Jax sâu thưr 2 hnuz 4/1/2016

Pêx xênhv txar qơư nhoz uô tsêr mêir đêx tênhv Sơn La uô bluô nux sâuv qơư nhoz yiêz

 

 

Tix lâus Lò Văn Nghen zos chuôz zis nhoz jok Bỉa, xã Chiềng Bằng, huyện Quỳnh Nhai. Shông 2005 tix lâus chuôz zis tâu txar muk nhoz trâu qơư siêz đuô tiv pak đêx ngaz tuôx txos qơư nhoz kuz. Zênhx cor cav uô liêx têz, nhiv no cxuô kror puôr lênhx zos đêx hur si, tix lâus thiêz chuôz zis tưz tsuv cxơưx hlo trâu luz nênhx.

Tâu chính qyền thiêz chor tsưr tsix đoanx thể nhoz tiv phaz hêik kriê, phuôx huiz pak đêx li kror liv, chuôz zis tưz yưv pênhr muôx 300 triệu đêiv ntâu uô 2 rkor qơư zus njêl. Đhâu 4 shông kriz uô, nhiv no tix lâus chuôz zis tưz muôx 5 kror qơư zus njêl, iz shông muôs muôx 10 tấn njêl cxuô zav. Đros gri muôs txix 70-80 cxênhz đêiv iz cir, xav tas cxuô zav iz shông tix lâus chuôz zis sâu tâu txix 30-50 triệu đêiv. Tix lâus Lò Văn Nghe puz pâuz:

 “Thâuv ntêx uô liêx têz mak lok six khưr. Nhiv no tsik muôx liêx têz, uô qơư zus njêl mak tsik yuô khưr li thâuv ntêx. Têik cik muk đê blôngx kok ntông thiêz têx zav txơưr đuô trâu njêl nox, zuk tsik yuô khưr li thâuv ntêx lơưv”.

Iz zav li zos zơư Tòng Văn Hóa, cux nhoz jok Bỉa li chuôz zis. Tưz zênhzz sưv đros tu zus kêiz, buô thiêz uô liêx têz ntâu shông, thâuv txar txix jok Kèm lok uô nênhx nhz jê ntus pak đêx, zơưv thiêz chuôz zis cux tsik tâu sưv. Taz sik đros sir jos, muôx chính quyền huyện, xã li têx paz zơưv chuôz zis tưz yưv pênhr tu zus njêl sâuv pak đêx. Txix 2 qơư thiêr zus njêl txix shôngz xuz thơưx, đhâu 5 shông kriz uô, zơưv tưz muôx 8 qơư zus njêl, tas nro puôr lênhx zos xuôk kuôr hlâu uô.

Zơưv puz pâuz, iz shông zơưv chuôz zis muôs txix 15 txos 20 tấn suôz njêl sâu tâu muôx 100 triệu đêiv ntâu. Hâur shông no, tâu paz nôngz, zơư đros chor chuôz zis txơưr đuô zus siv ol đêx. Txos nhiv no, paz ol tưz ntês muôx 200 ntâu luz kê. Zơưv Tòng Vă Hoa hêik

 “Thâuv ntêx no cur chuôz zis uô liêx têz thiêz tu zus kêiz buô. Nhiv no lok ntơưv no mak cur chuôz zis uô qơư zus njêl, zus ol. Cur chuôz zis zss njêl pok nêiz, njêl nox jâuz, njêl rô phi…iz shông cux sâu tâu muôx 100 triệu đêiv ntâu”.

Jok Bỉa nhiv no muôx 58 chuôz zis, zos chor chuôz zis nhoz ntơưv qơư txar muk trâu têx qơư siêz đuô thiêz chor chuôz zis txar txix jok Kèm lok. Thâuv ntêx, pox nhuôs cux tsuôk pâuz uô liêx têz thiêz tu zus tsiêx cxu, kêiz ol. Thâuv đêx ndê siêz, phênhv ntâu ar uô xênhz yar trâus đêx ngaz, viv li hlôngr đuô xênhz yar zos kror tsuv uô.

