Jax sâu thưr 7 hnuz xiêz 3/12/2016

Tuôr tsês thiêz phuôx huiz gâux quan họ Bắc Giang

(Hu gâux quan họ)

        Txos trâu zar hnuz kêix thưr 7, têx suôz gâux quan hov ho tror hnor hu hâur luz tsêr nhoz jok Hữu Nghị (Xar Ninh Sơn, huyện Việt Yên, tinhv Baz Giang). Co zos qơư hêik gâux quan họ tưz cxiv tsa tâu muôx 20 ntâu shông, thiêz chor hêik gâux ntơư puôr lênhx zos chor nênhs lâul txix 65 txos 80 shông. Thâuv đruz hnuz, lơưr zos nênhs muk khưr uô nox uô hâuk.

        Pos Nguyêr Thiv Mô thiêz Nguyênr Thiv Huânr, nhiv no tưz muôx 80 shông sik đros uô luôs hâux lưv no. Oz lênhx pos hêik, hâur ziv chuôz zis muôx 6 lênhx vir ndâuk puôr lênhx pâuz hêik gâux quan họ. Uô nênhx hâur thax tsav qơư muôx suôz gâux, tsik pâuz cơưv txix thâuv tưs.

      “Txix thâuv zâuv muk trơưk chor hloz, chor lâul thiêz hu gâux trơưk xưz. Thâuv tsênhv zâu mak tsik tâu muôx phongz yaox, nhiv no so lâul lơưv thiêx xênhz huôx hâur câu lacv bôv. Suôz gâux lâul mak lax hu taz sik muôx tsiv gri đuô. Iz zav li jax zâuv hâuk đêx, nox pênhz laz…”

      Zơưv Trânx Văn Thêv, sêiz car qơư hêik gâux Hữu Nghiv zos iz hâur 5 jok quan họ lâul (Hữu Nghiv, Giá Sơn, Nội Ninh, Mai Vũ, Sen Hồ puôr lênhx nhoz huyện Việt Yên, Bắc Giang) nhoz 49 jok thax tsav kinh Bắc tâu UNESCO côngz jênhv jiês xuz thơưx. Txơưv tiêk quan họ nhiv no zôngx ziv hêik đuô, suôz jông đuô, ho muôx trax đros zôngx ziv mnôngs đuô, taz sik chor pâuz sênhr suôz heik gâux nhoz jok cux trâu siêz tuôr chiê suôz gâux lâul, tsês chiê ntâu six hơưv nriêr tsês, kruôz kriê đêz đar têx suôz gâux đrav ntêx:

      “Sơưr đơưk cơưv chor lâul nhoz hâur jok li têx suôz gâux lâul. Thiêz muk trâu thanhx phor Bắc Ninh nriêr pâuz thiêz cơưv shâuv, xưk li tôv quan họ jok Viêm Xá, Khúc Toại, Trâm Khê, sâu tsês thiêz luk thiêz suôz gâux chiê lok kriê trâu câu lạc bộ. Nhiv no CLB muôx chôngz nêhs pâuz tâu yênhx puô jax”.

       Ntâu shông đhâu, zơưv thể thiêz zơưv pox niêv zos Nguyênr Thiv Dần đros chôngz lênhx nênhs txơưr đuô tưz kriz lớp kriê gâux quan họ trâu chor hluôk nhiêv hu gâux, tiv zix zos chor nhuôs zâu hâur jok. Nhoz Hữu Nghị, chôngz lênhx nhuôs zâu tsik pâuz ntơưr, taz sik tưz hêik tâu oz pêz suôz gâux quan họ thiêz ntâu chuôz zis 3,4 fâuv nênhs sik đros hu gâux.

       “Cxênhx hluôk hâur jok cux lok six hiêv, huôv tsar lok quan họ, cơưv shâuv lok six sêi, mnôngs oz pêz jiês xưz tưz hu tâu ciês, chor hluôk cux tsuv tsik so cơưv shâuv chiê kruôz kriê trâu cxênhx nênhs tov kaz no thiêz”.

