Cơưx mênhv hli 8 thiêz Quốc khánh xiêz 2/9 mênhx cxưx Việt Nam li ntu lix xưv zov chênhr

          Hli 8 shông 1945, đros Đảng cộng sản VN zos zơưv Hloz Hôx xar tơưv thiêz lênhs tov, tsôngv box Việt Nam tưz sik đros sơưr tơuv txênhz, chox têz qơưk cxôngx trâus tros châuz kuôz zuôv yênhx mênhx cxưx iz luz têz qơưs vav mênhx, uô tsưr têz qơưk. Thiêz hnuz xiêz 2/9/1945 ntơưv yar tiêx Ba Đình lix xưv, zơưv hloz Hôx nhênhv “Pêz têz qơưs tiêx tuk-vav mênhx” krêz xênhz têz qơưk Việt Nam dân chủ cộng hòa nhiv no zos Cộng hóa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, têz qơưk công nông xuz thơưx nhoz Đông Nam Châu Á.

          Cơưx mênhv hli 8 thiêz xiêz 2/9 zos mênhx cxưx Việt Nam li ntu lix xưv zov chênhr. Krêz tơưv iz ntu yiêz trâu iz mênhx cxưx mê chiv chir tơưv txênhz hla đhâu tros châuz li kuôz zuôv, cxuôv por tsês têx kuôz zuôv, yênhx lix chế độ Cộng hòa jênh chuv tsôngv box. Zênhx liv tưz paz cxơưz cxiz tsôngv box tas nro têx têz qơưk txov nhêv trâus tros châuz txênhz thiêz kuôz zuôv sâuv ntiêx têz li chinhz yênhx tơuv txênhz.

          Cxôngx cheix ntux lax shông 1945 co, tror sêiz đuô 75 shông đros têx phêv liv, tsôngv box txưv haox lok tsôngv box mênhx cxưx li têx yênhx tix tax tâu. Pêz têz qơưk cxôngx iz têz qơưk trâus tros châuz txênhz thiêz kuôz zuôv tưz sơưr tơưv txênhz thiêz yênhx têz qơưk vav mênhx, txưv zơưx, muôx qơư sơưr truôx tul sâuv ntiêx têz. Nhiv no, côngv thôngx ntiêx têz pâuz txos Việt Nam tsi taz zos iz mênhx cxưx tsi pâuz nyei, muôx chinhz yênhx độc lập, txưv zơưx, sir jos tơưv txênhz tir ntâus tros châuz mak tsênhv zos iz mênhx cxưx muôx siêz xar truôx tul, sir jos huôv tsar cxiv tsa luz nênhx tsâu sor, shir phaz, cxiv tsa têz qơưk ziv hnuz ziv huôv tsar, vav mênhx./.

(Báo giảng viên- Txâur Vax cxeik nhênhv)

Cách mạng hli 8, têx pâuz tâu lok hâux lưv yax kriê, px sik thôngx siêz

Tsuôk hâur 10 ntâu hnuz, pêz Đảng tưz chox car tas nro têz qơưk ntâuk zênhx trok châuz têx cêr niêk tsiv hâur zuôr xar iz puôk shông, krêz hâu cêr trâu yênhx cxênhz shông trâul tros châuz niêk tsiv, uô krêr chiê sơưr por hưv, tsưx phưv têz qơưk tiêx tuk, px muôx luz nênhx tsâu sor. Trơưk li Giáo sư, Tiến sỹ Hoàng Chí Bảo, Hôiv đôngx lý luận T.Ư, thâuv co, nhiv kruôr tsa tâu pêz Đảng muôx 15 shông, lok six tsơưs lênhx, zuôr xar 5 cxênhz lênhx Đảng viên xưz, taz sik Đảng luôs hâux lưv yax kriê tưz uô tâu yênhx côngz, tưz cxiz tâu tsôngv px sđ sơưr tuôr vax huôv, kriê chei, tsưr ziv tsưx phưv qơư nhoz. Tas nro 20 tsov lênhx nênhs VN tưz thôngx iz siêz, côngv iz tsưr ziv đros Đảng tir ntâuk trol châuz, por hưv têz qơưk:

