Phú Thọ- Hà Giang phax tar no trâu tsiêx cxu

          Tỉnh Hà Giang nhiv no muôx 114 cxênhz ziv chuôz zis tu zus đros tas nro paz nhux tưv nhux đas zos 280 cxênhz tul. Chiê phax tar yeiz thiêz no trâu paz tsiêx cxu, heik tsôngv box krêz uô têx tsưr ziv li: cxênhx tsês jâuz krâur trâu tsiêx cxu, their guôx, tsi chiê chuô njơưx lol hâur guôx. Chiv tsâux shông no, tsôngv box cxênhx tsês tâu 45 cxênhz ntâu tênhr krâur, zuôr xar 321 cxênhz tênhr jâuz, taz por mênhv chêx đrox zos zuôr xar 20 cxênhz hecta. Muôx 88 cxênhz ntâu ziv chuôz zis tu zus tưz cxiv guôx truôx jông, 43 cxênhz ziv chuôz zis muôx guôx zôngv ntâuz tax their trâu nhux. Thâuv muôx njuôs pov lok têx jiês no njiv ntêr, chinhr quyênx tiv phaz thiêz nganhx thú y ho tror thôngz pov, heik tsôngv box lơưr tsiêx cxu lol cơư, their guôx thiêz puz tsiêx cxu nox cxaz krâur, jâuz, thôngx cxix cxax yuôx phax moz cxix cxuô trâu paz tsiêx cxu. Zơưv Nguyễn Đức Vinh, Giám đốc Sở kôngz nuv thiêz huôv tsar nôngx cxênhz tỉnh Hà Giang puz pâuz, viv uô jông côngz xưv yax mông, heik kriê viv li tsôngv box puôr lênhx chuv tôngv phax tar yeiz thiêz no trâu tsiêx cxu. Cxôngx hâur cheix ntux no txos nhiv no, tas nro tỉnh nhiv kruôr muôx 36 tul tsiêx cxu tuôs no:

          “ Thâuv qiv hơưv grês kis đhâu 14 tưv tsôngv box tưz chiv chir cxơưx lơưv, nhux tưv tsi tso kuk, cxênhx tsês jâuz, krâur cxuô zav. Cux muôx 36 tul tsiêx cxu trâus tuôs no cxôngx hâur cheix ntux no txos nhiv no taz sik tsôngv box tưz chuv tôngv đuô, lơưr pâuz tiêk nhiv no nhux tuôs mak trâus ruôr hiêv ntâu, đros côngz xưv yax mông jông viv li nhiv no tsôngv box phax tar yeiz thiêz no jông, txu grês têx trâus ruôr hiêv”.

          Yuôr ntơưv tỉnh Phú Thọ, Sở kôngz nuv thiêz huôv tsar nôngx cxênhz tỉnh tưz tsưr tsix mul qênhz yuôx hâux lưv phax tar no trâu tsiêx cxu nhoz tiv phaz. Ntơưv têx huyện tox siêz li Tân Sơn, Thanh Sơn, nganhx muôx txơưx jênhv đros chinhr quyênx tiv phaz heik kriê tsôngv box cxênhx tsês jâuz krâur thiêz lơưr tsiêx cxu lol tsêr tsoz phưz hâur têx hnuz ntux no njiv. Zơưv Nguyễn Tất Thành, chi cục tsar chi cục Thú y, Sở kôngz nuv thiêz huôv tsar nôngx cxênhz tỉnh Phú Thọ puz pâuz:

          “ Jiês no Chi cục đros UB tỉnh tưz tso tơưv iz tsưr ziv chiê tsưr tsix cê yax mông, cê tsưr tsix cxax yuôx trâu paz nhux tưv nhux đas, buô sâuv thax tsav tỉnh. Thôngx cxix têx huyện puôr lênhx heik đoanx qênhz yuôx cê heik kriê, yax mông thâuv cấp xã krêz uô hâux lưv tsuôk yuôx tuô caz moz, heik kriê pox nhuôs tsưr ziv their guôx. Đhâu qênhz yuôx tsi muôx tul tsiêx cxu tưs trâus tuôs no hâur ntu nhiv kruôr đhâu thiêz hâur jiês no njiv no”./.

