Ndo njôngr txos hâur têx hnuz sơưr tơưv txênhz ntơưv Tân Trào

Jos vênhx huôv Tân Trào

Zơưv Hoàng Ngọc luz tsêr lơưx nhoz ntơưv iz saz tsoz lôngx sưv lịch sử Tân Trào. Hli 5/1945, thâuv hloz Hôx lok Tân Trào tưz nhoz ntơưv zơưv Nguyễn Tiến Sử luz tsêr iz saz co. Hloz Hôx nhoz ntơưv co oz pêz hnuz chêk pêx xênhv, hâur co muôx oz txir tuz zơưv Ngọc chox hloz Hôx muk nriêr qơư uô tsêr nhoz, co zos luz tsêr ntơưv Nà Nưa. Thâuv co, jok Cả nhoz xar Kim Long tâu hloz Hôx tik bê yiêz zos Tân Lập, đros siêz xar tiêk pêx xênhv zuôr muôx tâu iz luz nênhx yiêz; xar Kim Long cux tâu hloz Hôx hlôngr bê yênhx Tân Trào. Zơưv Hoàng Ngọc tror ndo txos:

“Thâuv co mak muôx 50 txos 70 lênhx nhoz hâur iz luz tsêr đros pêx xênhv, cán bộ nhoz ntơưv no cux nriêr jâuz, cưr đêx, txiêr tơưl, uô jâuz mor nox iz zav li pêx xênhv xưz. Hloz Hôx cux li, hloz nhoz ntơưv zơưv Tiến Sự tsêr cux nox nhoz đros chor chuôz zis. Hloz muk đrav liêx tsênhv sir jos khơưz, puôz yênhx tuk njưs chiê thêir đêx trâu pêx xênhv uô liêx, hloz Hôx uô jông nus, hêik yênhx lênhx nênhs txix lâul txos nhuôs zâu…tsik muôx lênhx tưs zuôr muôx luk hêik, hâux lưv uô jông huv sơưr đơưk siêz li co. Cxuô lênhx nênhs nhoz ntơưv no puôr lênhx njênhs, uô trơưk hloz Hôx, thiêz muk trơưk cách mạng”.

Zơưv Hoàng Ngọc thâuv co cux tâu hloz Hôx xêir chiê zos iz hâur chor đôiv viên nhi đồng chơưv paz têz qơưk xuz thơưx ciês nhoz Kim Long. Hnuz 16/8, Quốc dân Đại hôiv tâu tsưr tsix ntơưv đình Tân Trào, thâuv co, tas nro Kim Long (nhiv no zos xar Tân Trào) puôr lênhx sir jos uô lơưr cách mạng, njênhs trâus jiês giải phóng mênhx cxưx li kror zênhx liv uô kaz ciês:

“Pêz zos muk paz trâu Đại hôiv mak hêik sơưr đơưk sik đros paz kêiz, cxur thiêz iz tuk nhux đas. Tso iz chor nênhs zos txir nênhx, chor nênhs lâul tuôx phôngv jông, Hloz Hôx cux uô tsâus trâu pêz sơưr đơưk tưz paz trâu Đại hôiv, paz trâu cách mạng. Pov chor nhuôs zâu hnar tsôngk yo đaz tuôs, hloz hêik trâu Đại hôiv: Pêz tsuv uô li chak chiê chor nhuôs zâu no tsuv muôx txâuk mor nox, tsôngk yo hnar, tsuv tâu cơưv ntơưr…Cur zênhx ndo njôngr”.

Jâuv hâur hâur pâuk lôngx sưv lịch sử, oz luz kror muôs tưz tsik  yuô pov cêr, zơưv Ngọc xưk li tsênhv tror xar thiêz ndo txos chor hnuz thâuv piz sơưr tơưv txênhz co:

“Zar hnuz kêix thâuv co sơưr đơưk nhoz hâur luz hâur pâuk ntông lôngx sưv no, zơưv Đàm Quang Trung tuôr đêiv qix sơưr ntơưv hâur ntêx sơưr đơưk, đhâu thâuv hu jax gâux “Tiến quân ca” mak hloz Võ Nguyên Giáp nhênhv bản quân lệnh số 1, nhênhv tas mak sơưr đơưk hêik uô trơưk. Đhâu pêz suôz fov, chor quân co piz muk trâu tỉnh lỵ Thái Nguyên đros muôx pêx xênhv thiêz têiv plor lok dự Đại hôiv hâur luz hâur pâuk lôngx sưv no sêiz njiê trơưk…”.

