Jax sâu thưr 3.4.4.2017:

Kriê cuô hâux lưv trâu lox tôngv nôngx cxênhz tsi tâu reik đros qênhx shênhx tsiv uô

          Hâur ntu 2010-2016, tưz muôx 5 tsov ntâu lênhx nênhs lox tôngv nôngx cxênhz tâu cơưv shâuv hâux lưv uô. Hâur co muôx zuôr xar 3,5 tsov lênhx nênhs lox tôngv nôngx cxênhz tâu paz txưv thox cxov lơưr Thủ tướng chinhr phuv li cuiz tênhv số 1956 li tsênhv chei, đros 40% ntâu cơưv shâuv kôngz nuv, zuôr xar 60% cơưv hâux lưv đrâuv kôngz nuv. Thâuv cơưv tas, têx lênhx nênhs muôx hâux lưv yiêz uô lok sik uô hâux lưv kuz muôx phênhv sâu siêz đuô tax zuôr xar 80%... Lok nhiêx txiêx thox cxov hâux lưv kôngz nuv, xav hâur shông 2016 muôx 62 sâuv tas nro 63 tỉnh, thành phố muôz Trung ương thiêz tiv phaz li nhiêx txiêx zos 235 tỉ đeiv.

          Taz sik tsênhz mênhx, hâux lưv uô thox cxov ntâu  lok sik tsưr tsix thox cxov thâuv tsi tâu njuôs pov qơư uô hâux lưv thiêz hâux lưv uô li phênhv sâu thâuv cơưv tas tsênhv muôx yưv ntâu, uô lav phêv nhiêx txiêx. Pir li lok chêx cuk tsơưr lươngv thox cxov hâux lưv uô, Bộ trưởng Bộ lox tôngv saz pênhz thiêz xã hội- Tsar Ban chox kriê TW lok thox cxov hâux lưv trâu nênhs lox tôngv nôngx cxênhz Đào Ngọc Dung heik, muôx têx teiv plor hâur jiês khiêz phêv côx hôiv puz pâuz muôx xã thox cxov hâux lưv uô trâu muôx nhos 600 lênhx nênhs khênhr “ sav buô”. Zos thox cxov hâux lưv uô tiês, mul uô hâux lưv tiês mak tâu, taz sik zos tsuôk lav heik iz xã muôx 600 lênhx nênhs uô hâux lưv sav buô zos li chas?

          “ Puk muôx hâux lưv co tiês? Pêz thox cxov hâux lưv uô ntâu, tiv zix zos nganhx kôngz nuv tsênhv xar thox cxov nôngx mênhx công nghệ siêz, tsi thox cxov, kriê cxaz tsưr ziv uô mak uô tsi tâu. Tsuv ntâus grê tsênhz mênhx têx tul tsi tâu, tul tsi tsi tâu, qir tiv vênhv thix co zos tul tsi chiê muôz siêz chêx cuk tsơưr lươngv thox cxov hâux lưv uô”.

          Chiê jav tâu qênhx shênhx lav phêv, txu grês qênhx shênhx thox cxov hâux lưv uô lơưr phongz yaox têx chuyên gia xar tiêk, thox cxov hâux lưv kôngz nuv trâu nênhs lox tôngv nôngx cxênhz tsuv uô lơưr nôngx mênhx li zoz qơưx; reik đros njuôk xav uô kôngz nuv, hlôngr yiêz tsoz chos, tsiêx tu zus... Zơưv Trần Đức Quý, phưv chủ tịch UB tỉnh Hà Giang heik:

          “ Hâux lưv car chêx hâux lưv uô đhâu thox cxov tsênhv zos vênhv thix phêv liv đros tiv phaz. Têx lớp krêz cơưv tas, lox tôngv cơưv tas tiv phaz cux tsi muôx doanh nghiệp tưs jênhv uô hâux lưv li nhoz tiêx đras. Viv li muôx têx huyện iz shông tsênhv muôx 4 txos 5 cxênhz lênhx nênhs lox tôngv tsir mul đhâu ntus đriv nriêr hâux lưv uô”.

          Cxôngx qênhx shênhx fuô uô hlôngr yiêz nganhx kôngz nuv, Bộ trưởng Bộ kôngz nuv thiêz huôv tsar nôngx cxênhz Nguyễn Xuân Cường xar tiêk, qơư tsov txos thox cxov hâux lưv uô tsuv ndar txos car chêx hâux lưv uô, muôz siêz phênhv sâu trâu nênhs lox tôngv đhâu thox cxov. Nganhx li cơ cấu tsênhv ndar txos zos kôngz nuv công nghệ siêz, hur, kôngz nuv hữu cơ txos kôngz nuv yiêz reik đros zoz qơưx lox tôngv nôngx cxênhz đhâu thox cxov zos lok six lox. Zos uô jông thox cxov hâux lưv uô reik đros nganhx kôngz nuv li tsưr ziv yiêz zuôr zaz zâuv tâu nênhs lox tôngv nôngx cxênhz đhâu thox cxov. Zơưv Nguyễn Xuân Cường heik:

          “ Coaz tsôngv hâur thox cxov cux tsuv tsov cưv txos têx qơư tu zus, tsêz chos; HTX, doanh nghiệp mê. No zos kror coaz tsôngv hâur cơ cấu kôngz nuv, zos thox cxov tâu mak zuôr zaz zâuv tâu nênhs lox tôngv kôngz nuv. Hâur chox kriê, 2 Bộ kôngz nuv thiêz lox tôngv saz pênhz xã hội tsuv sik côngv jông, tsưr tsix choz yax six thiêz ntâuk grê chêx cuk uô chiê zênhx max đơưk uô têx uô tsi tâu tâu hâur krêz uô”.