“Cách mạng hli 8 nhoz pêz têz qơưk shông 1945 zos iz kro chiê sđ pov tâu tsôngv box cxuô heir nênhs cêr sik thôngx siêz truôx. Uô tâu têx cêr nhiêv têz nhiêv qơư, ntơư zos têx lâuk đrav ntêx li tsiv gri jông, lok six zov chênhr uô sđ muôx cêr sik thôngx siêz. Cxiv tsav tir ntâuk trol châuz ntơư, ho krêz iz têz qơưk tâu tiêx tuk đhâu iz ntuk ntêr, xar muôx puô shông trâul luôs niêk tsiv, uô krêr thiêz cux zos yênhx cxênhz shông nhoz hâur ntu têz qơưk tsi tiêx tsi tuk, trâul pôngz kaz”.

Việt Minh tsaz yênhx, hâux lưv tsưx phưv têz qơưk tâu tso tơưv shông 1941 đros thiêz 2 tsưr ziv zov chênhr, cux zos tsôngv box, tsôngv niêv txir lax px sđ tsênhv nhoz hâur ntu têz qơưk tsi tiêx tuk, txov nhêv njuôr co li siêz xar njôngr. Co zos uô li chas chiê cov VN tâu thax zênhz, uô trâu nênhs VN tâu nox nhoz luôs nxi, muôx luz nênhx tsâu sor, vav mênhx; đros trâu tsưr ziv: “Sâu zuôr trol châuz thiêz chor nênhs fêv uô hâux lưv paz trol châuz ntơư têx liêx têz pheiz trâu px pluôs, pheiz đuô ar liêx têz cov huv đros thiêz txo grêk têx sê…”. Têx li heik no tưz tâu nhiês sâu niêk uô ntơưr pheiz txos trâu yênhx thax tsav tsôngv px, tsêr meir , qơư uô hâux lưv, tsêr cơưv…, uô trâu tsôngv px sđ moz siêz txos. Ntơư cux zos têx zôngx ziv yax trâu jiês cxiv tsav tir zênhx ntâuk trol châuz luz 8 hli sâuv tas nro têz qơưk thâuv hur si cxuô lênhx px sđ muôx cêr sik thôngx siêz truôx jông, côngv iz tsưr iz siêz xar. Phưv Giáo sư, tiến sỹ Phan Giang Biên, Phưv Chủ tịch Hôiv khoa học lịch sử VN heik mênhx:

“Nhiv kruôr 15 shông, mak pêz Đảng tưz hu zâuv tâu chôngz lênhx ntâu tus chiê đros sơưr  tir ntâuk trol châuz, tsi tas tsav fov ntâu. Cux xưk iz zav li đrav Sài Gòn shông 1940 tir ntâuk trol châuz ntơư, uô ruôr hiêv, ntâuk kâus tâu trok châuz têx tsưr ziv, qơư tsav trok, taz sik tsuôk 5 shông tov kaz, Đảng tưz hu zâuv tâu ntâu tus chôngz lênhx hluôk nênhs, muôx yênhx cxênhz lênhx chiê uô yênhx iz paz tuz lênhv chính trị tir ntâuk trol châuz hâur luz 8 hli”.

