Nậm Pồ sir jos uô jông luôs hâux lưv qênhz shuôs chiê txo grêk tsơưs moz siz cik hâur thax tsav cêv kuôk

Hâur 1.200 lênhx nhoz jê đros lênhx nênhs moz tsênhv tâu kuôk cêv ntơưv huyện Nậm Pồ, iz đraz ntâu zos shux xênhz cxuô cấp txix cxênhx nhuôs zâu txos cxênhx 3. Tiv têx nhuôs tsênhv zâu, viv li phênhv ntâu chor nhuôs tsi pâuz tsênhz txos zav moz riêz nênhs, cux iz zav li uô lơưr têx tsưr ziv lok phax tir thêir caz moz. Chênhr zos li heik co, no zos têx lênhx tâu xav tsuv moz siêz txos, tsoz phưz ntâu đuô chiê moz siz cik tsi tâu trâu chôngz lênhx ntâu tus hâur thax tsav kuôk cêv. Trung tá Trần Xuân Thủy, canr bôv Đoanx Kinh tế-Côx phax 379, Quân khu 2, seiz car qơư kuôk cêv chor nênhs tâu xav zos zôngx ziv siz cik tâu moz ntơưv Tsêr cơưv phưv thôngz mênhx cxưx lok zos Phổ thông dân tộc niêv txir zus mor cxênhx iz Chà Nưa heik pâuz:“Nhiv no chor nhuôs tsênhv zâu viv li lơưr tsi pâuz tsênhz têx moz gênhk uz no, cux six uô si, đhiê siz châuv chuôs tsi trâu uz trâu no, uô moz zôngx ziv siz cik tâu trâu luôs lưv tus, lok six phiv liv. Chor nênhs uô hâux lưv heik kriê, por hưv têx nhuôs tsuv tsi so heik cov tsi siz zâuv muk uô si nhoz chôngz nênhs uô cê thiêz chox trơưr ntâuz bos kror ndâux chiê phax tir thêir moz tsi cik tâu trâu chôngz lênhx ntâu tus”.

Bác sỹ Phan Anh Quỳnh, Thơưx seiz car chor cưk yuôx, tsênhv qơư Y tế huyện Nậm Pồ heik pâuz nzir: Pir li têx hnuz xuz thơưx nhiv kruôr tuôx nhoz hâur qơư kuôk cêv no, nhiv nor têx nhuôs tưz truôx tuk đuô lok sâuv tsưr ziv siêz xar, cux li luz nênhx xênhz huôx. Taz sik, xav tinhv têx nhuôs lơưr siêz tsi truôx, xar tâu li chas uô li ntơư, tsi yuô uô trơưk têx cui tinhv lok phax tir thêir moz  hâur six hơưv ntêr, viv li ntơưv qơư tưz tso nzir chor cưk kriê đros têx lênhx cưk yuôx chiê tsi so seiz kaz, heik têx nhuôv shux xênhz uô lơưr jông têx tsưr ziv lok phax tir thêir moz, txar jav moz siz cik tâu ntơưv têx qơư kuôk cêv: “Phax tar moz tsi siz cik tâu trâu chôngz lênhx nênhs mak xuz thơưx, pêz tsi so heik têx nhuôs cov chox ntâuz bos kror ndâux thiêz tsi so muôz xaz phôngx nzuôr têk. Tiv 2 zos tsi chiê têx nhuôs nhoz uô cê uô si, thav pêv, txơưv muk tơưv trôngx cux tsuv tsi so heik têx nhuôs, tsuôk mul 2 lênhs uô cê, viv chor nhuôs tsênhv zâu, tsi car tso muk iz lênhs thiêz qơư tơưv trôngx cux nhoz đêz. Chor canr bôv cưk yuôx, bác sỹ, lênhx nênhs uô hâux lưv phưx vưv, pêz cux uô jông trơưk Bộ y tế têx cui tinhv. Ciês lok sâuv gra jâuz mor trâu têx nhuôv nox, pêz cux buôk ti gra muk txos ntuô ntơưv qơư nhoz trâu yênhx lênhx nhuôv hur si”.

Txix chor nênhs trâul moz SARS-CoV-2 cux tsênhv muôx chôngz nênhs nhoz têx qơư kuôk cêv têx lênhx nênhs zôngx ziv siz cik tâu moz, hâu nov huyện Nậm Pồ tưz muôx tsưr ziv cxaz nzir thiêz krêz uô đar qơư kuôk cêv têx lênhx nênhs li heik sâuv, chiê taz por trơưk cui tinhv iz tus nhoz kuôk đêz iz tus.

Đros trâu têx li heik co, cux chuôz tsar qênhz yuôx shuôs têx qar qơư kuôk cêv chiê heik sđ uô lơưr têx tsưr ziv lok phax tir thêir moz, cux iz zav li zênhx max qênhz pov chor nênhs muôx têx txơưr txar li chas lok đas jos. Bác sỹ Hoàng Xuân Chiến, Phưv Giám đốc Tsênhv qơư qênhz njuôk shuôs moz gênhk tỉnh Điện Biên heik pâuz:“Têx lênhx nhuôs zâu muôx têx txơưr txar li chas lok đas jos, pêz zuôr tso lênhx nhuôv co nưk nhoz nưk iz kro thiêz tsi so tso nyar chiê seiz njuôk shuôs moz Covid-19. Pêz cux heik chor canr bôv, lênhx nênhs uô hâux lưv hâur têx qơư kuôk cêv, uô jông lơưr cui tinhv lok phax tir thêir, tsi chiê moz siz cik tâu trâu chôngz lênhx ntâu tus shux xênhz lok sik trâu chor nênhs uô hâux lưv hâur qơư kuôk cêv ntơư. Thiêz chor nênhs uô hâux lưv hâur thax tsav co cux tsi so tâu tso nyar seiz njuôk shuôs moz Covid-19 hur si”.

