Lâm Đồng bax phax tar kruôr gis trâu têx tsoz chos

Chiv kôngz shông no, niêv lâuk Vũ Thị Tuyết, nhoz xã Gia Viễn, huyện Cát Tiên (Lâm Đồng) chuôz zis uô zuôr xar iz ha blêx liêx. Chiê muôx cov txâuk đêx uô, niêv lâuk chuôz zis tưz đros ntâu lênhx cưr tix nênhx tsa hâur thax tsav seiz lax tsưr ziv bax đêx tsês, cxênhx txuôs đêx chiê muôx txâuk đêx uô kôngz. Khov li co, txơưv ntux yar, kruôr gis ntêr hnuz taz sik tas nro chuôz zis têx blêx puôr lênhx muôx txâuk đêx, blêx tsi trâul kruôr njưk, tsi tuôs li shông uô ntêx.

“Uô ntêx thâuv zuôr uô kôngz, zuk tsuv muk thoz huk cưx đêx cov hur si, đu lus. Hu zâuv tsôngv box nhoz têx jêx jos đros uô iz zav li zuk chiê thoz huk tâu đu, li tso đêx lok, đhâu ntơư thiêx mav qir uô chiv blêx yiêz”.

Pâuz tâu txix têx shông uô ntêx, hâux lưv bax fuô kriê têx tsưr ziv phax tar kruôr gis tưz tâu hâu nov ntơưv qơư thiêz tsôngv px tỉnh Lâm Đồng moz siêz uô txix ciês hâur cheix ntux kruôr. Ntơưv huyện Đạ Tẻh, suôv qơư tsi so trâul kruôr gis tưz tsưv ziv chuôz tsar luôs hâux lưv qênhz yuôx, ntâuk grê têx pak đêx chiê tso đêx huv đros, tsi uô tuôr xuôv đêx thiêz txo grêk têx liêx têz tsi trâul kruôr ntâu.

Trơưk li zơưv Nguyễn Trường Sơn, Phưv tsar Phongx Kôngz nuv huyện Đạ Tẻh, đros trâu hâux lưv fuô uô ntâu têx tsưr ziv phax tar kruôr gis, uô lơưr tsưr ziv 2 chiv blêx-iz chiv jâuz tâuv, muôz ntâu liêx têz jâuz tâuv muôx tsi txâuk đêx uô hlôngr chos têx tsoz chos công nghiệp thiêz ntông nox txir, zuôr paz ntơưv qơư bax tâu jông đuô hâur uô kôngz thiêz phax tir thêir tâu ntux kruôr gis.

“Đros thiêz hâux lưv phax tar kruôr gis, Ủy ban huyện tưz cir ntơưr, tso tơưv tsưr ziv uô luôs hâux lưv co txix thâuv lok six nzor. Tsênhv tsênhz zos sir jos muôz têx liêx têz muôx tsi txâuk đêx uô, đêx zưs hlôngr chos têx tsoz chos zôngv đêx tsơưs ntơư chiê cxênhx txuôs đêx; iz chas co, chuôz tsar tso đêx huv đros txix têx pak đêx liv lok phưx vưv uô iz cxiê zav kôngz”.

Lâm Đồng nhiv no muôx 430 côngz trênhx, zos pak đêx lox, njưs tar đêx.... Chor côngz trênhx no muôx txâuk đêx phưx vưv uô 43 cxênhz ha kôngz lôngk. Đros trâu Lâm Đồng tưz yưv muôx 37 tyv đeiv paz max px khơưz 3 cxênhz luz pak đêx mê, muôx zuôr xar 8 tsov yiv đruôz đêx trơưk tỉnh tsưr ziv khơưz têx pak tênhr đêx, tưz paz muôx nzir đêx zưs trâu cxuô tsoz chos hâur cheix ntux kruôr. Taz sik, txix ntux têx txơưr txar kruôr gis ntêr hnuz, zôngx ziv muôx tsi txâuk đêx trâu tsôngv px tsêz chos kôngz lôngk; đros co, tỉnh Lâm Đồng tsênhv chêx tsôngk chox kriê cxuô taz viv muôx vax huôv tror fuô kriê, uô ntâu faz tsưr ziv phax tar kruôr gis./.

