Hêik txos hnuz ntiêx têz lox tôngv 1/5

Hnuz xiêz 1/5/1886, tiv công nhân li zoz qơưx tsik tâu sơưv cxix cxuô, chor công nhân nhoz têz qơưk mỹ tưz sơưr tơưv txênhz chiê hêik chor nênhs zuôr công nhân uô hâux luv uô trơưk têx công nhân li siêz xar. Xuz thơưx zos jiês sơưr tơưv txênhz ntơưv thành phố Chicago. Muôx nhos 40 cxênhz lênhx nếnh tsik tuôx uô hâux lưv. Lơưr tsưr tsix mít tinh, biểu tỉnh sâuv thành phố đros têx ntơưr sâu, luk hêik “Txix hnuz no tsik muôx lênhx tưs uô hâux lưv ntâu đuô 8 six hơưv iz hnuz! Tsuv chiê uô 8 six hơưv iz hnuz xưz, 8 six hơưv nhoz so, 8 six hoưv uô si!”.

Txix co, hnuz 1/5 zos yênhx hnuz ntiêx têz lox tôngv, zos hnuz cxênhx nênhs công nhân sơưr tơưv txênhz thiêz hênhr kruôk txos chor công nhân sâuv thôngz ntiêx têz.

Shông 1920, đros muôx Lê-ni tso tơưv, zos Liên Xô (kuz) zos luz têz qơưk xuz thơưx ciês chiê chor công nhân tâu so hâux lưv trâu hnuz ntiêx têz lox tôngv 1/5. Tsưr ziv uô no jux juk tâu ntâu luz têz qơưk sâuv ntiêx têz kriz uô trơưk. Ntơưv Việt Nam, Đhâu thâuv muôx Đảng cộng sản Đông Dương (shông 1930), chor công nhân Việt Nam tưz zuôr hnuz 1/5 yênhx shông zos hnuz sơưr tơưv txênhz chiê txênhz tâu độc lập-tự do-dân chủ, txênhz têx qênhx liv kinh têr-xar hôiv.

Nhiv no, hnuz ntiêx têz lox tôngv tưz zos yênhx oz hov nênhs công nhân thiêz pêx xênhv lox tôngv Việt Nam li hnuz ntênhk lox. No cux zos hnuz hêik tơưv cêr thôngx ziv đros chor công nhân thiêz pêx xênhv sâuv thôngz ntiêx têz, sik đros sơưr tơưv txênhz trâu zênhx liv lok hux fênhx, tự do, dân chủ thiêz xar hôiv hlôngr yiêz. Thiêz yênhx shông, nênhs lox tôngv sâuv thôngz ntiêx têz ho sik đros tsưr tsix chiv nhênhv hnuz ntiêx têz lox tôngv xiêz 1/5./.

(Vừ Chu BT-Lik Thox cxêik nhênhv

Phêv liv uô hâux lưv qêz suô têx vuôz tsuôz kiês nênhs hâur ntu muôx moz Covid-19

Hnuz tưs, thâuv têx lênhx nênhs muôv muôs nhoz ciêz Đoàn Kết, phường Đoàn Kết, thành phố Lai Châu so mak niêv lâuk Vũ Thị Kim Thuê thiêz têx lênhx nênhs uô hâux lưv hâur Công ty trách nhiệm hữu hạn số 10 thiêx qir mul uô hâux lưv. Đros têx chuôz zênhx por hưv li vuôv txir tês, đeiv bos kror ndâux, khâu trax thâuv ntêx zos chiê taz por vêv xênhz mak nhiv no đeiv bos kror ndâux muôx cxaz txux zôngv zos phax tar moz Covid-19. Txơưv tưz xar txos six hơưv xênhz zus mê nhuôs, taz sik niêv lâuk tsênhv sir jos uô côngz xưv qêz suô têx vuôz tsuôz kiês nênhs tov cêr.