Hâur 15 shông txix thâuv yênhx lix, tưz muôx 4 lênhx hloz, chor uô thơưx trâul tuô hiêv, thiêz tsi pâuz pêk tsơưs lênhx tuz lênhv tâu tas siv nênhx, trâul trok châuz ntêk cxov, cơư tux, niêk tsiv txov nhêv njuôr, tsôngv px mak trâul trok châuz tsiv txov, taz sik têx heik ntơư niêk thiêz uô tsi tâu kâus pêz têx tuz lênhv, px sđ tsưr ziv, siêz xar. Chênhr têx lênhx đảng viên, chor chiến sỹ cách mạng đros thiêz siêz truôx bo, uô nênhx jông, tsi nyei txov tsi nyei phiv liv viv tsôngv lax px, viv sđ luz nênhx tưz uô trâu px njênhs thiêz tâu px đros thôngx siêz, paz max. Trơưk li Uỷ viên Bộ chính trị, kuz Chủ tịch Uỷ ban T.Ư MTTQ VN Phạm Thế Duyệt, chiê uô tâu lơưr jông têx tsưr ziv jênh vênhv cách mạng luz 8 hli, uô ntêx, Đảng thâuv tưs tưz tsuv zos đảng uô têx hâux lưv viv px:

“Hâur ntu hlôngr yiêz no, têx tsưr ziv ntơư cux tsênhv nhoz trơưr, uô đreiv, co zos thâuv tưs tưz tsuv uô trâu Đảng cov tsiv nhos zos px li Đảng, Đảng uô ntêx nyuôs hâur cxuô luôs hâux lưv, cêr nuv. Đảng txâuk luôs sđ njênhs, Đảng chox kriê, chox car, Đảng heik px mnôngs, Đảng kriê px uô trơưk…. Đảng têx nghị quyết tsuv uô lơưr hâur luz nênhx niêx hnuz”.

Têx tsưr ziv, têx pâuz tâu lok côngz xưv jênh vênhv hâur cách mạng luz 8 hli cux tsênhv tror tâu uô lơưr jông hâur hlôngr yiêz thiêz cxiv tsa tsưx phưv têz qơưk ntu nhiv no, lês uô têx hâux lưv muôx liv thiêz jông trâu px, chiê uô trâu iz XH huôv tsar, côngz fênhx, vav mênhx./.

(VOV1-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Têx hlôngr yiêz hâur thax tsav qơư cách mạng Mường Chanh

Nhoz puôz trâu huyện Thuận Châu, Sông Mã tỉnh Sơn La, xar Mường Chanh, huyện Mai Sơn tâu xav jênhv zos thax tsav qơư jông, truôx. No cux zos iz hâur têx qir tiv Mường Chanh tâu Chi bộ tsêr tux Sơn La xêir tsov chiê uô thax tsav qơư chiê cxiv tsa phongz yaox cách mạng trâu shông 1943. Zơưv Lò Văn Mộc, 85 shông, lênhx nênhs nhoz jok Đen, xar Mường Chanh cux tsênhv ndo njôngr, thâuv co, Mường Chanh zos Phìa tạo li thax tsav ar, siz huôz siz txênhz muôx yưv tsik so, hluôk nênhs puôr lênhx tsuv muk uô jos, pêx xênhv luz nênhx lok six txov nhêv:

“Ntu thâuv co mak nov hâur jok xar hêik nhiêx sê ndê li chak mak tsuv uô trơưk lơưr hêik xưz, tuz saz, tuz nhiês muôx yưv ntâu cux tsik muôx nênhs paz trâu pêx xênhv luz nênhx, cux muôx huôz nox hur si thiêz; hok sơưr đơưk cux tsuv muk uô krêr lok six ntâu, muôx têx thâuv mak muk tas muôx 3 luz hli thiêx lok, pêx xênhv lok six txov nhêv”.