Xav jênhv pak đêx lox đar zos qơư chiê huôv tsar tu zus suôz njêl, lơưr chính quyền huyện, xã li hêik pâuz, jok Bỉa tưz kriê pox nhuôs huôv tsar tu zus njêl, zus ol…txos nhiv no jok tưz muôx yenhx châuv chuôz zis uô li no. Zơưv Lò Văn Hốm, tsưr jok Bỉa puz pauz, pỉ rli tu zus, chos blêx thâuv ntêx no, pêx xênhv tsuôk sâu tâu txix 2 txos 25 triệu đêiv iz lênhx nênhs iz hli.

 “Pox nhuôs luz nênhx nhiv no pir li qơư nhoz kuz mak muox đuô lơưv, muôx cêr, muôx tênhv, muôl muôs zôngx ziv đuô. Zo zos pox nhuôs zus njêl zus ol, cur pov uô nox mak lok six jông”.

Tưz tsik zos ntơưv jok Bỉa, huôv tsar thêir xor tu zus njêl sâuv pak đêx tênhv cux zos huyện Quỳnh Nhai li tsưr ziv paz trâu chor huôz zis xtar qơư nhoz uô tsêr mêir đêx tênhv Sơn La, Chiê phuôx huiz kror liv muôx 10 cxênhz 500 ntâu hec ta pak đêx. Txos nhiv no, huỵen tưz muôx 7 hợp tác xã tsiêx đêx, đros 200 ntâu qơư zus njêl, tsêx tsung nhoz chor xã Chiềng Bằng, Mường Giàng, Chiềng Ơn, njuôk xav muôx 270 tấn iz shông. Zơưv Nguyễn Hoài Thu, phưv chủ tịch UBND huyện Quỳnh Nhai puz pâuz:

 “Chor shông đhâu, huyện tưz chox kriê chor cơ quan uô hâux lưv no, chor xã sir jos kriz uô tu zus suôz njêl chiê chuôz cxaz phênhv sâu trâu pêx xênhv. Đros kror liv no, hâur shông zuôr txos, tu zus suôz jêl zuôr tâu sêiz zos iz nganhx uô nox uô hâuk ntơưv huyện. No cux zss tsar tov chis huyện hlôngr yiêz đuô tsoz chos, tsiêx zus hâur uô xênhz yar”.

Ntu zuôr txos, huyện zuôr sik côngv đros chor doanh nghiệp, xưk li công ty njêl tầm Việt Nam zus muôx 1.000 ntâu vax njêl. Huyện cux zuôr tror hêik chor chuôz zis yênhx lix hợp tác xã tu zus suôz njêl, hêik chor doanh nghiệp yưv pênhr huôv tsar, paz trâu pox nhuôs txar qơư nhoz zuôr uô bluô nux tâu ntơưv têx qơưk nhoz yiêz./.

                                   (Thủy, Thùy-Lik Thox cxêik nhênhv)

 

 

 

 

Phênhv thưr 2, hnuz 4/1/2016

Hâux lưv seiz kaz ziv hnuz ziv uô tâu jông thiêz tsênhv tsênhz

 

 

Ntơưv jiês cơưv tiv 10 nhiv kruôr đhâu, côx hội tưz qir seiz kaz luôs hâux lưv uô lơưr têz qơưs têx chei lok seiz car, sir zôngv ar ntơưv têx qơư uô liêx têz, jôngr nuv ntu 2004-2014. Iz luôs hâux lưv uô tâu jông lok sâuv seiz car têx ar liêx têz, jôngr nuv hâur hur si têz qơưs tưz tâu heik tsênhz mênhx hâur pov cov seiz kaz, iz chas ntơư cux tâu đại biểu côx hội phênhz tsênhz mênhx, heik txos hâux lưv choz ar liêx têz, sir zôngv tsi trơưk cui tinhv, tsưr ziv; hâux lưv sâu zuôr têx ar liêx têz, ar jôngr nuv tror muôz choz trâu ntơưv qơư seiz car tsênhv uô kênhz, uô txos têx ar têz tsi muôx tuk seiz car, luôs têx zôngx ziv nav uô liêx têz, uô têx nuv tsi trơưk chei….. Chủ tịch Hội đồng mênhx cxưx côx hội Ksor Phước-tsar đoanx seiz kaz heik pâuz: Chiê uô tâu jông luôs hâux lưv no, đoanx seiz kaz tưz tsuv sir jos uô hâux lưv, qênhz shuôs iz kro jux juk têx ntâuz ntơưr seiz:

