Jok Poz Ziz nhoz shơư nênhs Hmôngz thiêz têx sir jos tuôr truôx chiê heir nênhs Poz Ziz têx txux chi cêr nênhx vênhx huôv jông tsi chiê pôngz plox

Muk txos trâu Kim Nọi hâur têx hnuz no, jok Poz Ziz ntâu ziv chuôz zis tsênhv huôk njôngr têx hnuz tsi yuô muôx kruô tuôx ndis shuôs têz qơưk uô si chiê cxiv kho đuô têx vax tsêr, uô đar nzir cêr muk lol hâur jok. Zơưv Lường Văn Thương, tưz 90 ntâu shông, zos lênhx hnuz nhôngs siêz đuô hur si hâur Kim Nọi heik lol têx lâul thâuv ntêx li cêr cxiv tsa jêx jok thâuv nhiv kruôr yêik lol nhoz yiêz li no:“Kim Nọi zos nênhs Poz Ziz, chor lâul thâuv ntêx lơưr hu luz jok co li ntơư. Kim zos jok, Nọi zos mê. Thâuv ntêx suôv qơư no nhoz jok Kim (Than Uyên nhiv no), taz sik tsênhv qơư jok Kim mak nhoz kuôk đêz nor 2, 3 luz trôngz. Iz cxiê lênhx nênhs Poz Ziz yêik txix jok Kim tuôx nhoz ntơưv no uô yênhx iz luz jok. Chiê ndo txos têx cêr cxiv jêx tsa jok thâuv ntêx uz, lơưr muôz đơưk hu uô Kim Nọi, tsênhz đuô zos jok mê”:

Zơưv Thương khav tinhv, txix zơưv têx pos zơưs, pox côngz zơưv côngz lok lơưr iz txưv uô nênhx nhoz ntơưv no. Zơưv Thương tưz zos tiêv tiv 4 nhoz đreiv ntơưv thax qơư no lơưv. Shông no zơưv tưz 90 ntâu shông.“Thâuv ntêx thax tsav no zos Hmôngz nhoz hur si. Jok Kim Nọi zos tiz luz jok muôx luôs lưv heir nênhs txơưr đuô đros nhoz uô cê”.

Txơưv nhoz shơư đros nênhs Hmôngz, taz sik nênhs Poz Ziz nhoz jok Kim Nọi thâuv tưs tưz tuôr tsês, por hưv chiê zuk heir nênhs têx txux chi cêr nênhx vênhx huôv jông tsi chiê pôngz plox. Zơưv Tòng Văn Dơn, nhoz jok Kim Nọi heik pâuz, txos nhiv no txơưv luz nênhx tưz hlôngr yiêz ntâu tsi thôngx li zar đrav ntêx, taz sik zơưv Dơn chuôz zis cux ndo njôngr, tuôr chiê têx chei uô nênhz zêis, hu plis thâuv hâur chuôz zis muôx têx hâux lưv lox, zov chênhr li: Hâur shông yiêz, vax tsêr muôx lênhx nênhs tâu tas siv nênhx lok sik lênhx nênhs tưs hâur chuôz zis nhiv kruôr moz jông…. Trơưk zơưv Dơn, hu plis, uô nênhz tsi zos iz cêr pôngz kaz, tsi jông, mak ntơư zos chor nênhs hâur tsêr li cêr moz siêz, ndo txos niêv thiêz txir lok sik nênhs hâur tsêr li têx côngz đas jos txiêx njis tu zus hloz, khưr huôv tsar uô nox hluz cxuô lênhx cưr tix nênhx tsa sđ:“Zos hâur tsêr muôx lênhx nênhs nhiv kruôr trâul pôngz lok sik li chas, xar tôngv zênhx, sik pheiz kênh têx cêr pôngz siêz, cêr qiv ntơư đros chor nênhs hâur vax tsêr, mak pêz zuôr uô iz trôngx jâuz mor lok sik uô iz thax nênhz seiz sđ, hu sđ plis. Hâur têx chei uô nênhz, hu plis mak zuôr xuôz hluô lok khi sđ têk chiê thor cov cxuô lênhx cxuô tus hâur chuôz zis tsi muôx moz gênhk, txix hnuz no tror muk zar sđ uô nênhx shir phaz lus, nox nhoz luôs nxi”.