Qơư tsưr tsix sik njiz đros chor jok txơưr đuô thiêz dưv huyênv Việt Yên, tinhv, têz qơưk li chor jiês hu gâux, chôngz lênhx tưz chox têx suôz gâux quan họ muk txos saz đrâuv têz qơưk. Zơưv Đào Trọng Ca, trưởng phongx vênhx huôv huyênv Việt Yên, Bắc Giang, cux zos iz lênhx tix muôs chênhz zênhv, tso siêz thâuv hêik lok têx huôx tôngv tuôr chiê vênhx huôv quan họ nhoz tiv phaz. Việt Yên tsik so tsưr tsix nthuôr uô cêr lov jêv hu gâux quan họ, cux chênhr zos cxươz cxiz phongz yaox thiêz zok nriêr tâu chor nênhs txơưx hu gâux chiê muk đros tưr hu gâux. Đros ntơư, cux kriz tâu xar 100 lớp cơưv quan họ trâu ntâu lênhx. Txix shông 2008, huyênv sik côngv đros doanh nghiệp tsưr tsix kruoz kriê, txos nhiv no tưz kriê trâu xar muôx 5000 lênhx nhuôs zâu têx suôz gâux yiêz huv đros yênhx fâuv nênhs, muôx njiêz luk hênhr kruôk Đangv, lâul Hôx, tsêr cơưv ntơưr, têz qơưk…zơưv Đào Trọng Kha khav tênhv:

        “Nhiv no phongz yaox tâu kriz uô đêz đar, taz sik tsuv tsov cưv txos tsơưr lươngv, tsêx tsung trâu hu gâux cxôngx nzor, hâur côngv thôngx nhiv kruôr muôx, nriêr jax lax cơưv chiê cơưv. Pêz uô jông tuôr chiê di sản quan họ trâu huôv tsar du liv nhoz tiv phaz. Thôngz đhâu qua họ, Việt Yên li tsưr ziv chênhr zos huôv tsar du liv côngv thôngx đros di sản vênhx huôv”.

         Uô hâux lưv tuôr tsês chiê cxôngx nzor đros luz nênhx hlôngr yiêz, tuôr chiê txix nênhs uô ntêx li chênhz yênhx thiêz cxênhx hluôk li siêz nhiêv sir jos, cxuô fâuv nênhs hu suôz gâux quan họ ntơưv Bắc Giang tsênhv uô lơưr chor lâul tuôr tsês chiê, phuôx huiz suôz gâux quan họ thiêz thâuv tưs txos hnuz hôiv, txix chor lâul, hluôk sơưr đơưk sik đros uô lov jêv hnuz hôiv trâu ntơưv tsêr mnov Bổ Đà, muôz chor suôz gâux  jông co hu trâu tsôngv kruô sđ mnôngs, pâuz pâuz./.

                                        (TTT-Lik thox cxêik nhênhv)

Chuyên mục thưr 7, hnuz 4 /12/2016

Tsôngv pox niêv vir ndâuk hêir nênhs poz ziz đuz têx tôngx nhiêx

      Trơưk li tsôngv box Thêir phôngz cxưx cêr nênhx, uô ntêx thâuv zuôr muk zuôr pox niêv trâu tuk tuz, tos tuz tsuv bax iz cxiê zav, hâur ntơư thâuv tưs tưz zuôr tsuv muôx iz gơưv tôngx nhiêx njưx 3 ntuk, lok sik 5 ntuk zâuk zuk ziv chuôz zis seiz muôx lok tsi muôx. Hok luz tôngx nhiêx njưx 2 ntuk lok sik iz ntuk mak zos chor tôngx tsês trâu têx nhuôv nxeik txix 11, 12 shông chox uô jav. Lênhx nxeik hloz tiêr nênhs, muk zuôr txir puôr lênhx tâu tos tuz bax 2 kêik plâuz hâu, 2 gơưv tôngx nhiêx, hmur reik plâuz hâu chiê kơưk zir tưk. Pos Quàng Thị Loan nhoz jok Bó, phường Chiềng An, TP Sơn La heik pâuz:

      “Tsôngv box Thêir  phôngz cxưx cêr nênhx tsuv muôx iz gơưv tôngx nhiêx trâu tuk nhaz, iz gơưv trâu niêv têik, thâuv ntêx lơưr muôz nhiêx uô tôngx njưx 3 ntuk, 5 ntuk, nhiv no tsôngv box cux tsênhv uô trơưk li ntơư, taz sik tsi tiêk thâuv tưs cux zos tôngx nhiêx, muôx têx suôv  qơư tsênhv muôx mflêiz trâu tuk nhaz”.

