Sơn La cxiv tsa qơư uô, suôz bê muôs txir lưv tsiz

Tiv moz Covid-19 uô ruôr hiêv, hli 9/2020, tix lâus Nguyễn Đức Tuấn đros iz cxiê lênhx nênhs nhoz hâur tỉnh Sơn La tưz yênhx lix Công ty zuôr muôs têx txir ntông Sơn La trâu luôs 2 chas têz qơưk; ntơư zos muôz têx txir lưv tsiz lok zos txir nhãn jiêz kra kruôr. Trơưk li tix lâus Nguyễn Đức Tuấn, Phưv Giám đốc Công ty zuôr muôs têx txir ntông Sơn La trâu luôs 2 chas têz qơưk đrâuv, Công ty tưz yưv pênhr uô 5 qơư jiêz kra, hlôngr viv uô kror chuz trâur tơưk kra li thâuv ntêx, chor qơư jiêz kra no mak trâur tơưk saz đrâuv, đhâu co gruk, yuôz têx pa sor thiêz hur muk đhâu trax hlâu trâu hâur qơư jiêz kra chor txir xưz. Uô li no têx pa cuz ntơư zuôr tuôx siz luôs đuô muk kra têx txir, lar heik zos tsi muôx têx pa kiêk nênhs pâus, lo chor txir zuk kra co iz zav li jiêz kra thâuv ntêx, viv li cux jiêz kra, uô tâu têx txir jông gâux đuô trơưk li têx ciêz đrôngs Nga, Đài Loan thiêz Trung Quốc tsưr ziv, cui tinhv:“Txix moz têx huôv xênhz phiv liv shông 2021, tsôngv box têx txir ntông muôs lok six lax muôs viv li Công ty muôx tsưr ziv muôz jiêz kra cov kruôr, taz por tsơưr lươngv jông, chiê muôs trâu chor ciêz đrôngs hâur têz qơưk, iz cxiê têz qơưk hâur thax tsav Đông Nam Á thiêz iz cxiê ciêz đrôngs lox sâuv ntiêx têz”.

Công ty zuôr muôs Sơn La têx txir ntông trâu luôs 2 chas thax tsav đrâuv li qơư tsiv uô, jiêz kra txir lưv tsiz thiêz têx kôngz uz no txơưr đuô nhoz ntơưv jok 6, phường Chiềng Sinh, đrôngs Sơn La, đar xar muôx 8 cxênhz xưv phaz, muôx hur si qơư jiêz kra, qơư phênhz têx txir ntông uô 2, 3 zav thiêz qơư ntiv, krưr têx xiv huv co, taz por trơưk cui tinhv. Chor nênhs uô hâux lưv hâur công ty tâu muôz têx tsôngk yo hnar, lôngx têk, ntâuz bos kror ndâux hur si, taz por têx cui tinhv phax tir thêir moz gênhk thiêz vêv xênhz truôx tuk zav nox thâuv uô hâux lưv. Niêv lâuk Phan Thị Hạnh, uô hâux lưv hâur Công ty heik pâuz:“Cur chuôz zis muôx iz ha têz txir lưv tsiz, hâur ntu muôx moz Covid-19 huôv xênhz no, têx txir lưv tsiz tưz muôs tsi tâu, taz sik hmôngr jông trâu cur chuôz zis, Công ty tưz paz sâu zuôr têx txir thiêz chiê cur tuôx uô hâux lưv hâur công ty no. Xav kror đruôz đraz phênhv sâu tâu thâuv cur tuôx uô hâux lưv ntơưv no zos 7 tsov đeiv iz hlik, đros thiêz phênhv sâu li nor, cur pov truôx tuk, taz por luz nênhx xênhz huôx hâur ntu muôx moz gênhk”.

