Txos shông 2020 têx mê nhuôs tâu cxax yuôx phax moz tax cxôngx 95% ndê mul

PV: Thor cox puz pâuz, tsaz yênhx cxax yuôx phax moz krêz đar xav tênhv li chas cxôngx qơư tsov txos zos tsuv tax  tâu 95% đros 12 zav yuôx vắc xin phax moz lok shông 2020?

PGS,TS: Dương Thị Hồng: Đros qơư tsov txos no lok six zuôr trâus tas nro canr bôv uô côngz xưv cxax yuôx têx tuyến li sir jos chiê taz por phênhv ntâu mê nhuôs hâur hov hnuz nhôngs tâu cxax yuôx phax moz cxix cxuô, tiv zix zos têx mê nhuôs nhoz tox siêz, đêz đrôngs. Pêz cux tso tơưv iz tsưr ziv thiêz hâur tsaz yênhx zos têx mê nhuôs tâu cxax yuôx tax 90% đros tuyến huyện chiê mê nhuôs ziv hnuz ziv tâu por vêv, phax tar têx zav moz cik riêz nênhs.

          Lok hâux lưv chox yuôx vắc xin yiêz lol hâur tsaz yênhx cxax yuôx phax moz krêz đar mak nhiv no tưz muôx 10 zav yuôx tâu cxax tsi pôngz nhiêx txiêx trâu mê nhuôs zâu sâuv cxuô thax tsav hâur tas nro têz qơưk. Hâur six hơưv zuôr txos, tsov lơưr têx phêv liv tiv moz cik riêz nênhs mak mê nhuôs Việt Nam tsênhv trâus moz, pêz muôx tsưr ziv chox têx zav yuôx li yuôx phax moz thox plaz viv caz moz Rô-ta lol hâur tsaz yênhx cxax yuôx phax moz krêz đar.

          PV: Zos li, hâux lưv taz por cxax yuôx, txo grês tsơưs tiv zix têx hâux lưv tsi jông muôx yưv tsênhv taz tov tâu uô li chas, thor cox puz pâuz?

          PGS,TS: Dương Thị Hồng: Đros thiêz hâux lưv tuôr truôx têx mê nhuôs tâu cxax yuô phax moz siêz mak pêz thâuv tưs cux tsov cưv txos tsơưr lươngv cxax yuôx. Cxôngx shông 2005 txos nhiv no, cxix luôk seiz car đhâu cxax yuôx ziv hnuz ziv tâu hlôngr yiêz. Canr bộ cxax yuôx tâu kriê cxaz. Đhâu 3 shôngk tsuv kriê cxaz iz jiês chiê cxaz nzir yênhx tưv cux xưk li ntâus grê cán bộ cxax yuôx li yênhx tưv thiêz tror cungz ntơưr chứng chỉ. Đrâuv co, hâux lưv uô iz jiês cxax yuôx tsi đhâu 50 lênhx mê nhuôs tưz taz por trâu cán bộ y tế muôx six hơưv thôngz xor mông, mnôngs têx lênhx niêv lênhx txir cux xưk li heik kriê lơưr tsưr ziv tsoz phưz mê nhuôs đhâu thâuv tâu cxax yuôx...

          PV: Nhiv no, moz kruô max kruô piêk tưz pov muôx nhoz iz cxiê thax tsav qơư. Hâur co, hâur iz ciêz ntơưv đrôngl Hà Nội tưz pov muôx yênhx châuv lênhx nênhs trâus moz kruô max kruô piêk. Zos li tsaz yênhx cxax yuôx phax moz krêz đar krêz uô têx luôs hâux lưv ntơư li chas tsik chiê  moz gênhk huôv xênhz yênhx fâuv moz lox xưk li shông 2014?

          PGS,TS: Dương Thị Hồng: Six hơưv zuôr txos zos cheix Tsâux Yiêz zos cheix moz kruô piêk zôngx ziv huôv xênhz. Fênhx yax 3-5 shông moz kruô piêk njuôs xav zuôr tror huôv xênhz, tiv zix zos ntơưv têx qơư muôx mê nhuôs tâu cxax yuôx phax moz kis. Nhiv no, pêz tưz chuv tôngv phax tar moz kruô piêk. Hâur shông 2014, 2015 thiêz 2016 tưz uô jiês cxax yuôx phax moz kruô piêk-rubêla trâu zuôr xar 20 tsov lênhx mê nhuôs cxôngx 1-14 shông. Nhiv no, dự án cxax yuôx krêz đar tưz heik têx tiv phaz sir jos seiz car têx thax tsav muôx mê nhuôs tsi tâu tâu cxax yuôx phax moz kruô piêk, krêz uô tsaz yênhx cxax yuôx nzir hâur têx jiês cxax yuôx hâur yênhx hli.

          PV: Thor uô cox tsâus ntâu!

          ( TTT-Txâur Vax cxeik nhênhv)

Tsar jok thax tsav ntus đriv uô ntêx nyuôs trâu luôs hâux lưv huôv tsar cêr uô nox