Nênhs Poz Ziz txix thâuv ntêx txos nhiv no cux tsênhv tuôr tâu chiê têx chei cêr nênhx phôngz cxưx thâuv nzor, hu tsôngv cưr tix nênhx tsa sđ tuôx đros côngv nox kaz hâuk hur thâuv chuôz zis uô nênhz zêis, hu plis. Sâuv trôngx jâuz mor tsi trâu ntâu zav, muôx grêix keiz, iz fax njêr, iz thôngx mor blâuv, 3 luz khoz chơưr. Trơưk li zơưv Tòng Văn Dơn, nênhs Poz Ziz nhoz jok Kim Nọi no, txơưv luz nênhx, jêx jok tưz hlôngr yiêz ntâu tsi thôngx li thâuv ntêx, iz zav li krêiz têx tuz nxeik siz zuôr, nhiv no zos lơưr chor tuz nxeik iz tus nhiêv iz tus lơưr thav lơưr, txâuk siêz siz zuôr xưz, niêv txir tsi zuôv; lok sik iz zav têx nhuôv nxeik muk cơưv ntâuz ntơưr lok nhiv no cux xưk li chor tuz, txos hnuz nhôngs tuz nxeik puôr lênhx tâu niêv txir tso muk cơưv ntơưr hur si. Taz sik muôx iz kro tsi hlôngr, tsi tso tsês hlo, co zos chei khi hluô por nhiêx trâu chax đaz têk. Nênhs Poz Ziz thâuv tưs tưz xar tiêk, khi por nhiêx trâu têk zos khi njux đuôz njux plis nhoz đros luz chêr chiê lênhx nênhs ntơư cxênhz shông tsi txiêz moz tsi txiêz njax, uô nênhx nhoz shir phaz lus.

Nhoz jok Kim Nọi, chor lâul muôx hnuz nhôngs iz zav li zơưv Thương, zơưv Dơn cux tsênhv njênhs njôngr thiêz uô đreiv têx chei co trơưk li chor lâul iz txưv chox nox chox uô đhâu lok. Taz sik, chor hluôk nhiv no, muôx ntâu zav lơưr cux jux juk muôz tso tsês tas, uô trơưk têx hlôngr yiêz, tsi moz siêz txos. Co zos têx lâul hâur jok li cêr cxơưx hâur niêx hnuz. Trơưk li pos Lường Thị Thinh, thâuv ntêx nênhs Poz Ziz nhoz jok Kim Nọi chos pax, uô xor, ntok ntâuz, chor tuz nxeik hluôk lơưr khênhr xar tsưr ziv sênhr suôz heik cưr cxiêx, hu gâux siz lưr, taz sik niêx hnuz nhiv no, tưz tsi pov muôx têx li heik co lơưv:“Cur chuôz zis thâuv ntêx muôx ntok ntâuz. Luz jok no đrav ntêx chuôz zis tưs cux muôx ntok ntâuz hur si. Nhiv no xar muôx iz chêr tsôngk yiêz hnar mak zuôr hâur ciêz xưz, tsi muôx lênhx nênhs tưs uô xor, ntok ntâuz, xơưs tsôngk yo hnar lơưv. Hok hur si lok sâuv sênhr suôz heik têx cưr cxiêx siz lưr li chor lâul thâuv ntêx lok cux tsi pov muôx”.

  Trơưk li pos Lường Thị Thinh, chiê têx txux chi heik cưr cxiêx đax luôs, siz lưr lov jêv  lok sik tsôngv box têx tsưr ziv uô xor, ntok ntâuz trâul pôngz plox zos iz kro uô chor lâul xar njôngr thiêz khur xiv txos. Pos Thinh heik pâuz, muôx iz hnuz tưs, pos zuôr tror zuôr đuô têx yuôz chaz xor, uô đuô qơư ntok ntâuz, jâuv uô zuk heir nênhs têx ntâuz xor jông, zuôr kriê têx tuz nhuôs tsưr ziv uô xor, ntok ntâuz, kriê chor nhuôv sênhr suôz heik zuk heir nênhs têx cưr cxiêx, cêr lov jêv, por hưv jông tsês têx txux chi ntơư tsi chiê pôngz plox./.

(VOV4-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Thêir Nguyên cxiv tsa côngz bê trâu tsoz chos yuôx zêx

đros trâu huôv tsar du lịch

Thax tsav yuôx zêx Tân Cương đros muôx chor trôngz yuôx zêx tâu chos txix ntêr lok tưz zos yênhx iz kror qơư tâu tsôngv kruôr hâur têz qơưk thiêz saz đrâuv têz qơưk nhiêv txos. Xar Tân Cương muôx zuôr xar 1.600 ziv chuôz zis, hâur co 90% pêx xênhv zos uô kôngz nuv. Xav jênhv yuôx zêx zos tsoz chos paz huôv tsar kinh têr hâur xar, gra siêz phênhv sâu trâu pêx xênhv viv li chính quyền xar tưz sir jos, cxơưz cxiz pox nhuôs kriz uô ntâu tsưr ziv uô kinh têr, sir zôngv khoa học kỹ thuật hâur chos, sâu đê uô yuôx zêx, đros trâu hâux lưv du lịch côngv thôngx Homestay, txix co paz hlôngr yiêz đuô pêx xênhv luz nênhx.