Niêv lâuk Vũ Thị Kim Thêu pheiz kênh, lênhx tưs cux xar xeir trâu zuk iz hâux lưv uô siz, taz sik hâux lưv no mak tix lâuk tưz uô tâu 10 shông ntâu lok no. Txơưv pâuz tiêk uô hâux lưv hâur ntu moz tsênhv huôv xênhz li no mak lok six riêz nênhs, taz sik viv cxơưx trâu luz nênhx, viv hâux lưv xeir zuk tsi zos zuk chiv chir xeir tâu hâux lưv huv đros uô, ntâu lênhx nênhs hâur công ty thâuv tưs cux sir tas đas jos uô jông jênhv vưv, qêz suô cov cêr hur đu đuô:“Hâur ntu moz Covid-19 huôv xênhz li no pêz mul uô hâux lưv cux lok six cxơưx, viv tsôngv box mak xênhz huôx fênhx yax, pêz cux tsuv mul uô hâux lưv fênhx yax. Taz sik pêz uô hâux lưv no mak njiz ntâu zav nênhs. Hâur co têx hnuz ntux yar, ntux nas li chas pêz cux tsuv mul uô hâux lưv, lok six khưr”.

TP Lai Châu muôx 1 lênhx nênhs trâus moz Covid-19 zos nênhs moz số 133 thiêz lơưr co zos yênhx cxênhz lênhx nênhs F1,F2,F3 tsuv cêv kuôk chiê seiz njuôs đas jos. Nhiv no, Lai Châu tsênhv yuôr 30 taz viv hành chính cấp xã uô hâux lưv cêv kuôk lơưr Chinhr phuv li chox kriê. Viv li, phênhv ntâu têx chiz coaz, taz viv muôx 50% cán bộ uô hâux lưv hâur tsêr. Hâux lưv no cux zos iz qir tiv uô têx vuôz tsuôz kiês nênhs xênhz huôx hâur chuôz zis, ntơưv têx ciêz muôv muôs hax huv zuôr trâus chuôz ndê, thiêz têx lênhx nênhs uô hâux lưv qêz suô têx vuôz tsuôz kiês nênhs cux chuôz ndê.Pos Đoàn Thị Xuân, nhoz tuêv jênh phó, phường Đoàn Kết, TP Lai Châu puz pâuz:“Lơưr lok six khưr, pêz nhoz no pov lơưr mul uô hâux lưv cxôngx thâuv nzor, lok mak lok six lis. Cur pov lok six khưr, taz sik lơưr cux jông siêz uô txơưv yar ntux lok sik lok nas”

Zơưv Nguyễn Quốc Đạt, hlôngr njêx muôs Công ty TNHH số 10, taz viv uô jênhv vưv taz por vêv xênhz tênhx qơư sâuv thax tsav TP Lai Châu puz pâuz: lơưr thôngz sâu, fênhx pheiz iz hnuz, ntơưv TP Lai Châu muôx 30 ntâu tênhr têx vuôz tsuôz kiês nênhs tâu tso lok hâur tênhx qơư. Txơưv moz Covid-19 muôx ntâu txơưr txar, taz sik công ty thâuv tưs cux xav tênhv krêz uô jênhv vưv cxix cxuô:“Thâuv ntêx taz viv muôx 40 lênhx nênhs, nhiv no txu grês 10 lênhx mak cux phêv liv viv cêr đar thiêz cheix blôngx ntông jênhs mak lok six khưr. Tiv zix nhiv no moz huôv xênhz, tsôngv box phênhv ntâu tâu nhoz hâur tsêr, yuôr công nhân li pêz mak tsuv mul uô hâux lưv. Hâux lưv no tso tsês tsi tâu, lok six khưr. Xar njôngr jiês no zos tâu cungz cxaz chuôz zênhx paz txưv li đeiv bos kror ndâux mak lok six jông. Zos têz qơưk muôx cơ chế paz txưv lơưr 2,3 luz hlik mak ziv jông đuô”.

Têx lênhx nênhs uô vêv xênhz tênhx qơư li luôs hâux lưv hâur niêx hnuz, njuôs xav zôngx ziv trâus cik moz, tiv zix zos moz Covid-19 huôv xênhz li no. Txơưv lok six cxơưx, taz sik đros thiêz zuk li txơưx jênhv, iz lênhx cán bộ, công nhân hâur Công ty số 10 tsênhv sir jos uô tiêr jông luôs hâux lưv zok muôz, đhâu co, sir jos đros têx nganhx, têx cấp hâur tỉnh tir tar cov tâu moz tsik chiê cik đêz đar trâu cxuô thax tsav qơư./.

