Đắk Lắk ntâu kror liv lok kriz uô tsaz yênhx “Iz xar iz zav hax huv”

Zos qơư “ntux nas mak đêx ngaz, ntux kruôr mak yar ntux cuz sor”, Buôn Đôn zos iz hâur têx huyện qiv hơưv phiv liv tiv zix nhoz tỉnh Đắk Lắk. Đros lok six ntâu sir jos uô siv têx tsưr ziv chos kôngz lôngk thiêz tu zus tsiêx cxu, taz sik ntâu shông đhâu, Buôn Đôn uô tsik tâu yênhx côngz zav hâux lưv tưs hlo: chos kok ntông mak tsơưr lươngv lok six kik, chos kuôr njuôk (lok zos caz tsiz) mak shông tâu, shông tsik tâu, chos tsơưz mak muôx caz hmoz ruôr hiêv ntâu uô trâu hax huv tax tsik tâu trơưk luôs hâux lưv tso tơưv chiê muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk…Shông 2017, đhâu chor jiês uô siv thiêz nhênhz chơưv ciêz đrôngs, tix lâus Khuất Duy Tuấn ntơưv xar Ea Nuôl, huyện Buôn Đôn yênhx lix Công ty TNHH Phú Quý chos tâux đuz thiêz uô car zâux cuô tâux đuz. Đhâu 2 shông uô, tix lâus Tuấn khav tênhv: tâux đuz lok six huv đros chos ntơưv thax tsav ar Buôn Đôn no. Hax zav yar ntux li Buô Đôn, tâux đuz hax zav muôx ntâu cuô. Car zox cuô tâux đuz đros txir kâuz, tâux đuz Java zos yênhx chor xar nhoz Buôn Đôn li têx hax huv jông.“Tiv iz qơư muôs truôx, tiv 2 paz muôx hâux lưv uô trâu chor nênhs nhoz tiv phaz. Cur xar sik côngv chiê uô dự án cxuôv yêiz thiv pluôs ntơưv tiv phaz. Thâuv mak công ty tsênhv tsuv zuôr têx blôngx tâu đuz txix chor tiv phaz txơưr li Ea Hleo, Ea Kar”.

Zos taz viv muôx hax huv trâu hâur tỉnh li tsaz yênhx OCOP ntu 2018-2020, Công ty TNHH ca cao Nam Trường Sơn, xar Ea Na, huyện Krông Ana, tỉnh Đắk Lắk tsênhv sir jos hlôngr yiêz đuô cxuô zav hâur uô xênhz yar, gra siêz tsơưr lươngv hax huv chiê tax tâu tsaz yênhx li têx tsưr ziv uô. Nhiv no, iz hli công ty uô tâu 5 tấn ca cao chiê cungz trâu ciêz đrôngs hâur têz qơưk thiêz muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk. Txơưv tiêk Công ty têx hax huv ca cao uô tâu muôx ntâu zav, tsơưr lươngv jông tax tâu ciêz đrôngs li zoz qơưx. Taz sik, lơưr zơưv Trương Ngọc Quang, Giám đốc công ty, phiv liv nhiv no zos têx hâux lưv siz txuôs đros qơư muôs zuôr, choz zok công nghệ, sik côngv kinh doanh, cungz dịch vụ nhoz têx doanh nghiệp, tiv phaz tsênhv tsơưs. Zơưv Nguyễn Hữu Vinh, Chi cục trưởng Chi cục huôv tsar jêx jok tox siêz tỉnh Đắk Lắk puz pâuz, xav jênhv kôngz nuv zos nganhx kinh têr chênhr, “Đề án OCOP Đắk Lắk ntu 2018-2020, tsưr ziv txos shông 2030” tsêx trung kriz uô hlôngr yiêz kinh têr, tror uô đuô xênhz yar kôngz nuv chiê huôv tsar kinh têr thax tsav jêx jok, gra siêz phênhv sâu, luz nênhx trâu pêx xênhv; uô muôx chêx cur têx luôs hâux lưv kinh têr thiêz tsưr tsix uô xênhz yar hâur chor luôs hâux lưv têz qơưk lok cxiv tsa jêx jok yiêz.“Đắk Lắk sir jos txos shông 2020 uô tiêr, hlôngr yiêz đuô 27 kror hax huv jông hâur kôngz nuv thiêz dịch vụ du lịch jêx jok nhiv no ntơưv têx tiv phaz; côngz jênhv 1-2 hax huv zos têx hax huv jông cấp têz qơưk, 10-12 hax huv jông cấp tỉnh; sir jos cxiv tsa 1-2 jêx jok du lịch đrox tsuôs côngv thôngx, jêx jok vênhx huôv đros thax tsav qơư pêx xênhv nhoz jông”.

