Yên Bái: Cxoz txưv kriz uô khoáng yax tsik zos chêi sâu niêv đêx liêz

Lơưr pêx xênhv xã Tân Hợp, têx luz fuôx gox kriz uô khoangr yax huôx tôngv uô hâur yênhx hnuz, yênhx hmo. Tix lâus Trần Văn Thạch, nhoz jok 5 puz pâuz, , txix đhâu tsiêz shông 2018 txos nhiv no, muôx zuôr xar 3 txos 4 luz yêz gox đêx huôx tôngv tsik so, tưz tsik zos đror nxê ntưk, phiv liv txos xênhz huôx, mak tsênhv piz uô txơưr txar, vuôz tsuôz kiêk nênhs txos tuk đêx liêz, uô muôx yưv ar poz, đêx cuôr yôngz tas ar uô xênhz yar:

“3-4 luz yêz gox gox lơưr khơưz, zơưv yâu suôz jêz, zok cuz, tưz uô trâu tuk đêx ntưk chênhr trâu saz ntus jok 5 uô ar poz tas. Thâuv ntêx no pêz chor ar mak ti puôs tor nhiv no tưz  grêiv lok muôx 5-6 thiêr. Chor fuôx gox no lơưr uô yênhx hnuz hmo, nror nxê ntưk phiv liv txos pêx xênhv luz nênhx, tiv zix zos chor nhuôs zâu cơưv tsik tâu ntơưr hlo”.

Muk txos ciês jok 5, xar Tân Hợp, huyện Văn Yên, thâuv tar su yar ntux cuz sor, chor sâu xor xưv VOV njiê pov njôngr chor yêz gox đêx huôx tôngv đror nxê ntưk hâur tuk đêx liêz. Suôz yêz  gox đêx đror uô trâu thax tsav tox siêz no tsik muôx thâuv tưs njiês nti hlo. Têx pơưs suôz jêz, poz jêz yưv siêz hâur đruôz đraz tuk đêx liêz hâur chêix đêx nas lox. Ntus đêx nhoz saz xã Tân Hợp pov muôx yưv têx kror qơư ar poz. Tix lâus Trần Bá Cường, lênhx pêx xênhv nhoz tiv phaz puz pâuz:

  “Tsưr jok muk hêik cov chor yêz gox đêx co muk uô cov đêz lok sik muk trâu têx qơư txơưr đuô taz sik lơưr cux tsik muk. Thâuv pêx xênhv hêik pâuz mak xã cux muk hêik cov lơưr lok trâu hâur xã chiê hêik, taz sik lơưr cux tsik lok”.

Lơưr pêx xênhv tiv phaz, lơưr tsik pâuz têx tsưr yêz gox đêx zos lênhx tưs, tsuôk pâuz sâuv têx yêz gox đêx co tsuôk muôx chor nênhs uô jos ntiêr xưz. Zos châuv mak chor yêz gox đêx no zuôr txar muk têx qơư txơưr đuô, đhâu co ho tror kaz lok. Hok thâuv co, hlôngr njêx muôs chính quyền tiv phaz, zơưv Triệu Đình Khôi, Phưv chủ tịch UBND xã Tân Hợp puz pâuz, txos nhiv no cux tsuôk nhiv kruôr pâuz xor mông lok iz taz viv kriz uô, hok tsênhv yuôr mak tsik pâuz chor tsưr yêz gox đêx co shor zos lênhx tưs. Xã hu tuôx uô hâux lưv lok chor tsưr yêz gox đêx cux tsik tuôx.

“Đhâu thâuv txêik tâu pêx xênhv li hêik pâuz mak Ủy ban xã tưz yênhx lix chor đoanx hu chor tsưr yêz gox đêx tuôx trâu ủy ban xã chiê pêz uô hâux lưv, taz sik tsưr yêz gox đêx cux tsik tuôx. Muôx iz tsưr yêz gox đêx  mak lơưr cux tuôx uô hâux lưv thiêz hêik pâuz tiêk lơưr tưz muôx ntơưr tso chêi uô txix shông 2009 taz sik pêz hêik tso chêi thiêz thôngx ziv đros ntơưr txix shông 2009, tsuôk zuôr têx ntơưr yiêz xưz, taz sik lênhx nênhs co tsik muôx ntơưr. Pêz tưz uô ntâuz ntơưr hêik cov chor taz viv txar muk cov đêz thax tsav”.

