Jax 1: Liêr ntêir Mù Cang Chải tưz muôx txix yênhx puô shông

Voxpop: Pêx xênhv Mù Cang Chải hêik lok lịch sử liêx ntêir:

 

Hêik 1 (Tix lâus Zax A Trầu, jok Dế Xu Phình A, xã Dế Xu Phình): “Liêx ntêir Mù Cang Chải tưz muox txix ntêr lok lơưv. Txix thâuv zus lok cur tưz pov muôx liêx ntêir lơưv. Liêx ntêir muôx đros đrêiv  cur chuôz zis thiêz pox nhuôs nhoz no luz nênhx”.

Hêik 2 (Zơưv Zax A Của, bí thư Đảng ủy xã Chế Cu Nha): “Liêx ntêir nhoz no mak muôx txix yênhx puô shông lơưv. Sik zos hêik txos qir tiv muôx liêx ntêir mak tsik zos pêz  cxênhx nhiv no mak zos cxênhx lâul thâuv ntêx  têx jâuv kuôk no 300 txos 400 shông lơưv. Pêz tsuôk zos kriê chênhz zênhv uô liêx txix nênhs no trâu nênhs tor lok sik muk cơưv shâuv chor nênhs pâuz uô têx liêx ntêir jông đuô lok uô xưz”.

Hêik 3 (Pos Lương Thị Xuyến, phưv chủ tịch UBND huyện Mù Cang Chải): “Hêik lok lịch sử muôx yưv liêx ntêir Mù Cang Chải, hêik lok six hơưv tsênhv tsênhz mak khav tênhv tsik tâu tâu. Taz sik piz muôx liêx ntêir thâuv muôx tsôngv box Hmôngz lok nhoz sâuv thax tsav”.

Cux xưk li pêx xênhv nhoz Mù Cang Chải, zơưv Lý Bùa Lử, nhoz xã La Pán Tẩn, muôx 80 ntâu shông, xar tas siv nênhx đros đrêiv chor liêx ntêir, hêik tiêk:

“Tsik pâuz liêx ntêir muôx txix thâuv tưs, taz sik txix thâuv zơưv tâu xênhz zus lok, zơưv tưz zênhx pov pos zơưs, nieve txir uô liêx ntêir lơưv. Liêx ntêir tsik zos ntux uô, mak zos tâu chor txir nênhs Hmôngz li oz cxêik tơư thiêz chor pox niêv Hmôngz oz cxêik têl uô tơưv”.

Nhạc nền Mông….Đọc trên nền nhạc………….

Tror xav txos mak hêir nênhs Hmôngz nhoz Mù Cang Chải tưz muôx lịch sử zuôr xar 200 shông uô nênhx nhoz sâuv thax tsav ar no. Thiêz lịch sử muôx yưv liêx ntêir cux zênhx muôx đros đrêiv tsôngv box li lịch sử, đros đreiv tsôngv box luz nênhx. Phongx cxưx tsir têz tsir qơư nhoz, ar tox cxaz, tox trôngx kruôr ntâu tưz uô trâu tsôngv box luz nênhx njiz ntâu cêr yêiz pluôs. Tsik chưx li co, hêir nênhs Hmôngz li pox côngz zơưv côngz tưz sir jos zok nriêr tsưr ziv uô đuô têx liêx têz, uô muôx yưv têx liêx ntêir chos blêx sâuv tox trôngz siêz paz muôx tsơưr lươngv siêz đuô, tsik yêiz pluôs, tsik tsir têz tsir qơư nhoz lơưv. Uô blêx sâuv chor liêx ntêir zos iz tsưr ziv uô kôngz nuv tâu uô truôx jông nhoz têx liêx têz thiêz liêx đêx. Đros liêx ntêir zos têx phongx cxưx liêx quanz txos kriz uô xưk li: Kriz uô liêx, thor ntux yar ntux nas, ntênhk hơưv mor blêx yiêz.

Hla đhâu yênhx puô shông, đros tsôngv box li oz cxêik têk sir jos uô, liêx têir tâu tuôr chiê, huôv tsar, uô trâu têx tox nxaz kruôr co zos yênhx têx đrak liêx jông gâux./.

                                                                           (Ly thox, cxêik nhênhv)

 

 

 

 

 

Jax 2: Nuk zơưv Bliêx Đruôl Xênhv Lik lok têx tsưr ziv đrav ntêx krêz uô thiêz tuôr tsês chiê liêx krêz ntêir nhoz huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái

 

 

Nus: Uô li zơưv Bliêx Đruôl, zos iz lênhx tsôngv box xênhz thiêz hloz lox nhoz suôv têz qơưs no thiêz zos iz lênhx pâuz cxuô  lok têx liêx krêz ntêir, uô li thor cox heik pâuz mê njik lok pêz Hmôngz nhoz huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái têx liêx krêz ntêir sêz qir krêz uô thiêz muôx pok thâuv ntưs lok na zov?

Zơưv Bliêx Đruôl Xênhv Lik:

Nus: Uô li zơưv, zos li têx liêx krêz ntêir ntơư nưk muôx liv li chas trâu pêz Hmôngz luz nênhx?

