Yên Bái uô jông luôs hâux lưv “Ndo txiêx pâux njis”

Hâur 5 shông đhâu, tas nro tỉnh Yên Bái tưz vênhv tôngv tâu muôx 12 tiv đêiv ntâu nhiêx cuiv “Ndo txiêx pâux njis”. Txix co, chor tiv phaz hâur tỉnh tưz kriz uô ntâu tsaz yênhx tsiv gri paz trâu chor chuôz zis saz pênhz, liệt sỹ, chuôz zis muôx côngz trâu têz qơưk. Đros têx hax huv, pêx xênhv cxuô tiv phaz hâur tỉnh cux lok six tsov cưv txos cxuô luôs hâux lưv uô ntơư; txix têx hâux lưv uô tsênhv tsênhz li: tsik so sêiz nus, tsoz phưz niêv Việt Nam zênhz shôngx thiêz nênhs trâus saz, nênhs muôx moz gênhs; kho đuô, cxiv uô tsêr siêz jông; njuôk shuôk moz thiêz muôz yuôx tsik zuôr nhiêx txiêx trâu chor nênhs tâu sơưv tsênhv chêi…zơưv Nguyễn Văn Hóa, nênhs trâus saz hov 4/4, nhoz xã Lang Thíp, xã tox siêz txov nhêv huyện Văn Yên hêik: “Chor chuôz zis tsênhv chêi li niêv liệt sỹ, chor nênhs trâus saz, nếnh smuôx moz gênhs đhâu ntâuk tros châuz puôr lênhx tâu sơưr đơưk tsov cưv txos, thâuv muôx moz gênhs mak tâu sơưr đơưk sêiz nus, yênhx hli mak jênhv tâu nhiêx paz…Txơưv pôngz plox hâur ntâuk tror châuz, taz sik jênhv tâu têx paz co mak lok six shir phaz. Tas nro pêx xênhv mak sơưr đơưk li tưs cux xav txos chor nênhs muôx côngz trâu têz qơưk”.

Txos nhiv no, ngành lox tôngv, saz pênhz thiêz xã hội tỉnh Yên Bái tưz cêir chêx tas têx ntâuz ntơưr tsênhv yuôr trâu nênhs muôx côngz sâuv thax tsav. Iz shông, tas nro tỉnh tsưr tsix tsoz phưz đas jos trâu txix 2.000 txos 3.000 lênhx nênhs muôx côngz thiêz nênhs muôx côngz trâu têz qơưs. Nhiv no, sâuv thax tsav tỉnh Yên Bái, tas ro 19 lênhx niêv Việt Nam zênhz shôngx tâu tsoz phưz muôx 500 cxênhz đêiv iz lênhx nênhs iz hli tror sâur… Đrâuv têz qơưk têx paz, khov lơưr tsả rtov tsênhv tsênhz nhoz tiv phaz, chor huyện, thị xã, thành phố hâur tỉnh Yên Bái cux muôx têx phênhv paz trâu chor chuôz zis tâu sơưv tsênhv chêi; sir jos uô cov chor chuôz zis muôx côngz luz nênhx muôx phênhv sâu bâuv lok sik siêz đuô phênhv sâu hâur côngv thôngx. Zơưv Nguyễn Công Hoan, phưv trưởng phongx lox tôngv, saz pênhz thiêz xã hôiv huyện Văn Yên, tỉnh yên Bái hêik:“Côngz xưv ndo txiêx pâux njis tsik so tâu huyện Văn yên xav jênhv zos iz hâur chor jênhv vưv chinhr trị zov chênhr, uô tsik so. Hâur chor shông đhâu, huyện Văn Yên tưz kriz uô jông Đảng, têz qơưk li chor tsênhv chêi trâu nênhs muôx côngz. Đros tễ xkror uô tsênhv tsênhz, tưz iz thênhv jux juk paz txo grêk têx phiv liv, pôngz siêz trâu chor chuôz zis”.

Zơưv Phạm Tuấn Chung, phưv giám đốc sở lox tôngv, saz pênhz thiêz xã hôiv tỉnh Yên Bái puz pâuz: Hâur côngz xưv ndo txiêx pâux njis, ngành tsik so sik côngv đros chor cơ quan hêik trâu tỉnh tso tơưv têx tsênhv chêi chiê gra siêz luz nênhx trâu nênhs muôx côngz, hâur co muôx têx tsênhv chêi tâu uô uô ntêx Trung ương li:“Txis shông 2012, tỉnh tưz muôx tsênhv chêi paz trâu chuôz zis txov nhêv lok tsêr nhoz, lơưr co hâux lưv no tâu uô lơưr Thủ tướng chính phủ li cuêz tênhv 22 shông 2013 lok tsênhv chêi paz uô tsêr nhoz trâu nênhs muôx côngz trâu têz qơưk. Txos nhiv no tas nro tỉnh muôx 1.207 chuôz zis tâu paz đros chor nhiêx muôx 40 tiv đêiv ntâu. Đros co, txix shông 2013 txos shông 2016, uô lơưr đề án paz chor chuôz zis muôx côngz tu zus nhux tưv muôx phênhv sâu kik, tỉnh tưz muôx nhiêx txiêx paz trâu zuôr xar 1.500 ziv chuôz zis đros nhiêx txiêx xar muôx 17 tiv đêiv…”

