Lào Cai: Trôngx đriv ntiêx têz nhiêx tỷ muôx ntâu hlôngr yiêz

Têx hnuz hâur kaz shôngk shông, ntơưv trôngx đriv ntiêx têz cêr ar sôr II Kim Thành, TP Lào Cai ziv muôx ntâu yêz muk đhâu trôngx đriv. Co zos kror txơưr txar ntâu pir li shông uô ntêx. Hâur têx yêz thâux hax huv muk trâu luôs 2 chas têz qơưk đrâuv muôx nhos 100 luz zos thâux têx hax huv kôngz nuv. Viv tsuv taz por têx hax huv co tsi trâus njưk, puôk tsuôx.  viv li ciês txix 7 six tas cik, têx yêz no tưz tâu tso muk uô ntêx đhâu trôngx đriv. Fênhx yax iz hnuz, uô ntêx 8 six 30 phênhz, luz yêz thâux xa hax huv kôngz nuv uô kaz ciês tưz tâu muk đhâu trôngx đriv. Chiê uô tâu tsưr ziv no, tsuv zuôr trâul txos têx lưv lươngv seiz car ntơưv trôngx đriv li têx sir jos sik đros paz max. Zơưv Nguyễn Thế Hùng, Phưv Chi cục tsar chi cục Hải quan Trôngx đriv Lào Cai heik pâuz: “Nhiv no tas nro ngênhx tsênhv uô lơưr têx tsưr ziv yiêz lok sâuv ntâuz ntơưr thiêz Chi cục Hỉa quan trôngx đriv Lào Cai tưz muôz jông cxuô six hơưv chiê uô sei têx ntâuz ntơưr trâu hax huv muôs saz têz qơưk đrâuv, lar heik zos têx hax huv kôngz nuv. Iz chas ntơư, trôngx đriv Lào Cai cux muôx txâuk cxuô zav lok sâuv têx chuôz zênhx uz no, taz por iz hnuz VN hax huv kôngz nuv puôr lênhx tâu muôs đhâu trôngx đriv hâur zar tas cik”.

Nhiv no, muôx yênhx châuv zav hax huv kôngz nuv VN tâu muôz jông six hơưv muôs trâu têz qơưk Suôr li: Txir thanh long, hưx txoz, txir lưv tsiz, điz cuô, txir mo môngk, txir tsơưz, kok ntông..... Hur si têx hax huv kôngz nuv puôr lênhx tsi trâus thêv sê. Lar heik, iz cxiê zav hax huv tâu tsov cưv, tâu tso chei muk uô ntêx đhâu trôngx đriv....... Khov muôx têx chei jông no, shông đhâu, grê têx hax huv kôngz nuv uô tâu, thâux đhâu trôngx đriv Lào Cai tâu 600 tsov USD, tsav txos 60% hur si têx xiv huv muôs trâu luôs 2 chas têz qơưk đrâuv. Đhâu co, paz jông trâu trôngx đriv Lào Cai hlôngr yiêz hâux lưv muôs têx hax huv kôngz nuv, hlôngr viv zuôr luôs 2 chas thax tsav đrâuv têx hax huv li đrav ntêx. Hâur shông 2018, ciês têx txir thanh long txix têx tỉnh faz Nam muôs đhâu trôngx đriv Lào Cai tâu 600 cxênhz tênhr ntâu, siêz đuô 3 jiês pir li shông 2017.

Lar heik đuô hur si zos tsuv heik txos têx grê zuôr muôs hax huv trâu luôs 2 chas thax tsav, têz qơưk đrâuv đhâu thax tsav Lào Cai shông 2018, tsuôk muôx 10% zos đhâu têx cêr mê, yuôr đuô li puôr lênhx têx trôngx đriv, cêr lox. Têx li heik no zos tso pov iz kro jông thiêz hlôngr yiêz, truôx đuô, txar jav tâu têx tsi jông txix muôs têx hax huv tsi trơưk chei, iz chas co zôngx ziv đơưk tu  tâu trâus khuôz đeis trau doanh nghiệp. Zơưv Nguyễn Việt Quang, Cục tsar Cục Hải quan Lào Cai khav tinhv:

“Hâux lưv zuôr muôs hax huv đhâu têx  trôngx lox ntơưv Lào Cai muôx ts so hâur niêx hnuz li heik co txix thâuv hâur shôngk shông txos kaz shông mak cur xar, li co zos lok six jông thiêz pêz tsuv sir jos uô lơưr têx uô tâu jông ntơư. Mul lok đhâu têx trôngx đriv lox zos hâux lưv zuôr trâus txos. Doanh nghiệp cux zuôr seiz pov no lok six zôngx ziv, txix ntơư cxơưz tiês têx nuv uô ntơưv trôngx đriv”.

