Jax sâu thưr 3.2.5.2017:

LÀO CAI: YÊNHX CXÊNHZ LÊNHX SHUX XÊNHZ JÔNG SIÊZ TÂU CƠƯV TRÂU TÊX TSÊR CƠƯV LOX

          Đhâu iz ntu cơưv trâu tsêr cơưv mê nhoz jos Hoàng Thu Phố B txar lol, Zax Minh Páo- shux xênhz lớp 2 tsêr cơưv phổ thôngz mênhx cxưx niêv txir zus mor cấp 1 xã Mản Thẩn, huyện Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai tưz ciêr chênhr shưv đros tênhx qơư yiêz nhoz tsênhv qơư. Kuôk tsêr nhoz 5 cei cêr, Páo tâu cưk kriê puz nhoz ciês ntơưv tsêr cơưv chiê zôngx ziv đuô trâu hâux lưv cơưv ntơưr, Páo li yênhx tix cơưv ntơưr tâu muôz siêz tsênhz mênhx. Zax Minh Páo pheiz kênh:

          “ Cxôngx thâuv lol tsêr cơưv tsênhv qơư, cur tâu lok six ntâu têx fôngx zưs đros uô si, nox so, tâu cxaz chuôz ntâu huôx tôngv, sik đros cơưv ntơưr, cur cơưv jông đuô tuôx, cur lok six jông siêz”.

          Luz tsêr cơưv mak Zax Minh Páo tsênhv cơưv muôx 100 ntâu lênhx shux xênhz, cơ sở cxuô zav jông thiêz cxix cxuô đuô. Shux xênhz nhoz no tsi taz muôx theox chênhv cơưv ntơưr jông đuô mak tsênhv muôx cưk kriê kriê têx môn kỹ thuật, heik gâux, muôx vax chos pax, qơư zôngv meir tính, qơư nhênhv ntơưr...viv li  thâuv lol cơưv ntơưr ntơưv no têx shux xênhz puôr lênhx lok six lov jêv. Cưk kriê Vũ Ngọc Hải, hiệu trưởng tsêr cơưv heik:

          “ Chêx cuk tiv iz zos shux xênhz mul cơưv ntơưr cxix cxuô; tiv oz zos têx mê nhuôs tâu cơưv ntơưr hâur tsêr cơưv muôx cơ sở chuôz zênhx jông đuô, tsơưr lươngv zaoz zux ziv hnuz ziv tâu muôz siêz. Đrâuv co têx shux xênhz tsênhv tâu sơưv cxix cxuô têz qơưk li chế độ tsênhv chei zaoz zux thiêz thâuv cxaz chuôz têx huôx tôngv đros têx cưk kriê, đhâu co têx shux xênhz truôx siêz đuô cơưv ntơưr”.

          Tsi taz tsêr cơưv cấp 1 Mản Thẩn, cxôngx shông cơưv 2015-2016 txos nhiv no, tas nro tỉnh Lào Cai tưz muôx zuôr xar 2.000 shux xênhz cxôngx lớp lox txos lớp zâu puôr lênhx tâu huiz tôngv cxôngx têx tsêr cơưv mê lol tsêr cơưv tsênhv qơư li Zax Minh Páo. Lơưr co, 22 tsêr cơưv, 44 lớp thiêz 85 cán bộ coar lik cux tâu txu grês hâux lưv uô chiê chêx chôngk phênhv ntâu trâu tsêr cơưv lox, muôz siêz tsênhz mênhx tỉnh li chêx cuk zaoz zux. Hâux lưv no cux jênhv tâu tiv phaz thiêz shux xênhz li niêv txir siêz thôngx ziv.

          Lơưr zơưv Nguyễn Anh Ninh, giám đốc Sở zaoz zux thiêz thox cxov tỉnh Lào Cai, txos shông 2020, Lào Cai zuôr sir jos tuôr truôx 548 tsêr cơưv nhiv no, tsuôk yênhx lix yiêz 7 tsêr cơưv mê nhuôs zâu tư thục, yuôr 130 tsêr cơưv mê nhoz tsi chêx chôngk mak zuôr tâu txar lol tsêr cơưv tsênhv chiê ndar txos hlôngr yiêz zaoz zux. Taz sik, hâur six hơưv uô tsuv max mav uô yênhx trus lơưr tsưr ziv tưz tâu bax uôn têx thiêz tsuv kho đuô tsov lơưr qênhx shênhx tsênhv tsênhz. Zơưv Nguyễn Anh Ninh puz pâuz:

          “ Njuôs xav têx tsêr cơưv chox mê nhuôs shux xênhz nhoz tsêr cơưv mê tsi chêx chôngk lol cơưv ntơưv tsêr cơưv tsênhv zos jênhv vưv lox viv li tsuv uô jông uô, kror tưs bax cxix cxuô qar cơưv, qơư nhoz, lok coar lik, tsưr tsix huôx tôngv trâu shux xênhz thiêx chox shux xênhz lol; têx qơư tsi tâu uô tâu mak sir jos bax cxix cxuô chiê shux xênhz tâu txar lol cơưv ntơưv tsêr cơưv tsênhv, taz por muôx txâuk theox chênhv cơưv ntơưr jông đuô”.