Hâur luz tsêr cxiv uô jông tsênhv jux juk zuôr uô tâu tiêr, tix lâus Vì Văn Bùn heik: Đrav ntêx tiv chuôz zis muôx chôngz lênhx nuk muôs, uô kôngz, tu zus tsiêx cxu têx zos zuk uô trâu zuk nox zuk zôngv xưz, tsi tâu muôx tsưr ziv uô nox li nhiv no; viv li shông tưs tix lâus chuôz zis thiêz tsôngv box hâur jok cux trâus njiz cêr yeiz pluôs. Đros trâu têx tsưr ziv, siêz xar sir jos hla đhâu cêr yeiz pluôs, tix lâus tưz đros cơưv têx lớp kriê cxaz nzir tsưr ziv lok sâuv tu zus tsiêx cxu, chos ntông nox txir thiêz muk seiz shuôk, cơưv shâuv têx lênhx txơưx huôv tsar uô nox li tsưr ziv uô huv đros zuk thax tsav qơư nhoz zos huyện, xã tsưr tsix. Cê cơưv cê uô trơưk, xuz thơưx tix lâus chuôz zis chos poz cưk, ntông nox txir, tu zus nzir nhux tưv, nhux đas, keiz buô, yis thiêz khơưz pak đêx zus njêl. Tưz njiz tsi tsơưs têx jiês tix lâus trâus pôngz pênhr tiv têx caz moz ươk uô ruôr hiêv thiêz grê tsi truôx tuk...... Đhâu ntơư, tix lâus ziv sir jos đuô thiêz cơưv shâuv nzir đhâu têx ntơưr pov tsir, cxax yuôx vắc xin phax tar caz moz ơưk trâu têx tsiêx cxu:

“Niêv thiêz txir cux zus tâu pêz chôngz lênhx nuk muôs, tưz trâus txov thâuv nzor lok. Tov kaz no cur 2 niêv txir sik thôngx siêz, siz chos cxiv tsa tsưr ziv huôv tsar uô nox, tiv iz zos tu zus nhux tưv, keiz buô, yis thiêz njêl, chos poz cưk, uô blêx, jux juk têk muôx pênhr”.

Nhiv no tix lâus chuôz zis tưz muôx 15 cxênhz ntâu xưv phaz têz poz cưk thiêz blêx, iz ha ntâu têz txir tuôz ziz, 120 ntâu tsoz txir lưk pax, txir khơưz, txir đuôx, 2 cxênhz xưv phaz pak đêx zus njêl, tưz muôx phênhv sâu tâu trâu chuôz zis. Iz shông txix tsưr ziv têx nuv heik sâuv, tix lâus chuôz zis sâu tâu 250 ntâu tsov đeiv. Đhâu thâuv muôx pênhr, tix lâus ho zuôr nzir têx nhux tưv lok zus, zuôr meir lêix têz, zuôr yêz lox chiê thâux tsôngv cưr tix nênhx tsa sđ hâur thax tsav têx kôngz, cxaz nzir phênhv sâu tâu nhiêx txiêx trâu chuôz zis.

Chênhr zos tix lâus Bùn pâuz huôv tsar cêr uô nox, nhiv no tix lâus cux muôx txâuk nhiêx txiêx cxiv uô iz luz tsêr tưz zuôr tiêr, grê nhiêx xar tas 2 tỷ đeiv ntâu; luz tsênhv taz tov cxiv uô zuôr tiêr ntơư zos hur tiz si tix lâus thiêz pox niêv, mê nhuôv têx sir jos uô tâu hâur têx shông đhâu.

Jok Nà Đít, thax tsav qơư tix lâus Vì Văn Bùn uô nênhx nhoz muôx 170 chuôz zis, 800 ntâu lênhx nênhs, 100% zos tsôngv box Sinh Mun, têx chuôz zis pluôs tsênhv yuôr ntâu. Thâuv tưs cux xar njôngr uô li chas chiê paz tsôngv box hla đhâu cêr pluôs thiêz zuk ho zos iz lênhx tsar jok, tix lâus Bùn thâuv tưs cux sir jos yax mông, heik kriê tsôngv box sđ hlôngr yiêz tsoz chos, tsiêx tu zus. 5 shông tror lok no, tix lâus tsênhv yưv pênhr zuôr qir, zuôr nôngz kôngz trâu tsôngv box txeik uô ntêx, mav thêv tov kaz thiêz tsi zuôr nhiêx nju. Đhâu thâuv tsôngv box sâu têx kôngz, muôs tâu nhiêx mav thêv trâu tix lâus. Chor chuôz zis txov nhêv, tix lâus jông siêz hlo paz lơưr lok sâuv nhiêx txiêx, zuz nôngz kôngz, tsiêx tu zus. Tix lâus Vì Văn Nàn, iz chuôz zis hâur jok tâu tix lâus Bùn paz, nhiv no luz nênhx tưz nhoz khênhr đuô thâuv ntêx heik pâuz:

“Txir nzơưv Bùn cê zos tsar jok, cê yưv pênhr paz trâu 2, 3 chuôz zis tsôngv box lok sâuv têx qir zuôv, nôngz kôngz. Tov kaz no têx chuôz zis ntơư mav thêv trâu txir nzơưv. Txir nzơưv Bùn nưk moz siêz txoz cxơưx trâu tsôngv cưr tix nênhx tsa sđ hâur jok li co”.

Trơưk li tix lâus Vì Văn Bùn, zos muôx siêz thiêz sir jos uô mak zênhx zuôr hla đhâu cêr yeiz pluôs. Zov chênhr zos tsuv xeir tâu tsưr ziv uô nox, muôx zuz nôngz kôngz, tsiêx cxu fiv đros zuk thax tsav qơư nhoz. Lok sâuv chuôz zis thiêz tsôngv cưr tix nênhx tsa sđ hâur jok cêr huôv tsar uô nox uô hnar hâur six hơưv zuôr txos, tix lâus Bùn heik li no:

“Hâur ntu zuôr txos no, zos iz lênhx tsar jok, cur zuôr tror sir jos huôv tsar uô nox, cơưv shâuv nzir ntâu tsưr ziv huôv tsar kinh tế thiêz sir jos yax kriê tsôngv box sđ hâur jok hlôngr yiêz tsoz chos cov sđ hla đhâu yeiz pluôs”./.

(Triệu Biên-Riê Lâux cxeik, nhênhv)