Trôngx đriv Lào Cai nhiv no tưz yênhx qơư njênhs njôngr trâu ntâu doanh nghiệp faz Nam thiêz faz Bắc. Trơưk li thôngz sâu tso pov, shông 2018 Lào Cai muôx nzir zuôr xar 50 doanh nghiệp cxaz chuôz zuôr muôs têx hax huv trâu luôs 2 chas thax tsav, têz qơưk đrâuv, cxơưz cxiz kinh tế thax tsav ntus đriv huôv tsar jông đuô. Têx shông jê lok no, têx hâux lưv lar heik txos li: phêv ziv txuôk đros doanh nghiệp zuôr muôs têx hax huv kôngz nuv, txir ntông thiêz shuôz njêl, phêv ziv muôv muôs ntiêx têz, phêv ziv njiz njêx muôs têx doanh nghiệp zuôr muôs hax huv trâu luôs 2 chas têz qơưk Việt-Trung.....tưz yênhx qơư jông reik đros tỉnh ntus đriv Lào Cai, hu zâuv ntâu doanh nghiệp VN thiêz Trung Quốc cxaz chuôz dự. Đhâu têx xor xưv no, ntâu six hơưv, tsưr ziv sik hux jos, ntâu hux thôngx muôv muôs tưz tâu uô tiêr, muôx hâu cêr thôngz. Tis seiz njiê đuô iz shông đros thiêz têx uô tâu jông li heik sâuv, kinh tế trôngx đriv tưz thiêz tsênhv khav tinhv iz hâur 4 ngênhx kinh tế chênhr hâur tỉnh Lào Cai li pưs txux. Đros trâu ngênhx kinh tế kôngz nuv huôv tsar lơưr công nghệ siêz, công nghệ trơưk tsưr ziv tsiv uô têx hax huv thiêz ju lix-dịch vụ truôx, mak kinh tế trôngx đriv Lào Cai shông 2018 tưz tso pov: Iz trôngx ntiêx têz uô ntêx nyuôs, uô tâu jông cxuô luôs hâux lưv, zos qơư sđ njênhs njôngr./.

                                                                (An Kiên-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Njiz nênhs sâu tâu nhiêx tiv đêiv hêir nênhs Khmer Lý Quờn

Hâur chor hnuz kaz shông 2018, pêz muôx jiês muk sêiz yuô chuôz zis pêx xênhv Khmer uô xênhz yar kinh doanh hênhr Lý Quờn, xar thanhk Quới, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng. Phêiz kênh zos lok oz niêv txir li têx sir jos chiê muôx tâu luz nênhx li nhiv no, zơưv puz pâuz: shông 1991, phêiz chuôz zơưv tâu niêv txir thiêz niêv têik zơưv txir phêiz iz kror liêx thiêz ar têz chiê uô nox. Đros zênhx zos nênhs gruôs, sir jos, txơưx xar tơưv hâur uô xênhz yar, zơưv cê chos blêx liêx, cê uô têz chiê cxênhz txuôs tsês jux juk. Thâuv six hơưv nhoz khôngz chêix ntux kruôr, zơưv tsênhv muôz hnhaz blêx lok chos ndêz paz muôx zir phênhv sâu. Phênhv sâu tâu yênhx shông, zơưv muôz zuôr qir zuôv, yuôx trâu chiv uô kôngz tov kaz, tsênhv yuôr mak cxênhx txuôs chiê zuôr nzir ar kriz đar uô xênhz yar. Thâuv tưz muôx tâu chor pênhr ntâu, zơưv yưv pênhr zuôr nzir mêir lêix têz, mêir luôv blêx, cxiv uô qơư kra blêx uô qơư phưx vưv trâu pox nhuôs tiv phaz. Zơưv Lý Quờn puz pâuz: “Sir jos uô thiêz cxênhx txuôs tâu li co, uô liêx têz, chos ndê mak cxênhx txuôs jux juk thiêz zuôr qir zuôv, yuôx. Thâuv co mak liêx tsênhv fênhx zis, zuk zuôr iz kro jux muk, ntâu shông chêk zuôr tâu bâuv li no. Cur oz niêv txir mak khưr uô nox tsik pâuz hnuz hmo hlo, zuôr tâu mêir lêix têz, cur muk lêix ntiêr trâu pox nhuôs, tsâuk ntux cux lêix hur si, thâuv co mak liêx tsênhv tsơưs viv li muk lêix ntiêr trâu luôs”.

