Uô blêx trơưk têx tsưr ziv yiêz sâuv đras liêx Mường Tấc

Đras liêx Mường Tấc nhoz hâur tsênhv qơư huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La, muôx 4.600 ha siz hlôngr njo uô 2 chiv blêx hâur iz shông. Chiê cxiv uô tâu luôs hâux lưv uô têx blêx kaz, hâur 2 shông 2019-2020, huyện Phù Yên tưz fuô uô “Dưv anr paz max huôv tsar uô têx blêx trơưk tsưr ziv yiêz, sik côngv uô, reik đros trâu sâu zuôr xiv huv”. Dưv anr co uô ntơưv 2 xã Quang Huy thiêz Huy Tân, muôx 1.345 chuôz zis đros uô muôx nhos 210 ntâu ha.

Đhâu 2 shông fuô uô, phênhv ntâu têx chuôz zis px puôr lênhx heik tiêk, tu thiêz zuôv qir cux uô iz zav li kuz, taz sik chor cxur nox kaz đuô, muôs tâu gri đuô thiêz lar heik zos têx liêx ar tsi yuô tơưr li thâuv ntêx.  Zơưv Lò Văn Tan, nhoz jok Búc, xã Quang huy, huyện Phù Yên heik:

“Đhâu 5 chiv pêz uô, pir li tsưr ziv tu iz zav li kuz thâuv ntêx, pov chor blêx jông đuô, tâu nju đuô thiêz nox cux kaz đuô”.

Zơưv Lò Văn Tư, Phưv giám đốc Tsênhv qơư Dịch vụ kôngz nuv huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La heik pâuz: Dưv anr muôz têx nôngz blêx jông lok tsêz chos, tsi yuô trâul caz hmoz tho nox thiêz tưz tâu côngk nhav zos têx blêx kaz li: Blêx tsư ha 8, BC15,…. Iz chas ntơư, kriê tsưr ziv sir zôngv têx qir fmông trâu yênhx ntu thâuv blêx tsênhv mê, hloz lox, huôv, gôngr car, uô plaz naz. Lok sâuv yuôx tsuôs tuô caz hmoz mak tsuôs têx yuôx trơưk iz zav li heik kriê chiê phax tuô têx caz:

“Đhâu uô 3-5 chiv tưz gra lok phênhv sâu tâu nju, muôz tênhx qơư hur jông, têx blêx truôx tuk”.

Chiê cxiv uô tâu têx tsưr ziv li heik sâuv, yênhx thax tsav, suôv qơư uô blêx truôx tuk, reik đros trâu sik côngv têk uô, muôs tâu gri hâur ciêz đrôngs, huyện Phù Yên tưz yênhx lix HTX tsiv uô đreiv têx blêx kaz trơưk tsưr ziv uô nox yiêz ntơưv xã Quang Huy thiêz paz max HTX no uô tiêr têx ntâuz ntơưr côngk nhav uô tâu têx blêx li heik sâuv. Pos Cầm Thị Ngân, Giám đốc HTX Dịch vụ Kôngz nuv Quang Huy heik pâuz:

“HTX tsưr ziv zos xar cov cxuô ban, ngênhx hâur huyện paz max chiê HTX nzor tso tơưv tâu Quyết tinhv hlôngr yiêz tsưr ziv huôv tsar uô nox, viv nhiv no ntâu lênhx tuz luôv nhoz Hà Nội, hâur Sơn La lơưr xar zuôr cxur chiê muôs hâur têx ciêz đrôngs lox”.

Hâux lưv uô blêx trơưk tsưr ziv yiêz tâu huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La fuô uô tưz thiêz tsênhv uô tâu jông, iz ha sâu tâu nhos 30,5 tsov đeiv iz shông, tsar ndê 20% pir li têx tsưr ziv uô thâuv ntêx, iz chas co khưx phưx têx caz côngx muôx liv trâu têx ar liêx têz.

         Txix tsưr ziv uô kôngz trơưk li heik sâuv, ntâu lênhx px uô blêx nhoz đras liêx Mường Tấc tưz cơưv shâuv, uô trơưk thiêz sik đros cxơưz paz chiê uô tâu têx blêx jông, sâu tâu nju, truôx tuk./.

                                                      (TTTB-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Zơưv Zax Seo Giáo li trâur nuv huôv tsar kinh têr cxuô zav

          Tsôngv cưr tix...yuô! Zơưv Zax Seo Giáo, 54 shông, mênhx cxưx Hmôngz nhoz jos Lả Gì Thàng, xã Tả Văn Chư zos lênhx nênhs uô ntêx nyuôk hâur phongz yaox nôngx mênhx txơưx tsiv uô kôngz lôngk nhoz huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai. Đros trâur nuv huôv tsar kinh têr vax-guôx-jôngr, trâur nuv tưz chox lok chêx cuk siêz thiêz phênhv sâu ngaz tul trâu zơưv chuôz zis.

Chox pêz muk seiz vax thiêz guôx tu zus, zơưv Zax Seo Giáo jông siêz pheiz kênh chuôz zis li tsưr ziv huôv tsar uô nox uô hâuk. 10 shông ntâu tov ntêx, zơưv chuôz zis cux txov nhêv li cxuô ziv chuôz zis mênhx cxưx Hmôngz nhoz xã tox siêz Tả Văn Chư. Zơưv Giáo jênhv pov zuk chuôz zis muôx ar uô kôngz lôngk, taz sik zos tsuôk chos poz cưk, chos blêx mak phênhv sâu tsi tâu hor ntâu.