Uô lơưr hloz Hôx li luk kriê, 75 shông đhâu tsôngv box cxuô mênhx cxưx ntơưv no zênhx iz siêz njênhs thiêz muk lơưr Đảng, lơưr cách mạng cxiv tsa luz nênhx yiêz. Jok Tân Lập yêiz pluôs thâuv ntêx, no tưz zos yênhx jok vênhx huôv muôx ntâuz luz tsêr lơưx nhoz siz jê đros muôx 200 ntâu ziv chuôz zis. Lênhx kuz Đôiv viên nhi đồng chơưv paz têz qơưk ntu đrav ntêx shir phaz hêik: “Lơưr Đảng, lơưr hloz Hôx, pêx xênhv Tân Lập ziv hnuz ziv tsâu sor. Pêz tso siêz zos lênhx nênhs nhoz ntơưv têz qơưk cách mạng, tso siêz lok têx gôngr côngv zâu paz trâu jiês tsav txênhz giải phóng mênhx cxưx li zênhx liv lox, paz trâu huôv tsar têz qơưk ntu nhiv no…”./.

(TTĐB-Lik Thox cxêik nhênhv)

Uô bluô nux khov chos txir pur lux têz

Tix lâus Sấu Xênhv Thox , heir nênhs Hmôngz nhoz jok Co Đứa, xã Na Sang, huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên zos iz hâur têx lênhx txơưx huôv tsar uô nox, hla đhâu yeiz pluôs. Đros thiêz têx sir jos hla đhâu phiv liv, car xar, car uô, tix lâus Sấu tưz xeir uô bluô nux txix tsưr ziv chos txir pur lux sâuv zuk suôv qơư nhoz li têx liêx têz.

Têz txir pur lux

Chox pêz muk ndis seiz thax têz chos txir pur lux đar 8 ha ntâu, tix lâus Sấu tror ndo đuô lok têx hnuz nhôngs xuz thơưx thâuv nhiv kruôr qir têk huôv tsar chos lok shông 2009. Thâuv co, tix lâus nhiv kruôr muôx 29 shông, taz sik tưz muôx 4 lênhx nhuôs. Chiê zus tâuk hur si chor nênhs hâur chuôz zis, tix lâus 2 niêv txir tsuv sir jos khưr hâur niêx shông, cêr txov thiêz phiv liv, txơưv piêr lok cux piêr tsi tas, heik tsik cxuô. Tsi xar cov luz nênhx njiz trâul cêr txov, yeiz pluôs, tix lâus Sấu seiz lax trâu pox niêv mê nhuôv, iz siêz muôz 3 tus muôs chiê zuôr ar têz. Thâuv ntơư, tix lâus muôz xar muôx puô tsov đeiv chiê zuôr 2, 3 ha ar têz, tix lâus Sấu tưz trâul tsôngv cưr tix nênhx tsa jêx jok lơưr heik tiêk “zos nênhs vưv thiêx uô li ntơư”, taz sik tix lâus cux uô trơưk zuk tsưr ziv xar thiêz sir jos moz siêz ntuô trâu zuk luôs hâux lưv uô. Cxênhx txuôs tâu pênhr nhiêx, tix lâus Sấu muk tỉnh Lào Cai chiê cơưv shâuv tsôngv box Hmôngz nhoz co têx tsưr ziv chos pur lux. Muk Lào Cai lok, tix lâus gra đros 2 hnaz câuk txir pur lux, tix lâus Sấu thôngx ziv đros pox niêv mê nhuôv: “Têx liêx têz kuz chiê pox niêv mê nhuôv uô blêx, poz cưk, hok txir pur lux mak chos trơưk têx ntus liêx ntus têz”.