(Khắc Kiên-Txâur Vax cxeik nhênhv)

Bác sỹ nhoz Sơn La xar tơưv uô chuôz zênhx zôngv tơư niêk cov yuôx tơưv chiê nzuôr tês

Hâur têx hnuz tas nro têz qơưk sik côngv tês tir tar moz covid-19, hnuz tưs mul uô hâux lưv, Bác sĩ Nguyễn Xuân Tùng cux pov nênhs moz thiêz cán bộ nhân viên hâur taz viv zôngv tês niêk cov yuôx tơưv lok chiê nzuôr tês.

Jênhv pov hâux lưv ntâu lênhx nênhs sik đros zôngv tês niêk uô yuôx tơưv lok nzuôr tês li ntơưv mak zuôr uô zôngx ziv cik moz hâur têx lênhx nênhs, viv li tix lâuk tưz xar tơưv tsưr ziv uô chuôz zênhx zôngv tơư niêk uô cov yuôx tơưv lok chiê nzuôr tês.

Lơưr tix lâuk Tùng, qir thơưx tix lâuk xar txos chuôz zênhx zôngv tơư niêk jông li luz meir xơưk khâuz ndơưk, viv li tưz zôngv car zak zưr uô siv. Taz sik zôngv tâu 2,3 hnuz tiv muôx chôngz lênhx nênhs zôngv viv li zôngv tsi tâu ntêr tưz liêv. Tix lâuk tror xar thiêz zôngv siv chuôz zênhx txơưr chiê uô, co zos têx kuôr hlâu tsi zôngv txos nhoz tsêr kho moz. Đhâu sir zôngv siv, pov muôx chêx cuk đuô:“Tsênhz mênhx mak lok jông siêz viv lênhx nênhs sir zôngv pov taz por đuô thâuv cxuô lênhx nênhs tsi txos zôngv tês niêk uô cê iz hưx yuôx nzuôr tês thiêz”.

Chiê chuôz zênhx no jông seiz đuô, tix lâuk Tùng cui tênhv hlôngr zôngv inox uô. Thâuv chox lok sir zôngv, ntâu qơư pov chuôz zênhx no muôx chêx cuk jông, viv li tưz heik tix lâuk uô cxaz chiê cungz trâu têx qơư zuôr trâus.

Jông siêz thâuv zuk li xiv huv uô tâu tâu ntâu lênhx nênhs tos jênhv, đrâuv six hơưv uô hâux lưv, lok sik txos kaz ciêz tâu so, bác sỹ Tùng puôr lênhx mul fôngx zưs li qơư uô inox, heik tơưv zuk li siêz xar thiêz sik đros uô tâu xiv huv jông cungz trâu ntâu lênhx nênhs sir zôngv. Zơưv Nguyễn Quốc Tuấn, tsưr qơư inox nhoz TP Sơn La- qơư tix lâuk Tùng uô cxaz ntâu chuôz zênhx zôngv tơư niêk muôz yuôx nzuôr tês pheiz kênh:“Cur zos tsưr qơư uô inox ntêr lok no, taz sik cur pov tix lâuk Tùng zos iz lênhx nênhs txơưx njê, zos bác sĩ, taz sik tix lâuk Tùng tsênhv chiv chir hav, txiêr uô têx chuôz zênhx”.

Cxôngx thâuv sir zôngv chuôz zênhx zôngv tơư niêk muôz yuôx nzuôr tês zos bác sĩ Tùng xar tơưv uô, nênhs moz, nênhs moz li nênhs cxênhz jê cux xưk li cán bộ, y bác sĩ tuôx tsêr kho moz puôr lênhx pov tso siêz đuô, tsi cxơưx trâus cik moz covid-19 thiêz. Zơưv Quàng Văn Phớn nhoz jos Hào, xã Mường Bằng, huyện Mai Sơn (Sơn La)- nênhs moz nhoz tsêr kho moz njưk Sơn La puz pâuz:“Thâuv ntêx zôngv tês niêk mak zôngx ziv trâus cik moz cxôngx lênhx nênhs no trâu lênhx nênhs txơưr, nhiv no muôx chuôz zênhx zôngv tơư niêk mak jông đuô, tsi cxơưx trâus cik moz thiêz”.