Đhâu ntâu shông cxênhx tsês, nhiv no, zơưv tưz zos tsưr sêiz car muôx 30 ntâu ha ar uô kôngz nuv. Zơưv Lý Quờn hêik, zos muôx ntâu ar, taz sik uô xênhz yar lơưr cxôngx nzor mak sâu tâu liv cux tsik ntâu, muôx ntâu phiv liv. Viv li, thâuv tưs nhoz khôngz, zơưv sir jos nriêr pâuz, nhênhz chơưv, cơưv shâuv têx tsưr ziv chos blêx liêx. Thôngz đhâu pov chir, Đaix thiêz chor lớp kruôz kriê ciês lok tsaz yênhx, kỹ thuật uô xênhz yar….Zơưv Quờn puz pâuz, zos tiêk li thâuv ntêx iz kror liêx tsuv chos tas muôx 30 cir nôngz blêx mak nhiv no tưuz grêk tsơưs tsuôk chos tas muôx 10-15 cir nôngz blêx chiê uô zuz. Đros co, hâux lưv zuôv qir huv six hơưv, huv chêix, tir tâur tâu caz hmoz tưz paz trâu uô xênhz yar muôx chêx cur đuô. Đuô li, zơưv tsênhv muôz chor nôngz blêx kaz, tsơưr lươngv siêz lok tsêz chos viv li tsơưr lươngv thiêz tsiv gri kinh têr siêz đuô. “Zuk sêiz pov chir, đaix pov têx kỹ sư lơưr kriê tsưr ziv nriêr pâuz caz hmoz ruôr hiêv blêx, zuôv qir li chak, zuôv zav qir tưs chêk zuk cơưv thiêz uô trơưk, taz sik cux pâuz tsik tâu tsênhz tas thiêz. Txos thâuv tâu cơưv shâuv ciês hâur têx lớp kruôz kriê uô têx co mak blêx cux piz muôx tâu chêx cur siêz jux muk”.

Chiv ntux tsâus yiêz nzor no, zơưv Quờn uô xênhz yar muôx 10 ha nôngz blêx RVT, 10 ha nôngz blêx Hàm Châu, tsênhv yuôr zos nôngz blêx Nhật. Nhiv no thax tsav blêx tsênhv huôv tsar jông, njuôk xav iz hli thiêz zuôr jông sâu. Zơưv Quờn njuôk xav, đros gri muôs blêx li nhiv no đros zav nôngz blêx RVT tâu nênhs uô lax luôv sâu zuôr xar muôx 7.000 đêiv iz cir, Hàm Châu zos 6.000 đêiv iz cir thiêz nôngz blêx Nhật zos 5.800 đêiv iz cir, zos yưv tas nhiêx txiêx trâu uô xênhz yar, zơưv zuôr sâu tâu nhiêx liv muôx nhos 600 triệu đêiv txix chos blêx nhoz thax tsav muôx 30 ha no. zơưv Đào Phương Chí Cường, phưv chủ tịch UBND xar Thanh Quới hêik: zơưv Lý Quờn tưz tsik zos uô bluô nux trâu zuk chuôz zis, mak tsênhv phêiz kênh têx chênhz zênhv, kỹ thuật uô xênhz yar trâu sơưr đơưk hâur thax tsav iz ndis pâuz. Tiv zix, zơưv đros 17 lênhx nênhs yênhx lix Tổ Hợp tác uô xênhz yar blêx Đồng Tiến, zos zơưv uô tổ trưởng. Tổ li tsưr ziv zos sik đros phiêz kênh chênhz zênhv, đros sir jos uô xênhz yar jông, tsêx trung, muôx chêx cur, paz muôx tâu kror liv truôx đrênhk. Txix co, paz trâu sơưr đơưk txơưx tsêz chos blêx liêx đuô, ntâu ziv chuôz zis sir jos uô bluô nux thiêz zos chor nênhs txơưx uô xênhz yar hênhr ntơưv tiv phaz.

Têx sir jos hâur uô lox tôngv, sir zôngv têx kho học kỹ thuật hâur uô xênhz yar tưz paz trâu zơưv Lý Quờn muôx tâu iz kror qơư uô nox lox đar jông, oz luz mêir cê paz uô ar, cê uô dịch vụ phưx vưv trâu pox nhuôs nhiz iz ndis co. Đuô li, đros muôx 30ha ntâu ar chos blêx, iz shông chos oz chiv, paz trâu zơưv Lý Quờn chuôz zis muôx tâu phênhv 1 tiv đêiv ntâu. Zơưv Lý Quờn zos lênhx nênhs gruôs sir jos khưr uô nox txix zuk đas jos trâu sơưr đơưk cơưv shâuv đros ntâu shông sik lơưr liês zos nênhs txơưx uô xênhz yar hênhr nhoz tiv phaz./.

                                                  (Thạch Hồng-Lik Thox cxêik nhênhv)