( TTT-Txâur Vax cxeik thav)

Krêz uô qơư jov têx kok blôngx njê sâu tâu ntâu nhiêx nju iz shông

Xênhz thiêz hloz lox hâur iz chuôz zis uô liêx têz, phênhv ntâu zos chos têx ntông nox txir, kok blôngx njê, poz cưk thiêz yuôx zêx, niêx shông phênhv sâu tâu khov lok sâuv muôx ntux yar ntux nas paz thiêz grê muôs tsi truôx tuk, luz nênhx txov nhêv. Txix têx li heik ntơư, tsi xar njiz trâus têx cêr txov thiêz yeiz pluôs, niêv lâuk Đặng Thị Sinh tưz seiz lax đros tuk txir, bax zok nriêr tsưr ziv huôv tsar uô nox, sir jos cơưv shâuv luôs lưv tuk têx tsưr ziv uô nox yiêz, car xar car uô đros thiêz tsưr ziv chuôz tsar kinh tế chuôz zis. Krêz uô qơư jov kok blôngx njê tâu niêv lâuk Sinh chuôz zis xeir zos tsưr ziv jông hâur huôv tsar uô nox:

“Đrav ntêx mak uô nox uô hâuk lok six phiv liv, uô tsi tâu iz zav đaz tsi hlo, 3 shông lok no cur seiz lax đros tuk txir thiêz mê nhuôv tiêk, zuôr zok nriêr đuô tsưr ziv thiêz cơưv shâuv luôs lưv tuk têx tsưr ziv uô chiê lok thor cơ quan muôx vax huôv krêz uô iz qơư jov kok blôngx njê. Iz shông xav hur si chuôz zis phênhv sâu tâu muôx nhos iz tỷ đeiv. Chuôz zis tsưr ziv uô hâur six hơưv zuôr txos zos zuôr yưv pênhr krêz uô đar đuô kror qơư no chiê jov uô têx kok blôngx njê thiêz sâu, uô tâu ntâu đuô”.

Nhiv no, niêv lâuk Sinh chuôz zis muôx 3 ha têz kok blôngx njê, 3 cxênhz xưv phaz têz yuôx zêx, ntông nox txir; iz chas ntơư tsênhv ntiêr nzir 2 ha ar têz chiê chos nzir kok blôngx njê. Muôx pênhr nhiêx txix muôs têx kôngz, niêv lâuk chuôz zis tưz kêr txeik nzir têx nhiêx têz qơưk chiê krêz uô qơư jov kok blôngx njê. Đros trâu têx li heik co, chuôz zis têx liêx têz tsênhv tâu chos shơư poz cưk chiê muôs trâu têx chuôz zis tu zus nhux cuô mik, chos yuôx zêx. Niêx shông, yưx hur tiz si têx nhiêx uz no tas, niêv lâuk Đặng Thị Sinh sâu tâu muôx iz tỷ đeiv ntâu. Iz chas co tsênhv muôz hâux lưv uô tsi so trâu 5-10 lênhx lox tôngv thiêz ntiêr trơưk cheix chiv, đros thiêz phênhv sâu tâu xav kror đruôz đraz txix 4-5 tsov đeiv iz lênhx nênhs iz hlik.

Tsi tiêk uô bluô nux trâu zuk chuôz zis, niêv lâuk Sinh tsênhv tsi so pheiz kênh têx tsưr ziv hâur cêr uô nênhx cux li hâur huôv tsar uô nox, lax luôv trâu ntâu chuôz zis, lar heik zos đros thiêz têx pox niêv vir ndâuk sđ. Niêv lâuk Lò Thị Tươi nhoz xã Mường Chùm, huyện Mường La, tỉnh Sơn la thâuv tuôx ndis seiz niêv lâuk Sinh chuôz zis tsưr ziv uô hôv tsar uô nox uô hnar heik pâuz:

“Tsưr ziv chos jâuz, chos poz cưk, txir khơưz, jov kok blôngx njê muk muôs trâu têx ciêz đrôngs mak cur seiz niêv lâuk Sinh gơư 2 niêv txir tsưr ziv uô nox ntơư lok six jông, tror muk tsêr cur zuôr sir jos cơưv shâuv, uô trơưk gơưv 2 niêv txir tsưr ziv uô ntơư”.

Tsi tiêk zos lênhx nênhs gruôs khưr, txơưx huôv tsar uô nox, niêv lâuk Sinh tsênhv zos lênhx nênhs muôx suôz bê hâur jok thiêz. Lar heik, niêv lâuk tưz paz niêv lâuk Hà Thị Quý 500 xưv phaz ar têz chiê chos txir lưv tsiz, paz Triệu Quang Đại 800 xưv phaz ar têz chiê uô tsêr nhoz thiêz uô vax. Iz chas ntơư, tsênhv tsi so paz têx ziv chuôz zis txov nhêv, muôz trâu tsôngv cưr tix nênhx tsa txeik têx nôngz kôngz, pênhr nhiêx.......tsi zuôr nhiêx nju yênhx puô tsov đeiv.

Niêv lâuk Đặng Thị Sinh, lênhx pox niêv heir nênhs Cho tsênhv zos lênhx uô ntêx nyuôs, txơưx huôv tsar uô nox, uô lax luôv, uô iz tsov iêr chi cax chiê trâu têx lênhx pox niêv vir ndâuk sđ cơưv shâuv, uô trơưk./.

(Thanh Thủy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)