Zơưv Khôi cux puz pâuz nzir, chính quyền tiv phaz li kror phiv liv zos cxov thiêz tuôr tsês tsik tâu chor fuôx gox no:

“Pêz hêik trâu huyện têx jâuv tsuv uô iz cxiê chêi kruôz zuôv, taz sik uô chêi kruôz zuôv mak xã cux lok six lax viv tiêk txơưv kruôz zuôv lơưr, cxov tsês têx yêz gox đêx lok cux tsuv muôx nênhs sêiz, taz sik tsik pâuz sâuv têx yêz gox đêx co lơưr muôx đaz tsi, kror no mak lok six lax. Cux vav tiêk cơ quan thênhv siêz paz xã Tân Hợp thiêz têx xã sâuv thax tsav huyện Văn Yên tsênhv muôx têx tâu huôx tôngv uô kroangr yax tsik zos chêi txar muk đhâu thax tsav chiê pêx xênhv nzor truôx tuk luz nênhx”.

Chính quyền tiv phaz, pêx xênhv xã Tân Hợp tsênhv tok khov trâu cxuô nganhx muôx vax huôv sik đros uô, nzor uô tsênhz mênhx hâux lưv khơưz khoangr yax tsik zos chêi no, chiê uô trâu thax tsav co tror njiês nti li ntu đrav ntêx. Tiv zix zos paz tuôr chiê têx ar uô xênhz yar uô ntêx thâuv zuôr trâus tuk đêx liêz cuôr yôngz tas tiv qênhx shênhx khơưz uô khoangr yax li  nhiv no./.

                     (PV VOVTB-Lik Thox cxêik nhênhv)

Lênhx nxeik Hmôngz thiêz txux chi huôv tsar uô nox txix muôx iz zav đaz tsi cxơưz paz.

  “Cur bê zos Tẩn Thị Shu thiêz cur zos nênhs Hmôngz nhoz Sa Pa”.

Đros thiêz têx nhuôs zâu thiêz tsôngv px nhoz xã Lao Chải, huyện Sa Pa, tỉnh Lào Cai cux xưk li ntâu lênhx tsôngv kruô tưz tuôx txos ntơưv luz tsêr tok kruô Sa Pa “Ô Châu” puôr lênhx kruôl nxiês thiêz nhiêv txos lênhx nxeik muôx txux chi tsưr ziv jông, sir jos uô nuv ntơư. Têx lul heik lol lênhx tsưr tsêr tok kruô nhoz Sa Pa iz shông sâu tâu 2, 3 tỷ nhiêx, muôz hâux lưv uô truôx trâu yênhx châuv lênhx lox tôngv uô ntâu lênhx nênhs tưz kruôl nxiês txos.

Vax tsêr txov nhêv, cơưv ntơưr txos lớp 5, Tẩn Thị Su tso ntơưr tsês chiê đros lênhx niêv muk muôs huv trâu têx kruô ndis shuôs têz qơưk uô si. Tror ndo đuô lok têx hnuz nhôngs thâuv co, Tẩn Thị Sú, Su tuk niêv lâul heik pâuz:

“Su lok six xar muk cơưv ntơưr cơưk, taz sik tsi muôx nhiêx, niêv nyei tsav tsi muôx đaz tsi nox xưz, chênhr viv li Su cux cxơưx, Su thiêx tso ntơưr tsês”.

Tik mul seiz lênhx niêv lâuk, Su luôs heik:

“Đhâu thâuv so ntơưr mak cur muk muôs huv. Muôs huv lok six txov nhêv viv thâuv co tsi pâuz luk Anh, muôx kênh hnuz mak tưz tsi tâu iz hox hlo, têx hnuz li co zuk zông yeiz”.

Tsênhv thâuv luk Choz Tsiz tưz tsi pâuz cxix, Luk Hmôngz heik mal kruô ndis shuôs têz qơưk lơưr tsi pâuz, tsi to tâuz, Tẩn Thị Su qir cơưv heik lul Anh txix têx lênhx kruô saz têz qơưk đrâuv. Iz chas ntơư niêv lâuk cxênhx txuôs iz kro mê njik têx nhiêx txiêx muôs huv chiê niêx hnuz tsês 2, 3 six hơưv muk cơưv luk Anh đhâu mạng Internet, ntâu lênhx lơưr xar tiêk niêv lâuk mul cor meir uô si.....