Nhiv no Công ty tsênhv sir jos cxiv tsa qơư, suôz bê trâu têx txir lưv tsiz tưz tâu, muôx 2 xiv huv tsiv uô txix têx txir lưv tsiz nhôngk zos: Têr tơưr zuôr chor hlưz txir thiêz jiêz kra kruôr. Ciês chiv txir lưv tsiz shông no, Công ty tưz sâu zuôr 3 cxênhz ntâu tênhr txir lưv tsiz nhôngk,  taz por cui tinhv VietGAP chiê uô. Six hơưv no, tưz muôs muôx nhos 200 tênhr têx hlưz txir têr tâu tơưr, 100 tênhr txir jiêz kra kruôr trâu ciêz đrôngs Trung Quốc, gri txix 130 cxênhz txos 140 cxênhz đeiv iz cir; iz chas co muôz hâux lưv uô tsi so trâu 35 lênhx lox tôngv, zuôr xar 100 lênhx lox tôngv trơưk cheix chiv hâur ntu muôx moz Covid-19 huôv xênhz phiv liv no. Niêv lâuk Nguyễn Thị Hồng, uô hâux lưv trơưk cheix chiv ntơưv Công ty co heik pâuz:“Cur tưz uô luôs hâux lưv jiêz kra têx txir li no tâu 2 shông lơưv, iz hnuz sâu tâu muôx 280 cxênhz txos 300 cxênhz đeiv, txâuk trâu chuôz zis zuôr jâuz nox, xênhz huôx hâur niêx hnuz thâuv ntu muôx caz moz huôv xênhz li no”.

Yưv pênhr tsiv uô têx kôngz li heik sâuv zos tsưr ziv jông, gra siêz gri muôs têx xiv huv kôngz nuv, paz đơưk têx phiv liv thâuv “tâu cheix uô tsi tâu gri” tsi so njiz trâul hâur cêr huôv tsar uô kôngz lôngk hâur têx shông đhâu, lar heik zos ntu muôx moz gênhk huôv xênhz. Luôs hâux lưv sâu zuôr, tsiv uô, muôs têx xiv huv nhoz doanh nghiệp, Hợp tác xã thiêz tsôngv pêx xênhv ntơưv Sơn La tsênhv jux juk muôz hâu cêr huôv tsar uô nox uô hnar, zuôr muôs xiv huv truôx, huv đros trâu ntu muôx caz moz Covid-19 huôv xênhz phiv liv li nhiv no./.

(Trấn Long-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

6 lik zơưx tsuv cxaz chuôz BHXH txưv zênhv

Nênhs cxaz chuôz BHXH txưv zênhv thâuv tuôv zênhv lok chor shông cxaz chuôz thiêz hov hnuz nhôngs so lâuk zuôr tâu sơưv nhiêx shar hâur yênhx hli, tâu cungz ntơưr BHYT tsi pôngz nhiêx txiêx thiêz sơưv ntâu qênhx liv txơưr. Đrav kaz no zos iz cxiê lik zơưx chiê pêz tsuv cxaz chuôz zav BH jông no.

          1. Chor nhiêx txiêx cxaz chuôz BHXH txưv zênhv thâuv tưs cux tâu taz por

          Đros zav Bảo hiểm zos têz qơưk tsưr tsix, tas nro viv taz por xã hội, tsi zos viv têx liv zix txơưr li têx doanh nghiệp tsưr tsix, viv li chor nhiêx txiêx cxaz chuôz BH thâuv tưs cux tâu têz qơưk taz por.

          2. Cxuô lênhx nênhs puôr lênhx cxaz chuôz tâu BH chiê tâu sơưv ntâu qênhx liv lok ntu lâuk.

          Cxuô lênhx nênhs VN txix txâuk 15 shông ndê muk thiêz tsi zos lênhx nênhs cxaz chuôz BHXH zuôr trâus mak puôr lênhx tâu cxaz chuôz zav BH no. Nênhs uô lox tôngv txưv zơưx, nênhs uô hâux lưv hâur têx nganhx cxiv tsa, nênhs tsi cir hôx thôngx lox tôngv đros tsưr tsix, doanh nghiệp tưs...puôr lênhx tâu cxaz chuôz BHXH txưv zênhv no.