Cxiv tsa côngz bê yuôx zêx đros trâu uô du lịch, viv li ntâu ziv chuôz zis nhoz Tân Cương thiêz tsưr chor qơư uô yuôx zêx tưz cxiv uô têx qơư hâuk yuôx zêx thiêz nhoz so chiê txêik tok tsôngv kruô tuôx nhoz so đêx yuôx zêx, uô yuôx zêx, nox mor thiêz pư ciês ntơưv chor ziv chuôz zis. Yuôx zêx Hảo Đạt zos chor yuôx zêx nto bê ntơưv Thái Nguyên thiêz cux zos qơư tâu chôngz tsôngv kruôr nhiêv txos. Tuôx ntơưv no, đros trâu hâuk siv yuôx zêx, tsôngv kruôr zuôr tâu ndis shuôk têx qơưk uô yuôx zêx, chor trôngz yuôx zêx jông jav xưk li têx đêiv đuôz. Pos Đào Thanh Hảo, Giám đốc Công ty yuôx zêx Hảo Đạt hêik:“Pêz cux njiê pov tâu têx kror huôv tsar jông thâuv huôv tsar tâu zos hax huv jông hov 4, cux xar uô têx hnaz ntiv. Shông 2021 pêz cux xar cov hax huv zos chor hax huv jông hov 5 chiê hêik trâu chor nênhs sir zôngv tso siêz thâuv zuôr tâu têx hax huv no muk zôngv”.

Shông 2007, Hôiv yuôx zêx Thái Nguyên tâu yênhx lix đros chor hôiv viên zos têx doanh nghiệp, hợp tác xar, ziv chuôz zis chos thiêz uô yuôx zêx thiêz chor tsưr tsix, tiz nênhs uô têx hâux lưv cik txos trâu hâux lưv uô yuôx zêx. Txos nhiv no, Hôiv tưz muôx tâu 106 taz viv hôiv viên uô, kinh doanh yuôx zêx, hâur co muôx 40 doanh nghiệp, 52 hợp tác xar, 4 câu lạc bộ, 1 hôiv nghề nghiệp thiêz 9 qơư zos ziv chuôz zis. Công ty Cổ phần yuôx zêx Hà Thái, nhoz xar Lạc Bằng, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên muôx 300 ntâu ha yuôx zêx, hâur co 40 héc ta tâu chos lơưr tsưr ziv hữu cơ. Txơưv tiêk tsênhv zos ntu phiv liv tiv moz Covid-19, taz sik tiv doanh nghiệp chor hax huv tâu côngz jênhv OCOP, viv li njuôk xav cux muôs tâu muôx 100 tấn yuôx zêx hâur shông. Pos Nguyễn Thị Hiền, Chủ tịch hôiv đồng Quảng trị Công ty Cồ phần yuôx zêx Hà Thái puz pâuz:“Uô cov muôx côngz bê mak tưz zênhx phiv liv lơưv, taz sik chiê muôx qơư sơưr sâuv ciêz đrôngs mak hax zav phiv liv đuô viv tsuv đhâu ntâu kror. Hax huv jông mak nênhs uô tsuv moz siêz, sir jos, uô jông uô txix pêv têz txos trâu sâu đê thiêz muôz lok uô yênhx yuôx zêx. Tiv zix tsuv zos chor hax huv hữu cơ taz por đas jos trâu nênhs sir zôngv”.

Lok trâu Thái Nguyên nhiv no, tsôngv kruô tưz tsik zos tâu ndis shuôk têx trôngz yuôx zêx njuôz jông, mak tsênhv tâu cxaz chuôz chor hâux lưv uô đros pêx xênhv li du lịch nriêr pâuz, uô hâux lưv đê yuôx zêx, ciz yuôx zêx…tâu hâuk siv cxuô zav yuôx zêx ntơưv no. thax tsav vênhx huôv yuôx zêx Tân Cương đar muôx 2,6 ha cux zos qơư chiê tsôngv kruôr nriêr pâuz lok yênhx zav yuôx zêx nto bê nhoz Thái Nguyên. Zơưv Trần Nho Hưởng, Phưv Chánh văn phòng cxiv tsa jêx jok yiêz tỉnh Thái Nguyên, puz pâuz:“Txix tsưr ziv uô uô cê no tưz paz huôv tsar kinh têr trâu ntơưv thax tsav qơư. Paz trâu pêx xênhv huôv tsar kinh têr tâu truôx đrênhk”.

Cxiv tsa thiêz Huôv tsar côngz bê trâu yuôx zêx đros huôv tsar du lịch nhoz Thái Nguyên zos tỉnh li tsưr ziv huôv tsar kinh têr truôx đrênhk. Đề án huôv tsar hax huv kông nuv chênhr, tsênhv njiêz zos huôv tsar hax huv OCOP txix yuôx zêx đros têx hâux lưv vênhx huôv, du lịch zuôr paz txo grêk cêr yêiz pluôs, cxiv tsa jêx jok yiêz nhoz tỉnh Thái Nguyên./.

(VOV1-Lik Thox cxêik nhênhv)