          Zos lênhx nênhs gruôs uô hâux lưv, gruôs cơưv shâuv, zơưv tưz sir jos cxaz chuôz têx lớp kriê cxaz tsưr ziv tsêz chos, tu zus zos xã, huyện tsưr tsix. Zơưv cux muk seiz shuôk, cơưv shâuv chênhz zênhv cxôngx têx trâur nuv huôv tsar kinh têr ntơưv tiv phaz chiê muôx tâu chênhz zênhv trâu zuk. Qir hlôngr yiêz tsoz chos, tsiêx tu zus, zơưv Giáo chêx chôngk huôv tar paz niêv tsiêx cxu, keiz ok, huôv tsar chos yuôx njuôz, ntông nox txir li txir khơưz, txir juôx...

          Zơưv Giáo tsênhv tsov cưv yưv pênhr huôv tsar tu zus nhux tưv nhux đas lơưr saz hax huv. Zơưv yưv pênhr cxiv tsa cxix luôk guôx cơư jông, chuv tôngv chos tâux nxư, zôngv têx krâur poz cưk, cxur phưx vưv tsoz phưz nhux tưv nhux đas, buô thiêz keiz ok; chuv tôngv phax tar yeiz thiêz no, moz gênhs trâu tsiêx cxu. Khov co 10 shôngk ntâu, zơưv Giáo chuôz zis zos chuôz zis uô ntêx nyuôk hâur huôv tsar tu us paz niêv tsiêx cxu nhoz Tả Văn Chư, zơưv chuôz zis thâuv tưs cux muôx 20 ntâu tul nhux tưv nhux đas. Hâur shôngk shông no, zơưv Giáo chuôz zis nhiv kruôr muôs 2 tul mê nhuôs tưv, sâu tâu zuôr xar 50 tsov đeiv. Pheiz kênh chênhz zênhv tu zus tsiêx cxu tax chêx cuk, zơưv Giáo puz pâuz: “ Niêx shông, cur puôr lênhx zuôr yuôx lok cxax chiê phax moz trâu nhux tưv nhux đas. Nhoz tox siêz, lax tiv zix zos cheix ntux no njiv, uô zênhr shar txos tsiêx cxu, viv li, zuk tsuv uô guôx their cov jông chiê cơư nhux. Uô ntêx co, tsuv cxênhx tsês jâuz tâux, chos tâux nxư uô jâuz trâu nhux nox hâur têx hnuz ntux no njiv; puz nhux hâuk cxaz cuô njêr sor, nox cxaz krâur chiê chuôz cxaz đas jos. Tsoz phưz jông li ntơưv têx shôngk đhâu, cur chuôz zis li paz tsiêx cxu tsi muôx tul tưs trâus tuôs yeiz tuôs no thiêz tuôs tiv moz cik”.

Cxôngx shông 2017 txos nhiv no, zơưv Giáo chuôz zis tsênhv zos chuôz zis uô ntêx nyuôk hâur chos yuôx njuôz nhoz tiv phaz. Shông 2020, phênhv sâu cxôngx chos yuôx njuôz tưz chox lok trâu chuôz zis phênhv sâu zuôr xar 100 tsov đeiv, siêz đuô 5-6 jiês pir đros chos poz cưk, chos blêx. Shông 2021, zơưv Giáo chuôz zis krêz 1 hecta mênhv chêx chos yuôx cát cánh. Đrâuv co, cxôngx vax txir khơưz thiêz txir juôx, iz shông zơưv Giáo chuôz zis cux muôx phênhv sâu cxôngx 20-50 tsov đeiv. Tsi taz tsiv uô kôngz nuv, tu zus, zơưv Giáo tsênhv krêz cxaz qơư cơư ntông, muôx cxaz phênhv sâu trâu chuôz zis. Đros tas nro phênhv sâu cxôngx tsêz chos, tu zus thiêz cơư ntông, fênhx pheiz iz shôngk zơưv Giáo muôx phênhv sâu zos zuôr xar 200 tsov đeiv.

          Zơưv Tráng Seo Sảng, Chủ tịch Hội nôngx mênhx xã Tả Văn Chư puz pâuz: “Chuôz zis zơưv Giáo tâu côngz jênhv zos ziv chuôz zis txơưx uô nox uô hâuk cấp huyện thiêz cấp tỉnh. Trâur nuv kinh têr vax-guôx-jôngr, đros hâux lưv tsênhv zos chos yuôx njuôz, ntông nox txir nto bê thiêz tu zus niêv tsiêx cxu, zơưv chuôz zis li trâur nuv lok six huv đros nhoz thax tsav tox siêz. Trâur nuv no tưz tâu ntâu lênhx hội viên tuôx seiz shuôk, cơưv shâuv chiê krêz uô đêz đar.

Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk muôx xâuk li no xưz. Phênhv no zos Chiz coaz Đeix nta suôz VN thax tsav Tây Bắc uô, Muôx tsênhv qơư cxiz kôngz têz qơưk paz txưv./.

(Lik Thox-Txâur Vax cxeik nhênhv)