Cao Bằng: Nênhs cho txux chi heik gâux Coóng Dung

Lũng Tỳ zos luz jok thax tsav tox siêz đêz đrôngs, txov nhêv hâur xã Lương Thông, huyện Thông Nông, muôx 95% jênh sôr zos heir nênhs Cho. Nênhs Cho nhoz suôv qơư no cux tsênhv por hưv, tuôr tsês tâu ntâu zav txux chi cêr nênhx vênhx huôv jông thâuv nzor. Đhâu ntâu shông đros trâu ntâu phiv liv, txos nhiv no nênhs Co xã Lương Thông  têx txux chi heik gâux Coóng Dung cux tsênhv tâu por hưv, tuôr tsês chiê đhâu ntâu tiêv tsi chiê pôngz plox.

Chor nênhs heik gâux Coóng Dung li têx jiês xênhz huôx, siz chuôs njiz nthuôr uô cêr lov jêv nhiv no iz hnuz tưz tsơưs jux juk. Taz sik, têx gâux Coóng Dung mak thâuv tưs nênhs Cho cux nhiêv mnôngs đuô hur si. Tsuôk hnor suôz gâux Coóng Dung đror xưz, lâuk hluôk, hloz zâu, tuz nxeik nhoz cxuô jêx jok lênhx tưs cux puôr lênhx tuôx xâux, tuôx seiz mnôngs heik gâux. Pos Triệu Thị Diết, nhoz jok Lũng Tỳ, xã Lương Thông heik: Tưz ntêr lok cur thiêx nhiv kruôr tror tâu mnôngs heik gâux Coóng Dung:“Mnôngs tror ndo đuô txos pêz ntu thâuv ntêx, khênhr heik thâuv muk uô liêx têz lok sik mul nox yôngz cok. Nhiv no sđ tsi yuô heik lơưv”.

Nênhs Cho têx suôz gâux, cưr cxiêx muôx ntâu zav sênhr suôz heik đros 2 zav chênhr zos: Heik lol luz nênhx xênhz huôx hâur niêx hnuz thiêz heik hâur têx ntênhs nthuôr uô lov jêv, chei đaz kruôs..... Coóng Dung zos zav gâux sênhr heik xưk iz zav li heik pax huôv. Đros trâu nênhs Cho têx suôz sênhr heik gâux, heik cưr cxiêx nhiêk txơưk nhiêk tsi siz thôngx, gâux Coóng Dung puôr lênhx zos heik lol sâuv luz nênhx huôv tsar uô nox uô hnar, cêr gâux đrâul, ndo txos niêv txir, pos zơưs têx txiêx njis, nhiêv têz nhiêv qơư..... Lênhx nênhs sênhr suôz heik muôz têx pax hmaz pax ntông, cxuô tsar đrox tsuôs, tsiêx uz no lok pir uô pax lul heik têx txưv cưr cxiêx siz lưr, uô gâux đrâul siz ndo yuô, uô txix gơưv siz hluz, cưr tix, vir ndâuk siz paz, siz ndo......uô trâu lênhx nênhs mnôngs siêz kâus lêik, mnôngs tsi đhuôr. Hur si têx txưv cưr cxiêx, gâux heik co puôr lênhx zos lênhx nênhs heik xar tsưr ziv sênhr heik lol siz qiz, siz lưr, heik trâu luz nênhx xênhz huôx, cêr lov jêv. Iz jiês heik gâux siz lưr Coóng Dung cux zos six hơưv chiê têx tuz nxeik hluôk tâu siz chuôs njiz, sik thav lok cêr gâux đrâul, siz hluz ndo yuô. Trơưk li têx lênhx lâuk nênhs hâur jok, thâuv ntêx tsuôk zos tâu siz chuôs njiz xưz, zênhx sênhr hlo suôz heik gâux, heik cưr cxiêx siz lưr . Nhiv no, gâux Coóng Dung tsênhv tâu sênhr heik hâur jêx jok, hâur xã têx ntênhs lov jêv, ntênhs hội.... Triệu Dào Siểu, xã Lương Thông, huyện Thông Nông, tỉnh Cao Bằng heik:“Nênhs Cho têx txux chi heik cưr cxiêx nhiv no cux tsênhv muôx, taz sik tsênhv iz hnuz trâul pôngz plox jux juk, lok six tsơưs lênhx thiêx pâuz sênhr suôz heik gâux, têx cưr cxiêx thâuv nzor xưz. Chor nênhs pâuz heik thiêz pâuz mnôngs têx cưr cxiêx ntơư nhiv no, zos têx lênhx tưz muôx 40 txos 60 shông tror zar sâuv”.