       Gơưv tôngx nhiêx muôz trâu tuk nhaz niêv chox hâur hnuz nox yôngz zos gơưv tôngx ndo côngz txiêx njis lênhx niêv tu hloz. Muôx têx thax tsav tsôngv box lơưr tsi zuôr tôngx nhiêx mak muôz xav uô nhiêx ntơưr. Taz sik ntâu suôv qơư nhoz Sơn La, li: Thuận Châu, Mai Sơn, Mường La, TP Sơn La cux zôngv luz tôngx nhiêx chiê uô zav huv thâuv tưs tưz zuôr tsuv muôx hâur gơưv tuz nhaz ntơư hnuz nox yôngz hâuk cok. Chuôz zis tưs tsi tâu muôx tôngx nhiêx trâu tuk nhaz lênhx niêv zos tsi tâu uô ntênhs ndo côngz txiêx njis, uô tsi tâu tiêr têx nuv ndo txos niêv txir côngz. Chênhr viv li txơưv li chas lok tưz zuôr tsuv muôx gơưv tôngx ntơư, chuôz zis tưs muôx chôngz nxeik cux tsuv muôx, chiê tov kaz no thâuv niêv txir pur 120 shông, zuôr xeir têx gơưv nxeik vâur jông chox, tơư cêr trâu niêv têik zơưv txir. Heik lok gơưv tôngx, uô puz trâu tuk nhaz lênhx niêv no, zơưv Cầm Danh, lênhx nênhs pâuz lok nênhs Thêir têx cêr nênhx nhoz jok Cá, phường Chiềng An, TP Sơn La heik:

       “Lok sâuv tos tuz muôz gơưv tôngx nhiêx li heik sâuv trâu tos niêv têik zơưv txir tsi zos tiêk muôz puz trâu chox, mak zos chiê ndo côngz đas jos niêv xênhz zus tu lox thiêz heik lok niêv txir têx txiêx njis tưz choz kriê, tu tâu hloz, yênhx nênhs”.

Thâuv gơưv tôngx muôz trâu tuk nhaz lênhx niêv ntơư zos chiê ndo côngz txiêx njis, taz sik tsênhz tiês zos chiê uô đaz uô kruô trâu ntu tov kaz no thâuv txir lok sik niêv tâu tas siv nênhx gra muk chuôs pos chuôs zơưs. Thâuv txir lok  sik niêv pur 120 shông, tâu tas siv nênhx, iz lênhs zuôr tâu iz luz tôngx nhiêx thiêz muôz trâu tuk nxeik vâur chox tơư, kriê cêr trâu niêv têik, zơưv txir muk chuôs pos zơưs. Trơưk li tsôngv box heik thiêz siêz xar, thâuv muk chuôs pos zơưs sâuv sâuz mak zuôr muk đhâu đêx lox, đhâu trôngx lôngk…., luz tôngx no zuôr zos têx nhiêx txiês, ntâuz ntơưr gra đros chiê tâu muôl zuôr uz no tâus cêr thiêz hla đhâu đêx. Zơưv Cầm Danh heik pâuz nzir:

      “Thâuv zơưv txir thiêz niêv teik pur 120 shông tâu tas siv nênhx mak luôs xeir iz gơưv  nxeik vâur tâu niêv txir nhiêv, njênhs thiêz hluz đuô hur si, đei luz tôngx nhiêx ntơư khi trâu ntơưv đuôr chiê chox tơư kriê cêr tuk lâuk tâu tas siv nênhx co muk chuôs pos zơưs, pox côngz zơưv côngz. Thâuv ntêx lơưr xav iz luz tôngx nhiêx xưk li iz đeiv nhiêx đơưz, iz gơưv zos 2 đeiv nhiêx đơưz. Viv li luz tôngx tâu seiz zos têx nhiêx txiêx chiê gra tâus cêr muôl zuôr uz no”.

        Chênhv zos luz tôngx nhiêx muôx ntâu kror jông li heik ntơư, tsôngv box Thêir đuz lok zos Poz Ziz đuz Tây Bắc thâuv tưs tưz muôx, por hưv tsês chiê, thiêz phôngz cxưx cêr nênhx muôz tôngx nhiêx puz trâu tuk nhaz thiêz tuk nhaz niêv têik nhiv no cux tsênhv tâu uô đreiv nhoz ntâu suôv qơư, thax tsav Tây Bắc, yênhx tsôngv box iz txux chi vênhx huôv cêr nênhx jông./.

                                         (Lường Hạnh-Riê Lâux cxeik, nhênhv)