          Đhâu 1 shôngk krêz uô, hâux lưv huiz tôngv shux xênhz txar lol cơưv ntơưr ntơưv tsêr cơưv tsênhv lơưr Lào Cai li njuôs xav cxix luôk tsêr cơưv tưz tso pov têx chêx cuk tsênhv tsênhz. Txơưv li ntơưv, cux yuôr têx phêv liv hâur muôz siêz cơ sở chuôz zênhx chuôz tas, krêz đar ar têz, chuôz tsar bộ meir coar lik zaoz zux ntơưv têx tsêr cơưv tsênhv qơư. Viv li, tas nro nganhx zaoz zux tsuv sik côngv đros uô thiêz truôx siêz uô thiêx tax tâu qơư tsov txos zos txos shông 2020, zaoz zux Lào Cai zuôr sơưr thơưx 15 tỉnh tox siêz faz Bắc thiêz sơưr thơưx têz qơưk lok zaoz zux thax tsav tox siêz  (zaoz zux mênhx cxưx)./.

                                                        (An Kiên- Txâur Vax cxeik nhênhv)

Phênhv thưr 3 hnuz 2/5/2017

Phênhv: NÔNGX MÊNHX ZUÔR TSUV PÂUZ

                    Luk Hmôngz (số 7)

                    Hnuz nta suôz:    hli    shông 2017

Nhạc hiệu chuyên mục “Nhà nông cần biết”Kỹ thuật chos tâux nxư tu zus nhux đas

     Six hơưv chos huv đros zos txix hli 2 txos hli 5, sâu txix hli 6 txos hli 11. Hâur iz jiês chos tâux nxư, tâu sâu 3-4 shông. Zos tsoz phưz jông mak zuôr muôx tâu tsơưr lươngv siêz hâur 10 shông siz lơư liês. Uô ntêx thâuv zuôr chos tâux, ar tsuv tâu lêix uô jông toz muôx iz đok txos iz đok ntâu cux xưk li suô hur si têx đros tsuôs iz ndis. Tâux nxư zus nhux đas zos zav tâu chos chês. Thâuv xêir nôngz, pox nhuôs tsuv xêir chor tâu tsik mok thiêz tsik lâul hênhr. Đhâu co, muôz tâu txiêr uô yênhx zak ntêr iz đok txos iz đok ntâu iz za, iz za muôx txix 3-5 poz lar câuk. Taz sik, tsik cxoz chos tâux ciês thâuv nhiv kruôr txier tâu mak tsuv tsês chiê oz pêz hnuz hâur tsar tov nzôngr nzông lax mav li chox muk chos mak jông tiv zix. Zos tiêk tsês ntêr hênhr, tâu zuôr tuôx câuk. Đros co, tâux nxư zus nhux đas tâu chos chês viv li thâuv chos tsuv cêv kuôk 30 x 40 thiêr lơưr     yênhxx hax chiê zôngx ziv tsoz phưz tov kaz no.

     Zuôv qir trâu tâux nxư zus nhux đas tsuv tsov cưv: khov lơưr tsơưr lươngv chor ar mak pox nhuôs xêir tsov qir zuôv cov huv đros. Iz ha tâux tsuv tâu zuôv muôx 15-20 tấn qir guôx, 250-300 cir super lân, 100-200 cir KCL, 400-500 cir Ure hâur iz shông. Hâur chor no, pox nhuôs tsuv zôngv qir guôx thiêz Super lân chiê zuôv nzir. KCL thiêz ure zôngv trâu zuôv nzir.

Nhạc ngắn

     Đhâu thâuv chos tâux nxư zos nhux đas tâu muôx 10-15 hnuz, pox nhuôs tsuv qênhz yuôx tâux nxư hlar câuk chiê chos nzir têx qơư tâux tuôs. Đhâu iz jiês sâu, tsuv uô ar cov hur zuôr uô trâu tâux tror huôv sêi, tsơưr lươngv siêz đuô. Iz shông tâux zuôr sâu tâu txix 6-10 jiês, hâur co jiês 1 txix 2-3 hli xav txix hnuz chos, chos jiês tov kaz txix 30-40 hnuz hâur chêix ntux nas lok sik 60 hnuz hâur chêix ntux yar. Pox nhuôs tsuv sâu tâux thâuv muôx 1 thiêr mak jông tiv zix, zos tiêk chiê tâux lâul hênhr, têx tsơưr pưr zuôr muôx tsơưs jux juk. Taz sik, zos tiêk tâux mok hênhr, nhux nox tâu zuôr trâus moz plaz. Đhâu thâuv chos 80-90 hnuz, pox nhuôs zuôr sâu tâu jiês xuz thơưx. Six hơưv chor jiês sâu tov kaz zos txix 30-45 hnuz, thâuv tâux siêz txix iz thiêr. Iz jiês sâu, tsuv txiêr tsês hâur pâuk siêz muôx iz tuk ntir têk thiêz txiêr cov hur si, , tsik chiê muôx têx câuk mok, cov tâu tror hlar tuôx siz bâus. Đhâu iz jiês sâu thiêz tâux muôx blôngx yiêz ho tror zuôv nzir txix đạm urê.

Tâux nxư muôx tsơưr lươngv njuôz lok six siêz. Khov lơưr tsưr ziv chos sâuv iz ha zuôr tâu txix 100 tấn txos 400 tấn iz shông. Pox nhuôs zuôr zôngv tâu tâux njuôz trâu nhux đas nox lok sik vâuv kâuz chiê tsês uô jâuz nox thâuv six hơưv muôx jâuz tsơưs. Phênhv no ciêz tov kaz, zâuv pox nhuôs sơưr đơưk tsưr ziv vâuv kâuz tâux uô zav nox trâu nhux đas.

    Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” ciêz no zos Đêix TNVN sik côngv đros tsênhv qơư cxơưz cxiz uô kôngz têz qơưk uô./.

                                                               (Lik Thox cxêik nhênhv)