Txơưv tiêk luz nênhx tsênhv yuôr ntâu txov nhêv, taz sik tsôngv box Cho nhoz jok Lũng Tỳ, xã Lương Thông, huyện Thông Nông cux tsênhv sir jos huôv tsar uô nox uô hnar, zôngv têx suôz gâux, cưr cxiêx chiê heik siz kriê cov sđ uô nênhx sik thôngx siêz, siz paz siz hluz, sik đros huôv tsar. Têx lênhx nhiêv heik gâux Coóng Dung hâur six hơưv đhâu tưz thiêz tsênhv sir jos sik đros por hưv, tuôr tsês nênhs Cho têx txux chi vênhx huôv jông no trâu cxênhx hluôk tov kaz tsi chiê pôngz plox. Đhâu ntơư paz por hưv thiêz huôv tsar tuôr chiê côngv thôngx cxuô heir nênhs VN têx txux chi cêr nênhx vênhx huôv jông./.

(VOV1-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Grêix njêk krưr blôngx cxiêz, zos Poz Ziz iz zav nox kaz

          Thâuv zuôr uô zav grêix njêk krưr bôngx cxiêz, sơưr đơưk tsuv bax blôngx njê lok sik blôngx tsơưz chox lok krưr cxiêz, grêix njêk thiêzz tsư kaz. Hur si têx njêk lox, njêk mê puôr lênhx jông uô shơư cxuô zav txux lov, shaz txoz, cuô txoz, kriêr, kix, tâux đuz…Zos chor njêk lox, tsuv fêik muôz chor poz cxa njêk por tsês hur tiz si thiêz muôz cxuô zav txux lov, cuô txoz hêik sâu, cxôngr cov mok mok chox lok đo shơư chor njêk ntơư mav li muôz blôngx tsơưz lok sik blôngx njê krưr chor grêix njêk co chox lok cxiêz. Taz sik, thâuv muôz chor grêix njêk ntơư chox lok krưr trâu hâur đêiv blôngx tsơưz lok sik blôngx njê, tsuv krưr cov nhiêk njêik, cxiêz thiêx siêr jông thiêz thâuv cxiêz ntơư tsuv cxiêz cov siêr tov thơưx, nox thiêx kaz. Tix lâus Lèo Văn Kiên, nhoz Phươngx Chiềng An, đrôngl Sơn La hêik pâuz:“Kaz đuô hur si zos muôz chor blôngx ca lok sik blôngx njê, blôngx tsơưz chox lok krưr grêix njêk cxiêz trâu ntơưv chor ndêis kror chuz thiêz thâuv cxiêz tâu siêr mak chor grêix njêk co khor kho, nox kaz”

          Zav grêix njêk cxiêz tâu siêr ntơư, zênhx hnor tsư kaz đros trâu cxuô zav txux lov. Zav nox no, tưz tâu hêir nênhs poz ziz uô ntâu hâur chuôz zis pluôk yêik pluôk hmo thiêz zos hêir nênhs poz ziz iz zav nox kaz. Chênhr zos li hêik ntơư, txos trâu nhiv no, cxuô luz tsêr muôs zav nox cux tsênhv uô zav grêix njêk cxiêz hêik sâu chiê muôs trâu tsôngv kruô. Lar hêik zos chor mê nhuôv njêk cxov tâu đrav đêx, chox lok uô shơư cxuô zav txux lov, krưr blôngx cxiêz, thâuv nox cux nziv siêz cơưs thiêz. Pos Lò Thị Hoả, zos iz lênhx uô zav nox muôs ntơưv Bó Ban, thành phố Sơn la hêik pâuz nzir:“Ntơưv tsêr muôs zav nox nhoz Bó Ban, pêz cux uô zav grêix cxiêz. Zav grêix cxiêz no uô nox đros mor blâuv cux sik siêz hênhr thiêz zav grêix njêk krưr blôngx cxiêz ntơư pêz khênhr uô chiê tsôngv kruô, lênhx tưs cux nhiêv nox”

Zos muk trâu thax tsav tox siêz faz Bắc, tsuv tâu ndêiv muk sêiz shuôk hêir nênhs poz ziz cxuô luz jêx jos, chiê  nox siv zav grêix njêk krưr blôngx cxiêz hêik sâu./.

(Tsu cxêik nhênh- Lường Hạnh - VOV TB)