Tsêr kho moz njưk Sơn La iz hnuz puôr lênhx tos yênhx puôk jiês lênhx nênhs tuôx seiz njuôs thiêz kho moz. Bác sĩ Tùng li hâux lưv xar tơưv uô chuôz zênhx no txơưv zos iz hâux lưv uô mê, taz sik muôx ziz njiêz lox, gôngr phênhv paz txu gris moz covid-19 siz cik hâur côngv thôngx, tiv zix zos ntơưv têx tsêr kho moz./.

(Đắc Thanh- Txâur Vax cxeik nhênhv)

Hêik pâuz trâu tsôngv kruô chêix têx yêz công côngv

Hêik pâu trâu tsôngv kruô chêi têx yêz thâux xa kruô

 Thâu pov trâus cuz, hnôngk, moz ka, lax uô pa mak tsik chêix ntâu têx yêz thâux xa kruô.

Tsik so chox đêiv bos kror ndâux huv li tsưr ziv kriê thâuv muk lok, thâuv chêix têz yêz công côngv thiêz nhoz ntơưv têx qơư công công côngv (li qơư tsar đrêk tàu, yêz, yêz za…).

Thêir jông kror njưs thirz kror ndâux txix ntơưr, ntâuz lok sik txix têk yo thâuv zuk cxav thiêz hnôngk. Muôz têx ntơưr tưz thêir, so co por tsês jông trâu hâur qơư trâu têx vuôz tsuôz ntơưv têx qơư cui tênhv.

Tsik muôz têk tsâuk kror muos, so kror ndâux, kror njưs. Tsik xuôk têk cor đêiv ntâuz bos kror ndâux zos zuk chox đêiv ntâuz co.

Tsik thav pêv ntâu, cor cxuô zav, nox hâuk sâuv têx yêz công côngv

Tsik ntui kâuz ndâus, kênhr ntơưv têx qơư công côngv, sâuv têx yêz (Qơư tsar đrêk yêz za, tàu, têx yêz thâux xa kruô…)

Zos pov zuk lok sik chor kruô chêix yêz đros zuk trâus cuz, hnôngk, lax uô pa mak tsuv hêik ciês trâu nênhs tsar yêz pâuz chiê muôx tsưr ziv paz thiêz tsik nhoz jê lênhx nênhs co.

Nhạc cắt

Hêik pâuz trâu nênhs trâus cuz, hnôngk, lax uô pa thâuv tsuv chêi têx yêz công côngv chiê muk trâu qơư y têr

Chox đêiv bos kror ndâux co zos li tsưr ziv kriê thâuv chêix yêz muk lok.

Nzuôr têk zos li tsưr ziv kriê txix xà phòng (zos muôx) lok sik txix têx cuô đêx nzuôr têk muôx ntâu đuô 60% cồn tror sâur uô ntêx thâuv zuôr ndê muk sâuv yêz thiêz tsik so nzuôr têk hâur ntu chêix yêz muk lok co (zos muôx).

Tsik muôx têk tsâuk, cor kror muôs, kror ndâux, kror njưs. Tsik cor ntâu qơư sâuv chor yêz thiêz ntơưv têx qơư công côngv.

Tsik thav luk, nox hâuk, nti kâuz ndâus trâu sâuv têx yêz thiêz têx qơư công côngv.

Nhoz đrus đêz têx nênhs txơưr tsơưs tiv zix 1-2 thiêr (Zos nhoz tâu).

Tsuv uô jông vêv xênhz thâuv hnôngk, cxav. Thêir jông kror ndâux, kror njưs txix ntơưr, ntâuz lok sik têk yo hâuv hnôngk, cxav. Muôz têx ntơưr, ntâuz bos kror ndâux tưz sir zôngv ntiv hâur têx hnaz tax khi cov ntov tso trâu hâur têx qơư trâu vuôz tsuôz huv li cui tênhv thiêz nzuôr têk cov hur si./.

(Bích Thủy BT-Lik Thox cxêik nhênhv)