(Quang Sáng-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Tsưr ziv tu zus mê nhuôv kêiz nhiv kruôr đâus cov

hloz lox jông

Chiê tu zus mê nhuôv kêiz cov muôx jos thiêz hloz lox sêi tsuv pâuz têx tsưr ziv chiê tu zus chor mê nhuôv kêiz nhiv kruôr đâus li đrav kaz:

* Tsưr ziv uô sor trâu chor mê nhuôv kêiz nhiv kruôr đâus

1: Xêir tsov iz luz thungr ntơưr cov lox huv đros chiê txâuk trâu chor mê nhuôv kêiz nhiv kruôr đâus nhoz. Ciêz iz mak uô sor trâu chor nhuôs kêiz mok (jêx tưv txix 32-33 tưv).

2: Txo grêk tsơưs jêx tưv xar muôx 5 tưv iz ciêz trâu chor mê nhuôv kêiz

3: Tơưl iz luz kê tênhz zâu jê luz thungr ntơưr chiê paz uô sor  trâu chor mê nhuôv kêiz

4: Chiê paz trâu luz thungr ntơưr hur đu, mak puô iz chor ntơưr lok sik iz chor nhaz blêx hâur kaz têik chiê zôngx ziv hlôngr têx vuôz tsuôz cov luz thungr ntơưr co hur si thiêz kruôr krơưr.

* Zav nox trâu chor mê nhuôv kêiz nhiv kruôr đâus

Chiê huôv tsar sêi tâu chor mê nhuôv kêiz nhiv kruôr đâus tsuv muôx zav nox siz bâus huv đros trâu hloz lox thiêz huôv tsar, tsuv uô lơưr têx kror li đrav kaz:

 1: Chôngz lênhx nênhs hêik tiêk mê nhuôv kêiz nhiv kruôr đâus mak zuôr yêiz plaz, tsuv muôz trâu nox ciês, li co mak zuôr zôngx ziv uô trâu chor mê nhuôv kêiz trâus moz, viv li hâur 48 luz six hơưv xuz thơưx ciês  tsuôk tsuv muôz trâu mê nhuôv kêiz hâuk đêx xưz. Đêx zos iz kror lok six zov chênhr, mê nhuôv kêiz mak cux zuôr hâuk ntâu đêx. Tsuv hlôngr đuô têx đêx tsơưs tiv zix oz lok sik pêz jiês iz hnuz.

2: Hâur 48 six hơưv lơưr co txos trâu muôx 3 ciêz hnuz nhôngs tsuv muôz trâu mê nhuôv kêiz nox têx hmôngr krâur blêx lok sik chor cám công nghiệp muôs sâuv ciêz đrôngs tsês trâu kêiz nox. Lok sik muôz chor krâur jov cov mok, muôz blôngx đok tsuôr mok jov đros chor krâur, nzir mê njil đêx cov muôx njil ntuz trâu kêiz zôngx ziv grok. Blôngx đok, pa chơưr kix paz tir  tar moz trâu chor kêiz, tsuv muôz trâu nox, hâuk li co hâur pêz ciêz xuz thơưx.

3: Muôx 3 ciêz hnuz nhôngs tror sâur mak mê nhuôv kêiz tưz muôx jos zuôr chiê nox tâu têx zav nox li blêx, poz cuk, mor….

 4: Tsuv hlôngr đuô đêx oz jiês iz hnuz, lok sik tsik so hlôngr đuô đêx trâu chor mê nhuôv kêiz hâuk zos kror zov chênhr tiv zix./.

(Báo NN-Lik Thox cxêik nhênhv)