Đros muôx têx tsov cưv jông txix chính quyền, ngành txơưx jênhv thiêz tas nro xã hội, txos nhiv no, chor ziv chuôz zis muôx côngz sâuv thax tsav tỉnh Yên Bái luz nênhx tưz iz phênhv tưs txo grêk tâu têx phiv liv, iz thênhv jux juk muôx luz nênhx hlôngr yiêz, tsâu sor./.

                                                                                                                             (Tuấn, Xuân-Lik Thox cxêik nhênhv)

Tu zus keiz đuz greis

          Pox nhuôs tu zus keiz đuz greis tsuv uô chôngx cơư nhoz qơư lax khiêv, zôngx ziv tso tâu đêx, kuôk têx guôx tu zus keiz ok, tsiêx cxu txơưr ziv đêz ziv jông chiê tsi uô caz moz sik cik. Uô trur chôngx lok six coaz tsôngv chiê cheix ntux no tsi trâus no njiv, cheix ntux sor tsi vâuv, tsi trâus yar ntux cuz sor. Zos plas chôngx keiz tâu luôv xi măng tsuv uô cov zôngx ziv uô vêv xênhz chôngx keiz. Tsuv uô tsưr ziv taz por sinh học. Chôngx keiz thiêz chuôz zênhx tu zus tsuv tâu nzuôr hur si, tsês chiê 15-20 hnuz uô ntêx thâuv tror tu zus iz jas yiêz. Uô ntêx thâuv tu zus jas keiz yiêz 1-2 hnuz tsuv tsuôs yuôx Formalin 3% thiêz their chôngx cov jông. Thâuv tsuôs yuôx tâu 5 six hơưv krêz trôngx chiê chôngx tsi tsư yuôx, mav li tso kêiz trâu.

Xeir nôngz tu zus, pox nhuôs tsuv xeir têx tul jông gâux, grei plaz, tơư lox, hnhar 3-34g mak tax ploz tsênhr. Têx tul tơư kruôr, câus ndâux trâus jix, plâuz tsi jông gâux...mak tsuv por tsês.

Tsov lơưr chôngx tu zus, chiv cheix, qiv hơưv mak cuiz tênhv tu zus hor ntâu tus. Pox nhuôs tsuv muôx vax đar chiê tso keiz tâu 4-5 ciêz hâur cheix ntux sor, 7-8 ciêz cheix ntux no. Keiz tâu tso zuôr chiv chir mul nriêr chaz, đrox, mor lok sik txir nox...

Thâuv tu zus, pox nhuôs tsuv seiz njôngr keiz nox thiêz pư li chas, tir phax moz trâu keiz.

Trax

          Tsôngv ...yuô! Zos iz hâur têx lênhx nênhs nzor pov tâu hâux lưv tu zus keiz greik đuz li liv zix kinh tế chox lol, zơưv Sua Xênhv Shôngx nhoz jos Cang, xã Pà Cò, huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình tưz truôx siêz yưv pênhr tu zus keiz greik đuz.

          Thâuv ntêx, zơưv Sua li tsiêx tu zus tsênhv zos iz tul niêv buô thiêz paz nhux đas muôx 8 tul, taz sik viv tsiêx tu zus tsuv ntêr thiêx muôs tâu, viv li kinh tế zơưv chuôz zis cux txov nhêv. Đhâu ntâu hnuz xar tơưv tsưr ziv uô nox uô hâuk, zơưv cuiz tênhv tu zus keiz greis đuz. Zơưv Sua zôngv xi măng uô plas chôngx keiz, their ntông cov sor. Cxôngx co jas keiz 100 tul đruôz hnuz tâu tso mul ndis nriêr chaz nox. Nôngz keiz tâu zơưv chuôz zis xeir zos nôngz keiz tâu tsênhv qơư nôngz keiz ok Thụy Phương xeir thiêz tâu tsôngv box Hmôngz zus nhoz Sơn La viv li muôx đas jos thiêz huv đros qiv hơưv nhoz tox siêz, tsi khênhr trâus moz cik. Zơưv puz keiz nox krâur...Đros grê muôs ntơưv tsêr zos 120 cxênhz iz cir, zơưv xav mak 100 ntâu tul keiz cux sâu lol tâu 10 tsov đeiv ntâu.

          Phênhv “ Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” ciêz no tsuôk muôx xâuk li no xưz. Phênhv no zos Đeix nta suôz VN đros tsênhv qơư cxuêz kôngz têz qơưk uô./.

                                                                                                                                                          (Txâur Vax cxeik nhênhv)