“ Qênhz shuôs têx ntâuz ntơưr zos iz hâux lưv uô phiv liv yax. Cur tsuv nhênhv muk nhênhv lok, tiz jông seiz iz kro jux juk seiz uô li chas mak nhiv no nưk ho nhiêk txơưr nhiêk li ntơư. Têx Bộ, têx tỉnh têx ntâuz ntơưr đrav ntêx cux li ntơư, muôx txos 10 tỉnh muôx ntâu liêx têz, ar jôngr nuv ho pov cov tsi cxix cxuô. Cur zuôv lơưr tror uô đuô, uô li chas cov muôx tâu têx  sôr laov zuk zuôr trâus txos. Viv li luôs hâux lưv uô no lok six phiv liv trâu đoanx seiz kaz”.

5 shông đhâu, côx hội khóa 13 tưz muôx ntâu jiês seiz kaz, chêx tsôngk lok têx  nhiêx txiêx, hâux lưv vênhx huôv, zoz zux, y tế, khoa học-công nghệ txos trâu têx hâux lưv tsôngv box tsi jông siêz li: Yưv pênhr uô têx côngz trênhx, doanh nghiệp, nhiêx txiêx; seiz kaz hâux lưv uô lơưr têz qơưs têx chei lok sâuv seiz car tsơưr lươngv vêv xênhz, ngaz tuk zav nox; uô lơưr têz qơưs têx chei lok cxuz cêr yeiz pluôs ntu 2005-2012…. Zos xưk li đrav ntêx, côx hội hâux lưv seiz kaz phênhv ntâu zos uô trơưk chei têz qơưs thiêz cui tinhv tsưr tsix côx hội mak nhiv no, tsưr ziv seiz kaz tưz tâu côx hội tôngz đhâu niêx shông chiê paz trâu hâux lưv no, tâu uô tsi so, trơưk chei, cui tinhv, muôx tsênhv njiêz, hâux lưv uô tsênhv tsênhz. Ntâuk grê lok hâux lưv seiz kaz hâur ntu côx hội khóa 13, Giáo sư tiến sĩ Trần Ngọc Đường, kuz phưv seiz car Văn phongx côx hội heik:

“ Lok sâuv seiz kaz mak côx hội khóa 13 muôx têx hlôngr yiêz, ntơư zos  uô tsênhz mênhx hâux lưv seiz kaz chiê txo grêk tsơưs têx hâux lưv uô ntâu lok sâuv seiz kaz thiêz muôx ntâu lênhx đại biểu nuk txos hâur têx jiês cơưv zos iz tsưr ziv, hâux lưv uô chiê uô jông đuô, huv tsôngv lax  pêx xênhv sơưr đơưk thiêz uô tâu têx luôs hâux lưv mak tsôngv pêx xênhv zok muôz”.

Lơưr zơưv Lương Phan Cừ, kuz phưv seiz car côx hội li Ủy ban têx hâux lưv XH, thôngz đhâu côx hội hâux lưv seiz kaz, txo grêk têx cơ quan seiz car têx hâux lưv têz qơưs thiêz hâu nov ntơưv qơư têx uô tsi tâu tsi tiêr  tưz tâu qênhz pov. Txix ntơư, têx faz tsưr ziv uô fiv đros cux li zênhx max cxaz nzir, uô tiêr têz qơưs têx chei, cui tinhv hâur tsưr tsix uô lơưr. Zơưv Lương Phan Cừ heik, côx hội hâux lưv seiz kaz zos  tsưr  ziv, hâux lưv uô jông thâuv tưs tưz zuôr tsuv muôx hâur qênhz shuôs, lês car têx hâux lưv têz qơưs:

“ Hâux lưv seiz kaz tưz uô tâu trơưk tsưr ziv, siêz xar. Chênhr hâux lưv seiz kaz ntơư tưz cxiz cxuô lênhx nênhs uô hâux lưv têz qơưs, cxiz chính phủ thiêz hâu nov cxuô cấp ziv hnuz ziv sir jos uô tâu jông hâux lưv zok muôz. Đại biểu côx  hội luk nuk txos têx hâux lưv uô tưz uô trâu sơưr đơưk txix tuk hloz txos tuk zâu, tuk lâuk txos tuk hluôk tsuv sir jos uô jông cxuô luôs hâux lưv”.

