho tsi tâuk trâu têx tsêr kho moz . Txos nhiv no niêv lâul tưz chơưv kho moz tsi zuôr nhiêx trâu nhos 200 ntâu lênhx. Niêv lâul Hoàng Thị Nga, nhoz thị trấn Phù Yên, tâu niêv lâul Thuận cơưv kho moz jông heik: “Cur trâus moz siêz mak cux tưz hâuk muôx 3 hưx, muk seiz njuôk shuôs, lơưr tiêk cur tuk moz tưz jông lok six ntâu. Thiêz cur cux tưz zuôr chor coz yuôx co gra muk trâu niêv thiêz txir, cur tuk txir, chor mê nhuôv nox, viv li lơưr cux nox trơưr thiêz puôr lênhx pov jông”.

Đros thiêz niêv lâul Hà Thị Thuận cêr moz siêz chos, tu, zok nriêr, nhox uô têx yuôx, niêv lâul chor yuôx uô tâu tsênhv ziv hnuz ziv huôv tsar, tâu chôngz lênhx ntâu tuk pâuz thiêz nhiêv zuôr txos. Niêv lâul têx hâux lưv uô tưz paz tâu ntâu lênhx nênhs moz, têx lênhx muôx luz nênhx txov nhêv hla đhâu phiv liv, truôx siêz kho moz gênhs, sir jos hâur luz nênhx./.

(Đắc Thanh-Riê Lâux cxeik, nhênhv)