Zơưv Bliêx Đruôl Xênhv Lik:

Nus: Cox zos iz lênhx nênhs uô đreiv thiêz muôx tsưr ziv krêz uô têx liêx krêz ntêir ntơư. Viv li thor cox heik kriê mê njik seiz, xar uô tâu têx liêx krêz ntêir li heik co pêz zuôr uô li chas chiê krêz uô tâu têx par liêx?

Zơưv Bliêx Đruôl Xênhv Lik:

Thor uô cox uô tsâus ntâu, tưz ho tsês six hơưv, hnuz nhôngs sik đros pêz thav lok têx liêx krêz ntêir thiêz!

                                                                  (Riê lâux, cxêik, nhênhv)

 

 

 

 

 

 

Jax 4: Nênhs Hmôngz Mù Cang Chải uô đreiv têx liêx krêz ntêir

Nhạc nước chảy, chim hót….

 

 

Têx liêx krêz ntêir li têx jông jav phênhv ntâu zos seiz têx njưs liês, lok sik têx jêk liêx. Nhoz đêz njiê tuôx mak jông xưk li têx pax ntâuz txêix đrâul kho tiv têx ntar trôngz, tơư tox taz sik txos jê ho yênhx têx jêk liêx, njưs liês siêz muôx 2, 3 thiêr. Luz cheix tso đêx lok uô liêx, zos puôz têx njưs tsi khor, mak muôx têx trâus xưz, poz thâuv tưs lok pâuz tsi tâu thiêz zos tưz poz iz tuk njưs cux muôx têx xưz, uô poz tas yênhx par liêx, tưz tsi tâu heik txos têx ar, poz jêz poz cxuz têx jêk liêx đrav kaz. Txix thâuv ntêx txos nhiv no, nênhs Hmôngz thâuv tưs tưz tiz jông puôz têx njưs liês cov khor thiêz truôx li tsi tas côngz đas jos ntâu thiêz tsi uô hiêv txos luôs têx liêx nhoz jê iz ndis. Ù Xênhv Zax, iz lênhx hluôk nênhs nhiv kruôr hloz tiêr nênhs nhoz Zêz Xu Phình, cux pâuz tâu têx li heik sâuv, viv thâuv tsênhv zâu, Dù txir tưz kriê tiêk, tiz jông puôz cov khor, cov truôx, uô jông iz kro jux juk muk li ntơư, seiz mak zôngx ziv taz sik ntơư zos iz hâux lưv uô zov chênhr, tsuv pâuz tis njiê seiz kror tưs jông thiêz tsi jông, tsuv pâuz njiê siêz trâu kis, đêz trâu jê li uô tâu:

“ Thâuv tưs đros chor nênhs hâur tsêr muk uô liêx, cur txir cux heik kriê tiêk, tiz jông uô, seiz tov ntêx trâu tov kaz. Lar heik zos tsi tâu lav tâuk lav uô, zos puôz uô tsi khor, tsi truôx, tơưs njưs  mak zuôr uô hiêv txos têx liêx đrav kaz. Tso đêx lok cux max mav tso, muôz tưv lêix liêx lok cux tsi cxoz lêix jê njưs hênhr, têx ntus tsuv zôngv hlâu, pênhx uô iz kro jux juk”.

Nhạc nước chảy, chim hót….

Tsôngv box hâux lưv uô liêx krêz ntêir, six uô li ntơư iz shông đhâu iz shông, iz fâuv đhâu iz fâuv, txix tiêv no đhâu tiêv tov. Pos zơưs, niêv txir tsês chiê 2, 3 jêk liêx krêz ntêir, têx mê tuz mê nhuôv ho zok nriêr têx thax tsav qơư jông krêz uô liêx, krêz  nzir têx jêk, têx par liêx txơưr đuô.

Chiê tuôr tâu truôx têx liêx krêz ntêir, cxuô xã  puôr lênhx muôx têx cui tinhv, tsưr ziv fuô kriê, uô jông. Iz chas ntơư, cux muôx hur si cui tinhv kruôs txos têx lênhx nênhs uô tâu jông thiêz xưv bluô têx lênhx tiz nênhs uô cxâuv cik txos por hưv chiê têx liêx krêz ntêir. Hâur huyện, tưz fuô uô tâu jông tsênhv chei cxiz tsôngv box krêz phaz, uô nzir ntâu têx liêx krêz ntêir. Tsuôk hâur shông 2015, tsôngv box hâur tas nro huyện tưz krêz uô tâu nzir 60 ha liêx krêz ntêir, đros têx chei paz zos 15 tsov đeiv iz ha. Zơưv Bliêx Đruôl Xênhv Lik, nhoz jok Háng Chua Say, xã Chế Cu Nha heik:

“Zuk tsuv tuôr jông tsês têx liêx krêz ntêir chiê yênhx qơư jông trâu tsôngv kruô sơưr đơưk tuôx ndis seiz, pâuz txos. Tsuv uô lơưr Đảng, têz qơưs kriê, heik tsôngv box tsuv uô đreiv têx liêx co, tsi cxoz muôz tso tsês, chiê têx hluôk, tuz nhuôs tov kaz lơưr pâuz txos chor lâuk đrav ntêx têx cêr khưr, tsưr ziv krêz uô liêx krêz ntêir thiêz chiê trâu tsôngv kruô sơưr đơưk tuôx ndis seiz, uô si. Pêz cux kriê trâu sơưr đơưk tsi cxoz nav têx ntus liêx uô têx tsêr nhoz, uô uz uô no uô tsi jông trâu VN qơư chiv xênhz đrox tsuôs jông tưz tâu côngz jênhv”.