          Qơư tsov txos ntu 2016-2020 zos zuôr thox cxov 5,5 tsov nênhs lox tôngv nôngx cxênhz, paz txưv muôx yênhx tưv sơ cấp, thox cxov tsi đhâu 3 luz hlik trâu 34, 8 tsov lênhx nênhs. Tas nro pênhr nhiêx uô trâu ntu no zos 12 cxênhz 600 tỷ đeiv. Hâur co, pênhr Trung ương zos 7 cxênhz 746 tỷ đeiv; pênhr tiv phaz zos 3 cxênhz 403 tỷ đeiv huiz tôngv cxôngx têx phênhv pênhr txơưr./.

                                                          (Txâur vax txêik nhênhv)

Phênhv thưr 3 hnuz 4/4/2017

Phênhv: NÔNGX MÊNHX ZUÔR TSUV PÂUZ

                     Luk Hmôngz (số 3)

                     Hnuz nta suôz: Xiêz 4 hli 04 shông 2017

Nhạc hiệu chyuên mục “Nhà nông cần biết”

Chos tam thất-tsar tov uô bluô nux

    Zơưv Zax Seo Sì li chuôz zis nhoz jok Nàn Cảng, xã Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai zos chuôz zis xuz thơưx ciês nhoz Si Ma Cai chos Tam Thất, xar muôx 1 ha. Tsuôk đhâu iz shông tov kaz chos, chuôz zis chor tam thất tưz sâu tâu 3 chiv pax, sâu tâu 100 triệu đêiv. Đhâu 3 shông chos, xav sâu kok thiêz pax chuôz zis tưz sâu tâu zuôr xar 1 tiv đêiv. Hâux lưv sâu đê pax tam thất muôs gri siêz, pêx xênhv nhoz no tưz tso siêz chiê huôv tsar thax tsav chos tam thất tsơưr lươngv siêz thiêz ntêr shông, iz thênhv jux juk gra siêz phênhv sâu.

   Lơưr phongx kôngz nuv huyện Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai, đhâu 2 shông ntâu chos thiêz tsoz phưz, pêx xênhv chos muôx 5,5 ha tam thất ntơưv xã Mản Thẩn thiêz Nàn Sán tưz jông sâu, njuôk xav muôx 3 tấn kok iz ha.

Đhâu ciês sâu tas, tam thất cux muôx qơư muôs jông. Gri muôs kok tam thất nhôngk 2 shông zos 350.000 đêiv iz cir, pox nhuôs sâu tâu 1 tiv đêiv ntâu iz ha. No tâi sêiz zos zav tsoz chos muôx phênhv sâu siêz tiv zix txix thâuv ntêx txos nhiv no ntơưv huyện Si Ma Cai.

   Lơưr phòng kôngz nuv huyện Si Ma Cai, tam thất zos hov kaz huz tsuôk chiêx tâu ntơưv tox siêz, yênhx shông lax txiêk. Tam thất huv đros jêx tưv txix 20-25 tưv, tsik huv chos ntơưv têx qơưk yar ntux cuz sor. Zos chox lok chos ntơưv têx qơưk yar ntux cuz sor, jêx tưv siêz, tam thất zuôr tuôs tas đhâu 2-3 hnuz chos. Viv li, thâuv chos tam thất, pox nhuôs tsuv thêir vor lok sik chos hâur chor qơư muôx ntông lox nzôngr.

Nhạc ngắn

   Tsôngv pox nhuôs hmor yuô! Nhiv no sâuv ciêz đrôngs, Kok Tam thất txix 5-7 shông tror sâur tâu muôs gri lok six civ, txix 1,5 txos 2,5 triệu đêiv iz cir, khov lơưr lox zâu. Kok tam thất ziv ntêr shông, ziv tsiv gri thiêz tâu chôngz nênhs zok zuôr. Lơưr co, gri tam thất hov 80 luz kok iz cir nhoz phênhv 1,9 triệu đêiv iz cir; hov 70 luz kok muôx iz cir gri zos 2,1 triệu đêiv iz cir.

    Tiv zix, blôngx thiêz pax tam thất cux lok six tsiv gri, muôx txux zôngv paz đas jos thiêz kho tâu ntâu zav moz tsik so njiz nhoz nênhs lâul, pox niêv lok sik nênhs njiz ntâu phiv liv hâur uô hâux lưv li pư tsik tsâus jos, siz mêx siêz, muôx tsik txâuk nyar…Gri muôx pax tam thất kruôr txix 500.000 đêiv txos 900.000 đêiv iz cir; pax nhôngk cux tâu muôx txix 250.000 txos 300.000 đêiv iz cir. Viv li tsuôk zos sâu pax tam thất muôs pox nhuôs cux tưz sâu tâu yênhx puô triệu đêiv.

    Nênhs chos tam thất puz pâuz: Ntơưv chor vax nhiv kruôr chos iz shông tsuôk sâu tâu txix 25-30 cir pax iz hec ta, hok vax chos muôx 2 shông tror sâur zuôr sâu tâu 50 cir pax iz ha.

Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk xâuk li no xưz. Phênhv no zos Đaix TNVN côngv đros tsênhv qơư cxơưz cxiz uô kôngz têz qơưk uô./.

                        (Lik Thox cxêik nhênhv)