Hâur têx tsưr ziv seiz kaz, nuk têz tâu seiz zos iz tsưr ziv jông cxiz côx hội thiêz đại biểu côx hội uô jông hâux lưv seiz kaz. Têx luk nuk txos, têz thiêz phênhz thâuv tưs tưz tâu hlôngr yiêz chiê  gra siêz tsơưr lươngv, lar heik zos hlôngr yiêz tsưr ziv, hâux lưv uô, txo grêk tsơưs têx tsi jông….. Tiv zix, ntơưv jiês cơưv tiv 10 nhiv kruôr đhâu, côx hội hâux lưv nuk, têz tâu hlôngr yiêz ntâu, uô tâu huv tsôngv pêx xênhv tsưr ziv, siêz xar. Pos Trương Thị Ánh, đại biểu côx hội TP HCM heik li no:

“ Tsưr ziv uô no lok six jông, viv no zos jiês cơưv uô kaz hâur six cxix, tsưr ziv qênhz shuôs đuô hâur six hơưv uô lơưr têx  Nghị quyết uô ntêx mak luk nuk txos têx lênhx Bộ trưởng, têx ngênhx cik txos tâu uô li chas  cux tsuv tâu tror heik trâu tsôngv pêx xênhv pâuz. Co zos iz hâux lưv uô jông, tsuv sir jos uô lơưr hâur ntu zuôr txos. Lok sâuv tsênhv njiêz mak jâuv no chính phủ thiêz têx ngênhx cik txos tưz heik, phênhz tsênhz mênhx txos têx hâux lưv uô hâux six hơưv đhâu thiêz heik tsênhz txos têx uô tsi tâu tsi tiêr, muôx tsưr ziv chiê siz chos cxiv kho, uô đuô têx hâux lưv uô tsi tâu tâu mak chor đại biểu tưz nuk txos hâur six hơưv đhâu”.

Taz sik, hâux lưv seiz kaz cux tsênhv yuôr ntâu uô tsi tâu trơưk tsưr ziv, siêz xar; ntâu ziv chênhv đhâu seiz kaz tsi tâu tâu têx cơ quan cik txos moz siêz, uô jông. PGS.TS Bùi Xuân Đức, Giám đốc tsênhv qơư cxiv sâu têz qơưs têx chei, cui tinhv, Ủy ban T.Ư MTTQ VN heik:

“ Hâux lưv seiz kaz tsuv tâu moz siêz uô jông. Viv côx hội khóa 13 hâux lưv uô zos têx chei, quyết tinhv têx hâux lưv zov chênhr hâur têz qơưs thiêz seiz kaz. Hâux lưv seiz kaz nhiv no tsôngv  pêx xênhv sox seiz, tok njôngr, tsuv uô li chas chiê uô tâu jông trơưk tsôngv pêx xênhv tsưr ziv, siêz xar. Seiz kaz tas, tsuv muôx chei, cui tinhv bluô, tsi tiêk lav tâuk lav uô cov tas hâux lưv”.

Têx hâux lưv seiz kaz thâuv tưs cux hu zâuv tâu chôngz  lênhx, ntâu tuk cêr moz siêz, viv ntơư nưk zos tsênhz tiês, cxiz têx cơ quan uô hâux lưv têz qơưs khưx phưx, cxiv kho têx luôs hâux lưv uô tsi tâu tsi tiêr, gra siêz tsơưr lươngv, hâux lưv uô, paz đơưk tu têx phiv liv hâur luz nênhx nox nhoz. Iz chas ntơư, têx luôs hâux lưv co ho paz trâu chuôz tsar uô jông côx hội têx hâux lưv seiz kaz, chiê tsiv nhos zos pêx xênhv li, viv tsôngv pêx xênhv./.

                             (TTT-Riê Lâux cxeik, nhênhv)