Đros têx kror liv, hax huv kôngz nuv, tỉnh Đắk Lắk tsênhv sir jos kriz uô yênhx côngz tsaz yênhx OCOP chiê huôv tsar kinh têr thax tsav jêx jok, kho đuô luôs hauax lưv huôv tsar uô kôngz nuv thiêz uô cov tâu trơưk luôs hâux lưv cxiv tsa jêx jok yiêz; muôx phênhv sâu tâu lok nhiêx txiêx, qơư sơưr trâu têx hax huv jông trâu thax tsav qơư nhoz, paz  pêx xênhv gra siêz phênhv sâu chiê txo grêk yêiz pluôs truôx đrênhk./.

(TTTN-Lik Thox cxêik nhênhv)

PHÊNHV TSÊNHV CHEI THIÊZ LUZ NÊNHX

Nus, têz lok sâuv nênhs muôx côngz têz qơưk tâu sơưv BHYT

Zơưv: Lò Văn Minh nhoz huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La nus li no: Cur muôx nênhs hâur tsêr nhiv no tưz 80 ntâu shông, zos nênhs muôx côngz trâu têz qơưk nhoz têx lênhx nênhs tâu sơưv BHYT trơưk li phênhv 2 (tâu paz 100% nhiêx txiêx khiêz kho moz). Taz sik, cur lênhx nênhs cxênhz jê heik co cux tâu sơưv têz qơưk têx nhiêx paz niêx hli, viv li tsi tâu côngz ntơưr seiz njuôk shuôs moz. Lênhx nênhs muôx côngz têz qơưk lok sik nênhs lâuk hnuz nhôngs siêz mak ho tâu muôz ntơưr seiz njuôk shuôs moz trơưk li nênhs lâuk hnuz nhôngs siêz tâu sơưv têz qơưk têx nhiêx paz niêx hli thiêz phênhv tâu sơưv têx ntơưr seiz njuôk shuôs moz zos phênhv 4 (80% nhiêx txiêx khiêz kho moz), hnor tiêk viv muôx Bộ Y tế ntơưr cui tinhv li ntơư.

Uô li thor nus têx cơ quan muôx vax huôv:

-Muôx Bộ y tế ntơưr cui tinhv li co lok tsi muôx? Thiêz zos muôx, mak Bộ y tế têx cui tinhv ntơư pok zuôr uô zuôv cui tinhv ntơưv grê 13, Chei BHYT kho đuô 2014 lok tsi zuôv? Thiêz viv li chas?

-Zos tsi tâu sơưv 100% nhiêx khiêz kho moz, mak cur nênhs hâur tsêr xar tiêk, tsi zuôr têz qơưk têx nhiêx paz hâur niêx hli ntơư, chiê tâu zuôr têx ntơưr seiz njuôk shuôs moz trơưk li lênhx nênhs muôx côngz trâu têz qơưk pok tâu? Thiêz ntâuz ntơưr uô li chas?

BHXH VN thor têz têx luk nus sâuv li no:

Trơưk li Bộ Y tế tsênhv njiêz Công văn sôr 6425/BYT-BH hnuz 28/8/2015 lok sâuv đơưk têx phiv liv hâur muôz ntơưr seiz njuôk shuôs moz, mak nênhs lâuk muôx hnuz nhôngs siêz txix 80 shông tror zar sâuv zos têx lênhx nênhs li: Nênhs muôx côngz trâu têz qơưk, bôv đôiv lâuk trâus moz thâuv ntu tir ntâul trok châuz, lênhx nênhs tâu sơưv BHXH têx nhiêx paz niêx hli; lênhx nênhs zos chuôz zis pluôs; lênhx nênhs zos heỉ nênhs tsơưs tsênhv uô nênhx nhoz trâu thax tsav txov nhêv; lênhx nênhs tsênhv uô nênhx nhoz têx thax tsav lok six txov nhêv; lênhx nênhs tsênhv uô nênhx nhoz ntơưv xã, poz hiêr, huyện poz hiêr, nênhs muôx côngz têz qơưk li nênhs hâur tsêr zos niêv thiêz txir zus, pox niêv lok sik tul txir, tuz lênhv tâu tas siv nênhx li têx nhuôs; nênhs muôx côngz tu thiêz zus têx tuz lênhv tâu tas siv nênhx thiêx tâu sơưv 100% nhiêx khiêz kho moz.

Trơưk iz zav li cox heik, cox nênhs hâur tsêr tưz 80 ntâu shông thiêz zos nênhs muôx côngz trâu têz qơưk mak tâu sơưv 100% têx nhiêx khiêz seiz njuôk shuôs, kho moz./.

(Thanh Thủy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)