          3. Phênhv cxaz chuôz BH kis

          Chor nhiêx txêx cxaz chuôz yênhx hli tsuôk bâuv 22% phênhv sâu hâur hli zos nênhs cxaz chuôz BHXH txưv zênhv xeir tsov. Phênhv sâu no tsơưs tiv zix zos 700 cxênhz đeiv thiêz siêz tiv zix zos 27,8 tsov đeiv iz luz hlik.

          Tiv zix, nênhs cxaz chuôz BH tâu sơưv têz qơưk li chính sách paz txưv nhiêx txiêx gôngr đros phênhv cxôngx 10% txos 30% hâur 10 shông, bâuv chor nhiêx txiêx tâu paz txưv gôngr yênhx hli cxôngx 15 cxênhz 400 đeiv txos 46 cxênhz 200 đeiv.

          Tsov lơưr zuk li phênhv sâu, nênhs cxaz chuôz chiv chir xeir phênhv sâu. Phênhv kis tiv zix zos 700 cxênhz đeiv, nênhs cxaz chuôz tsuôk zuôr gôngr chor nhiêx txiêx zos 138 cxênhz đeiv iz luz hlik (zos gôngr iz hnuz tsi tâu muôx 5 cxênhz đeiv).

          Đros phênhv ziv siêz mak phênhv tâu sơưv ntu lâuk ziv tâu ntâu.

          4. Nênhs cxaz chuôz tâu sơưv ntâu qênhx liv thâuv cxaz chuôz Bảo hiểm

          Nênhs cxaz chuôz tâu sơưv nhiêx shar so lâuk thâuv txâuk ploz tsênhr sơưv, đros chor nhiêx txiêx ndê txos 75% phênhv sâu xeir gôngr côngv hâur yênhx hli. Tiv zix, phênhv sâu xeir tsov thâuv xav nhiêx shar so lâuk trâu nênhs cxaz chuôz thâuv tưs cux tâu Têz qơưk hlôngr phênhv huv đros lơưr six hơưv.

          Nênhs cxaz chuôz tâu cungz ntơưr BHYT tsi pôngz nhiêx txiêx, đros phênhv thêv bâuv 95% nhiêx txiêx seiz njuôs thiêz kho moz.

          Nênhs cxaz chuôz tâu sơưv phênhv paz uô đaz kruô bâuv 10 luz hlik nhiêx shar thiêz phênhv paz 1 jiês zos môngr tsi jông tâu tas siv nênhx.

          Nênhs cxaz chuôz tâu thêv chor nhiêx txiêx tưz gôngr zos tsi xar tror cxaz chuôz.

          5. Tsưr ziv gôngr huv đros

          Nênhs cxaz chuôz BHXH txưv zênhv chiv chir xeir tsưr ziv gôngr lơưr yênhx hli lok sik 3 luz hlik gôngr iz jiês, 6 luz hlik gôngr iz jiês lok sik 12 luz hlik, 5 shôngk iz jiês trâu ntâu shông tov kaz txos 10 shông iz jiês trâu têx shông tsênhv yuôr. Thâuv nênhs cxaz chuôz muôx zoz qơưx, nhân viên Bưu điện zuôr tuôx ciês ntơưv tsêr chiê paz sâu nhiêx phir, paz nênhs cxaz chuôz txu grês têx six hơưv muk lok.

          6. Ntâuz ntơưr cxaz chuôz zôngx ziv uô

          Ntâuz ntơưr cxaz chuôz BH mak zôngx ziv uô, uô sei đros têx qơư phưx vưv muôx nhoz tas nro 63 tỉnh, thành phố.

          Đros têx liv zix heik sâuv, cxaz chuôz BHXH txưv zênhv zos tsưr ziv jông trâu cxuô lênhx nênhs chiê muôx tâu luz nênhx jông đuô thiêz chuv tôngv tâu lok nhiêx txiêx thâuv txos ntu lâuk. Thâuv muôx zoz qơưx cxaz chuôz BHXH txưv zênhv, pox nhuôs tsuôk muk txos Bưu điện VN li têx qơư phưx vưv chiê tâu heik kriê thiêz phưx vưv./.

(Thu Thùy- Txâur Vax cxeik nhênhv)