Đhâu cheix uô kôngz, tsêz chos blêx, poz cưk tas, thâuv pox niêv mê nhuôv tâu so, nhoz tok têx blêx, poz cưk hloz lox, siêr mak tix lâus Sấu ho sir jos muk đoz nthuô têx đrox, bôngs hâur pâuk txir pur lux. Tix lâus Sấu heik: “Tsi muôx iz zav hâux lưv tưs zuôr siz, zuôr tsi phiv liv, taz sik zos lênhx nênhs gruôs, sir jos khưr mak thâuv tưs tưz zuôr muôx nox, tsi nyei trâul yeiz”. Thiêz tix lâus têx sir jos khưr, huôv tsar uô nox ntơư tưz uô tâu trơưk tsưr ziv, thâuv chiv txir pur lux xuz thơưx muôx 2 cxênhz tsoz co tưz puôr lênhx txi txir. Ntâu tuz luôv nhoz TP Điện Biên Phủ lơưr tưz tuôx zok nriêr zuôr txos ntơưv qơư chiê thâux muk muôs. “Cur xar chos txir pur lux muôx têx paz chuôz zis hla đhâu yeiz pluôs, viv li quyết tinhv tsês hur si zuôr xar 20 tsov đeiv nhiêx txix muôs têx txir pur lux chiv xuz thơưx chiê zuôr zuz câuk txir pur lux lok chos. Kaz shông 2010, cur tưz chos nzir tâu 4 ha têz txir pur lux chiê cxaz nzir phênhv sâu tâu”, tix lâus Sấu heik pâuz. Xav txix thâuv co lok, hur si tix lâus Sấu chuôz zis puôr lênhx nhoz pêv têz ntâu đuô nhoz hâur tsêr, cxuô lênhx sđ sir jos uô hâux lưv txix thâuv tas cik sơưr nzor tax txos tsâuk ntux li so. Uô ntêx cheix sâu đê têx txir, tix lâus Sấu tưz hu xor tôngx trâu têx tuz luôv iz tus jux juk, tênhv six hơưv hnuz nhôngs tuôx lux têx txir, cê bax tsưr ziv, qơư sâu zuôr têx txir pur lux, mak lênhx nênhs zuôr cux tsi tsuv nhoz tok ntêr, siz txênhz zuôr….. Shông tưs cux li ntơư, iz chiv đhâu iz chiv, iz shông iz đhâu shông, txos nhiv no tix lâus Sấu chuôz zis tưz muôx 8 ha ntâu têz txir pur lux, tsiv grê xar muôx 20 tỷ đeiv thiêz yênhx iz hâur tsi tsơưs têx chuôz zis muôx ntâu têz txir pur lux đuô hur si hâur xã Na Sang.

Huôv tsar uô nox tâu yênhx côngz trơưk tsưr ziv, tix lâus Sấu Xênhv Thox shir phaz thiêz moz siêz lus kriê têx tsưr ziv chos, tu txir pur lux trâu tsôngv cưr tix nênhs tsa sđ hâur jok cơưv shâuv, uô trơưk chiê nthuôr uô đar luôs hâux lưv co, paz têx chuôz zis txov nhêv huôv tsar uô nox uô hnar, hla đhâu yeiz pluôs. Lênhx thơưx seiz car HTX xã Na Sang Lê Minh Tâm heik pâuz: “Tsi tiêk chos tâu ntâu têx têz txir pur lux đuô hur si, mak tix lâus Sấu Xênhv Thox têx txir cux txi thiêz jông đuô hur si. Chênhr viv li,  uô ntêx iz chiv zuôr sâu đê têx txir, HTX khênhr hu tix lâus Sấu muk kriê tsôngv cưr tix nênhx tsa sđ zos têx lênhx nhoz hâur HTX tsưr ziv txiêr đê, por hưv têx txir pur lux chiê tâu trơưk li chor tuz luôv tsưr ziv, siêz nhiêv. HTX tsơưr lươngv txir pur lux tâu khav tinhv li niêx hnuz nhiv no zos khov muôx tix lâus Sấu li tsi tsơưs têx côngz đas jos paz.

Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk xâuk li no xưz. Phênhv no zos Đeix TNVN nhoz iz suôv faz Tây Bắc uô đros trâu Tsênhv qơư cxiz kôngz têz qơưk paz max./.

Lầu Chia BT Báo Điện Biên-Riê Lâux cxeik, nhênhv