Nhạc nền Mông….

Shông 2007, 500 ntâu ha liêx krêz ntêir nhoz 3 xã Chế Cu Nha, La Pán Tẩn thiêz Zêz Xu Phình tâu Bộ vênhx huôv thể thao thiêz ju lix côngz jênhv zos têz qơưs thax tsav qơư jông jav chiê trâu tsôngv kruô sơưr đơưk tuôx ndis seiz, uô si. Txos nhiv no, tas nro huyện Mù Cang Chải tưz muôx hur si 4 cxênhz ntâu ha liêx krêz ntêir. Huyện sir jos cov txos shông 2020 muôx nhos 5 cxênhz ha liêx krêz ntêir./.

                                    (Riê Lâux, cxêik nhênhv)   

 

 

 

Jax 6: Liêx ntêir Mù Cang Chải-qơư tsôngv kruô tuôx ndis shuôk

 

 

Nhạc nền Mông…………….

Tuôx Việt Nam jiês no, tix lâus Steve Windisch, iz lênhx kruô nênhs Đức tưz cuêz tênhv tuôx Mù Cang Chải, huyện tox siêz tỉnh Yên Bái chiê nriêr pâuz lok liêx ntêir thiêz pox nhuôs nhoz no li têx sir jos, siêz nhiêv kruô:

Băng: “Cur tưz pâuz txos tsôngv box luz nênhx thâuv cxaz chuôz du lịch thiêz tâu xênhz huôx ntơưv pêx xênhv li chor tsês du lịch côngv thôngx. Cur pov pox nhuôs lok six sưv jê thiêz nhiêv kruô, paz trâu sơưr đơưk. Cxuô zav nhoz no cux lok six jông”.

Hok niêv tix Nguyễn Thị Tuệ, iz lênhx kruô txix Hà Nội tuôx hêik tiêk, njiê pov ciês tâu chor liêx ntêir uô yênhx thênhv nhoz tas nro têx luz trôngz, niêv tix tsik pov kaz hêik li chak chiê kruôk txos tsôngv box li têx sir jos, txơưx xar tơưv co:

Băng: “Jiês xuz thơưx ciês cur tuôx trâu Mù Cang Chải, cur pov lok six jông, tiv zix zos liêx ntêir, thiêz co zos têx kror tâu lênhx nênhs oz cxêik têk uô tơưv. Cur lok six kruô, jiês xuz thơưx ciês cur pov tâu iz thax qơư jông li no”.

Nhạc nền Mông………….

Shông 2007, 500 ntâu hec ta liêx ntêir nhoz pêz xã Chế Cu Nha, La Pá Tẩn thiêz Zế Xu Phình tâu Bộ vênhx huôv, thể thao thiêz du lịch cungz jênhv zos thax tsav di tịch danh thắng cấp têz qơưk. Txos nhiv no iz huôv huyện Mù Cang Chải tưz muôx 4.000 ntâu hec ta liêx ntêir. Đrâuv hêik pox nhuôs tuôr chiê jông têx liêx ntêir, kriz đar thax tsav, uô cxaz chiv, yênhx shông, huyện tsưr tsix ciêz vênhx huôv, ndis shuôk liêx ntêir Mù Cang Chải chiê hêik pâuz lok têx kror jông gâux thiêz lênhx nênhs nhoz no. hâux lưv tsưr tsix zuôr danh thắng têz qơưk liêx ntêir uô tsênhv njiêz, đros co zos ntâu huôx tôngv vênhx huôv, du lịch vênhx huôv mênhx cxưx jông tưz uô trâu tsôngv kruô lok six nhiêv. Oz pêz shông tror lok no, txos thâuv đêx ntưk, lok sik thâuv blêx siêr, Mù Cang Chải tưz tok xar muôx 10.000 lênhx kruô tuôx ndis shuôk. Pos Lương Thị Xuyến, phưv chủ tịch UBND huyện Mù Cang Chải puz pâuz:

Băng: “Pêz yax kriê chiê pox nhuôs tuôr chiê thiêz huôv tsar nzir. Pêz yax kriê luật di sản; ndar txos cêv kuôk chor qơư du lịch sâuv thax tsav đros chor liêx ntêir no. Kriz tsưr ziv trâu pox nhuôs uô chor dịch vụ du lịch chiê pox nhuôs muôx nzir phênhv sâu. Paz muôx tênhv qơư zôngx ziv, ngaz tuk trâu tsôngv kruô tuôx trâu Mù Cang Chải”./.

                                                                         (Ly Thox cxêik nhênhv)