Thâuv heik tâu luk Anh jông đuô, Su jux juk tso hâux lưv muôs huv tsês chiê muk tơư kriê cêr trâu tsôngv kruô saz têz qơưk đrâuv ndis shuôs ntux uô si:

“Su khênhr chox kruô ndis shuôs ntux uô si muk car ciêz. Muk hâur ciêz mak Su kriê trâu kruô tiêk kror no tsôngv box ntơưv qơư hu li no, lok sik lul Choz Tsiz lơưr heik li no. Hok nêx lul heik zos li chas, lơưr kriê trâu zuk txix jâuz, txir ntông hu li no li tov, jux juk zuk pâuz xưz”.

Shông 2001, Tẩn Thị Su qir têk uô dưv anr Sa Pa O’Châu, qơư paz tsôngv kruô ndis shuôs têz qơưk uô si txuôk đros trâu têx lênhx chox kriê cêr ntơưv qơư chox kruô muk ndis seiz têz qơưk. Taz sik đhâu 10 ntâu shông, công ty Sa Pa O’Châu thiêx qir uô hâux lưv. Thâuv co Su nhiv kruôr cơưv tas ntơưr lớp 9 bổ túc vênhx huôv. Công ty yênhx lix đros thiêz tsưr ziv, siêz xar zos muôz six hơưv trâu têx nhuôs zâu muôx luz nênhx txov nhêv muôx têx tâu hâux lưv uô thiêz paz max chuôz zis:

“Thâuv ntêx cur nhoz pêv xã vax tsêr txov nhêv, viv li txix thâuv zâu tsi tâu muk cơưv ntơưr, hnor tiêk niêv lâuk Su krêz iz lớp cơưv li no, cur tuôx pêv no thor thiêz niêv lâuk Su chiê cur muk cơưv luk Anh, cơưv nzir luk Choz Tsiz”.

Lar heik, Sa Pa O’Châu tsưr ziv uô ju lix zos iz tsưr ziv uô ndar txos trâu côngv thôngx. Têx kruô tuôx ndis seiz têz qơưk uô si thâuv cxaz chuôz đros Sa Pa O’Châu muk ndis shuôs têz qơưk zuôr tuôx kriê luk, txux chi tsi zuôr nhiêx trâu têx nhuôs zâu ntơưv qơư. Hlôngr viv muk muôs huv, têx nhuôs tâu nox nhoz, xênhz huôx uô cê hâur iz luz tsêr, tâu cơưv luk Anh đros têx lênhx kruô saz têz qơưk đrâuv, cơưv têx txux chi tsưr ziv lok sâuv  uô ju lix, muôs huv..... Sapa O’Châu tưz yênhx lix iz tsênhv qơư krêz lớp cơưv trâu nhos 40 lênhx shux xênhz thiêz paz xênhz huôx nox nhoz mul lok trâu zuôr xar 100 lênhx nhuôv zâu. Tix lâus Tom, lênhx nênhs uô têx nuv jông siêz ntơưv Sa Pa O’Châu heik:

“Lok six jông thâuv cur tâu tror tuôx ntơưv no thiêz cux lok six jông siêz, shir phaz thâuv tâu tror njiz têx nhuôs zâu mak cur tưz kriê ntơưr trâu lơưr kuôk no 4 shông đrav ntêx. Seiz pov têx nhuôv hloz lox yênhx nênhs, muôx kênh lênhx tưz yênhx têx lênhx tơư kriê cêr trâu tsôngv kruô ndis shuôs têz qơưk, ntâu lênhx tưz zok nriêr tâu hâux lưv uô”.

Sa Pa O’Châu tưz uô tâu hâux lưv trơưk tsưr ziv, siêz xar thiêz huôv tsar jông, krêz uô nzir têx hâux lưv uz no chiê muôx phênhv sâu siêz:

“Têx nhiêx txiêx mak zul uô lax luôv sâu tâu ntơư, Su muôz trâu zoz zux kriê txux chi, trâu têx nhuôs”.

Paz cxơưz trâu têx nhuôv zâu muôx luz nênhx txov nhêv muôx nzir six hơưv muk đros luôs lưv tuk cơưv txux, taz sik Tẩn Thị Su thâuv tưs tưz ndo njôngr lol zuk luz nênhx txov nhêv zar đhâu lok tơư liêz đros niêv muk muôs huv trâu uz trâu no, ntơư zos tror sir jos cơưv txux. Su tưz cơưv tas ntơưr lớp 12 thiêz shông 2016, Su tror muk cơưv Đại học kinh tế Quốc dân, nhoz đêz cơưv.

Tẩn Thị Su cux zos lênhx nênhs Hmôngz xuz thơưx tâu Forbes Vietnam kruôs zos iz hâur 30 lênhx tsi tâu muôx 30 shông uô tâu ntâu luôs hâux lưv jông./.

(Thanh Thủy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)