Nzêix kror muôs zos hêir nênhs poz ziz Sơn La chax chêk muôx đros đrêiv hâur luz nênhx

Trơưk li luk Poz Ziz: “Nzêix kror muôs” zos nzêix iz luz kror muôs. Nzêix kror muôs tâu tsôngv box seiz zos iz zav muôx grik, tâu muôz têx ndâu shôngz hiêz, đei khi trâu sâuv têx kror trôngx, lok sik cxol trâu hâur ar chiê yuôv, lơưr têx đaz nzôngs, têx tsi jông khiêr muk, por hưv trâu chuôz zis, vax tsêr nox nhoz shir phaz lus, tsi muôx moz gênhs. Zơưv Tòng Văn Hịa, lênhx txir nênhz nhoz jok Mòng, xã Hua La, TP Sơn La heik pâuz lok chei no li têx muôx liv li no:

“Shông no cur 80 ntâu shông lơưv, txix thâuv xênhz zus tâu tưz iz txưv pov têx lâuk, niêv thiêz txir lơưr hiêz têx nzêix li no. Txơưv tiêk jông thiêz tsi jông lok puôr lênhx tsuv hiêz đei khi trâu têx kror trôngx. Thâuv muk hâur xuz jôngr, pư pêv têx har jôngr, thâuv txênhv tsêr yiêz, thâuv txi côngv mak txi đơưk hlê, lơưr têx tsi jông por tsês, thâuv chuôz zis muôx lênhx nênhs moz, lok sik hâur chuôz zis muôx lênhx nênhs nhiv kruôr xênhz zus mê nhuôv mok, cux hiêz nzêix, yuôv blôngx”.

          Nzêix muôx 2 zav: Iz zos hiêz iz luz kror muôs, muôx 9 yôngx siz lo, iz yôngx zôngv 6 pluô ndâu chiê hiêz iz đeiv nzêix. Zav no lok six lax hiêz, thâuv khi tsuv khi đros blôngx njuôz, iz luz hluôr ndêis, zôngv ndâu khi lok sik njiê hlâu njiê đei ntơưv kror trôngx zuôr hla muk hâur tsêr, lok sik tơư ntêir zuôr ndê trâu sâuv tsêr tsar lơưx, lok sik ntơưv trôngx vas. Uô li no zos yuôv thêir đaz, thêir têx tsi jông thâuv chuôz zis muôx lênhx nênhs trâus muôx moz, lok sik chuôz zis muôx lênhx nênhs nhiv kruôr xênhz zus mê nhuôv mok, chiê trâu luôs têx kruô tuôx txos lơưr pâuz tiêk, luz tsêr no tsênhv chêir, muôx nênhs nhoz đruôz hlik, muk hâur tsêr tsav luôs mê nhuôv tsi tâu mik nox, muôx moz li chas.....

Zav nzêix tiv 2 zos hiêz 7 luz kror muôs, taz sik tsuôk muôx iz yôngx, zôngv 12 pluôx ndâu chiê hiêz, kror ntêr mak xav txix tuk pal cxok txos trâu sâuv đeiv nzêix ntêr muôx 2 đok ntâu, đeiv nzêix hiêz khênhx đar xar iz đok. Zav no hiêz tâu zôngx ziv đuô. Co zos zav nzêix zôngv iz tuk pal yuôv, muôz cxok trâu hâur ar ntơưv 4 câuv tsêr thâuv nhoz tsêr yiêz, txi hu pos zơưs, lok sik têx thâuv nhoz pư pêv têx har jôngr chiê heik trâu têx đaz xênhz têz xênhz qơư, car đêx car ar pâuz, muôx nênhs tuôx nhoz, so ntơưv thax qơư co, tsi tâu muôx đaz tsi uô hiêv txos.

“Txix thâuv 10 ntâu shông, muk zus nhux zus tưv, pov têx lâuk uô li ntơư mak cur cux tưz shâuv hiêz, cơưv uô, viv li thiêx pâuz uô tax txos nhiv no. Hiêz nzêix li heik sâuv, tsi zos lênhx nênhs tưs cux pâuz uô, phênhv ntâu tsi muôx lênhx tưs pâuz uô, lar heik zos chor hluôk nênhs nhiv no, tsuôk muôx chor lâuk, kênh lênhx thiêx pâuz uô, viv li lênhx tưs tsi pâuz uô, mak cux tsuv muk thor têx lâuk chiê lơưr paz hiêz, tsi xav côngk đas jos đaz tsi li”.

Hiêz nzêix tưz phiv liv, lax hiêz tâu, txi hu têx đaz vas đaz tsêr, pos zơưs por hưv ziv nhuôz đuô. Viv sênhr suôz txi hu tsi zos lênhx tưs cux pâuz, tsuôk muôx “1, 2 lênhx” thiêx pâuz uô, pâuz lês têx cêr chei ntơư xưz. Zơưv Tòng Văn Hịa heik pâuz nzir:

“Thâuv yuôv nzêix, yuôv blôngx, đei khi  mak nênhs Poz Ziz cux muôx têx lo luk thor, txi hu jông, đaz hnor lok đaz nyei, nênhx hnor lok nênhx jông siêz, shir phaz. Iz lênhx txir nênhz nhiêk cux muôx nhiêk têx tsưr ziv uô tsi siz thôngx, taz sik phênhv ntâu lơưr khênhr uô li no: “nzêix jông xưk iz zav ntax tôngs  ntax hlâuk, thâuv tưs tưz zuôr ntâuk tir đaz nzôngk, đaz tsor, tir ntâuk lơưr hur tiz si têx tsi jông, txơưv zav tsiêx, zav đaz tuk tsi lok cux txênhv, cux lok tsi tâu đhâu. Muôx kênh thâuv nzêix jông xưk li kror muôs naz, muôx kênh jiês jông li ntax tôngs ntax  hlâuk, triêv fov, đaz nzôngk pov đaz nzôngk txar đêz, đaz tsor pov đaz tsor nyei....”.

Đros thiêz tsôngv box Poz Ziz Sơn La, nzêix zos iz txux chi vênhx huôv jông, tsi zos thâuv tưs cux uô, uô tsi ntâu cêr tsi ntâu zav, tsi tuôr xuôv, tsi njênhs li uz li no. Taz sik tsuôk thâuv uô đhâu têx li heik no, tsôngv box sđ thiêx shir phaz, tso siêz, viv li txix tiêv no đhâu tiêv tov thiêx tuôr tsês, uô đreiv tax txos nhiv no tsi chiê pôngz plox./.

(Đức Anh-Riê Lâux cxeik, nhênhv)