Hâur tas nro pêx xênhv têz qơưk li moz siêz sir jos xar sơưr tơưv txênhz, hli 5 shông 1945, lưx lươngv Vũ trang thiêz pêx xênhv nhoz thax tsav Cách mạng Mường Chanh tưz sơưr tơưv txênhz chiê txênhz chính quyền, ntâuk châuv tros châuz Pháp. Thiêz đhâu co, tror sik côngv đros pêx xênhv têx tiv phaz txơưr đuô hâur tỉnh txênhz chính quyền txix tros châuz Pháp trâu pêx xênhv Sơn La. Đhâu thâuv tsav txênhz tâu chính quyền, pox nhuôs sơưr đơưk shir phaz, sir jos sik tưr cxiv tsa luz nênhx yiêz. Txos hâur shôngk shông 2018, Mường Chanh tưz tâu côngz jênhv zos xar jêx jok yiêz, đros tas nro 12 jêx jok muôx cêr tuôx ti gâuk hâur jok; chor chuôz zis hâur tas nro xar tâu sir zôngv tênhv tênhz têz qơưk. Njuôk xav, shông 2020 no, phênhv sâu lơưr lênhx nênhs nhoz xar tâu muôx 43 triệu đêiv iz shông, chor chuôz zis pluôs lơưr tsưr ziv yiêz txos nhiv no tsuôk yuôr 3%. Mường Chanh cux tưz yênhx lix tâu 7 hợp tác xar, uô tiêr hâux lưv sik côngv hâur uô kôngz nuv, paz muôx qơư muôs, phênhv sâu truôx trâu pêx xênhv. Zơưv Lò Mạnh Quyết, giám đốc Hợp tác xã Quyết Chí, xar Mường Chanh shir phaz puz pâuz:

“Uô trơưk thiêz phuôx huiz chax chês cách mạng mak zuk thiêz sơưr đơưk tưz sik côngv yênhx lix hợp tác xã, phênhv ntâu zos chos ntông nox txir li: txir lưv tsiz zâu, txir mo môngk, cà phê…Cxuô lênhx nênhs hâur hợp tác xã mak tas nro cxuô kror lok kỹ thuật, tsoz phưz tsoz chos, qir zuôv puôr lênhx muôx kỹ thuật kruôz kriê viv li zos nênhs nhoz hâur hợp tác xã mak lênhx tưs cux uô trơưk, uô jông mak phênhv sâu cux tâu siêz”.

Mường Chanh nhiv no muôx 960 ntâu ziv chuôz zis, zuôr xar 4.400 lênhx nênhs, phênhv ntâu zos tsôngv box menhx cxưx Thái uô nênhx nhoz. Lơưr chủ tịch UBND xar Cầm Văn Nhất, ntu zuôr txos, xar zuôr tror uô uô jông thiêz muôz siêz 19 luôs hâux lưv cxiv tsa jêx jok yiêz, sir jos txos shông 2025 tax tâu 15/17 luôs hâux lưv jêx jok yiêz tâu muôz siêz jông đuô; iz thênhv jux juk uô tiêr chor thax tsav chos ntông nox txir, tsơưr lươngv siêz; phênhv sâu tâu muôx 52 triệu đêiv iz lênhx nênhs iz shông:

“Đros muôx Đảng ủy chox kriê, Ủy ban xar zuôr tror muôx têx tsưr ziv chênhr, tiv zix zos yưv pênhr cxiv tsa cxiv luôs têx cưx đêx liv thiêz têx cêr muk lok hâur đrak liêx, chiê pox nhuôs muk lok zôngx ziv đuô, tiv 2 zos muôx txâuk đêx zưs trâu têx liêx nhoz xar Mường Chanh”.

Têz qơưk cách mạng Mường Chanh hnuz no tưz hlôngr yiêz lok six ntâu, đros têx cêr bê tông muk lok hâur jêx jok, jông hur đu; têx liêx blêx siêr đax, lok sik têx têz cà phê njuôz xiêz…pêx xênhv nhoz ntơưv no cux tsênhv sik côngv siêz, thôngx ziv cxiv tsa Mường Chanh ziv hnuz ziv jông đuô, cxơưz cxiz nzir trâu têz qơưk cách mạng thâuv ntêx no li cêr huôv tsar./.

(Trấn Long-Lik Thox cxêik nhênhv)