Chênhr zos li heik ntơư, txơưv tsênhv yuôr ntâu phiv liv, tsi tâu muôx txâuk cxuô zav, taz sik chor nênhs uô hâux lưv phax tir thêir moz gênhk huyện Nậm Pồ heik taz, tỉnh Điện Biên heik cxuô cux tsênhv sir jos uô jông têx luôs hâux lưv chiê qênhz shuôs, phax tir thêir moz, txo grêk tsơưs chor nênhs hâur têx qơư kuôk cêv siz cik tâu caz moz, cux iz zav li siz cik moz hâur côngv thôngx./.

                                                (Vũ Lợi-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

NÔNGX MÊNHX ZUÔR TSUV PÂUZ

MOZ TƠƯV POZ SÂUV TƠƯR GREIX NHUX TƯV NHUX ĐAS THIÊZ TÊX TSƯR ZIV PHAX TAR

          *Qir tiv siz cik moz:

          Moz tơưv poz sâuv tơưr greix nhux tưv nhux đas mak hov hnuz nhôngs tưs cux trâus moz. Moz khênhr huôv lok têx luz hlik cuz sor, thâuv caz huôv xênhz ntâu. Moz cik đhâu zôngr, juôv tov, cik cxôngx tul trâus moz trâu tul tsi trâus moz (cxôngx têx kror cxaz sâuv tơưr greix, kâuz ndâus, cuô mis....) lok sik cik moz đhâu hâux lưv thâux tsiêx cxu trâus moz, zôngv uô cê têx đaz nox, đaz hâuk đêx. Nhux tưv nhux đas trâus moz mak muôx nhos 10-20%, trâus tuôs muôx nhos 1-5%. Cxôngx thâuv cik moz tâu 4-`14 hnuz txơưv pov nhux huôv moz. Caz moz chiêx ntêr hâur tênhx qơư, tiv zix zos chiêx tâu hâur tơưr greix trâus lưx zos 33 hnuz ntâu, têx tơưr greix kruôr cxôngx 35 hnuz thiêz tsơưs tiv zix zos 18 hnuz sâuv tơưr greix tâu jiêz kruôr.

Nhạc cắt

          * Uô muôx yưv moz:

          Nhux tưv nhux đas khênhr pov cuz sor, ndê txos 41 tưv, tsi nox jâuz, iz chêr gênhs gênhs tsi muôx jos, txâuk, lok njưk, lok kâuz ndâus; tơưv têx luz poz sâuv tơưr greix lox 2-5 cm, tiv zix zos sâuv tơưr tâuz hâu, chax đaz, tơư, mis...hâur 48 six hơưv thâuv pov cuz sor. Têx luz poz no zênhx, tơưr thiêz tơưv lox sâuv tơưr greix. Lox mak uô lưx thiêz tơưr hâur 2,3 luz hlik; tsês chiê têx luz chos pliêr ntêr. Tơưv hlưr đêx, trâus lưx ntơưv kror ndâux thiêz cêr nox hâuk cux li cêr uô pa. Tơư thiêz tơưr greix plaz, tơưr greix qơư mos cux pov lok cuô zis, uô tul tsiêx tsi xar muk cêr. Hênhr nhux muôx têx jiês đros tus niêv nhux cux muôx tsik tâu jês. Zos tus niêv nhux co muôx jêk cux zôngx ziv trâu tus niêv nhux co trâus ho.

          * Tsưr ziv phax tar moz:

          Nhiv no, tsi tâu muôx yuôx kho zav moz no, tsưr ziv phax moz zos tsưr ziv tsênhv chiê pov nzor têx tsiêx cxu trâus moz yưv, cêv kuôk tsiêx cxu trâus moz thiêz cxax yuôx phax moz trâu nhux tưv nhux đas. Zuôr nôngz nhux tsuv pâuz tsênhz hâur pâus, muôx chiz coaz thú y li ntơưr côngz jênhv qênhz yuôx moz. Tuô chaz lơưr six hơưv trâu nhux tưv nhux đas. Cxax yuôx cxix cxuô têx zav yuôx phax moz trâu nhux tưv nhux đas li: yuôx phax moz đôngs nyar, yuôx phax moz tơưv ndâux hlê trâu, tiv zix zos yuôx phax moz tơưv poz sâuv tơưr greix lơưr chiz coaz thú y li heik kriê.

          Yax six uô vêv xênhz, tsuôk yuôx tuô caz moz qơư tu zus, chuôz zênhx phưx vưv tu zus li (đaz nox hâuk), yêz thâux tsiêx cxu. Muôx tsưr ziv chiê tuô têx zôngr, juôv....cik moz ntơưv thax tsav guôx cơư.

Nhạc cắt

*Tsưr ziv tsoz phưz:

          Taz por puz nox hâuk txâuk tsơưr pưr thiêz chuôz cxaz đas jos trâu nhux.

          Seiz jông paz nhux tưv nhux đas thâuv tu zus. Thâuv pov nhux tưv nhux đas njuôs xav trâus moz mak pov ciês trâu chiz coaz thú y thiêz chính quyênx tiv phaz chiê muôx tsưr ziv yưr lir txos qơư, tsi chiê moz cik đêz đar.

Nhạc cắt

          Chox luk: Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk muôx xâuk li no xưz. Phênhv no zos Chiz coaz Đeix nta suôz VN thax tsav Tây Bắc uô, Muôx tsênhv qơư cxiz kôngz têz qơưk paz txưv./.

(Vàng Lan-Txâur Vax cxeik nhênhv)