Uô li chak thiêx tsưx phưv tâu nhuôs zâu tsik trâus hiêv txos luz chêr?

Têx txuz án phiv liv, pôngz siêz, yơưz phơưz pov hâur ntu đhâu mak nênhs trâus hiêv zos chor nhuôs zâu. Li têx txuz “Zơưs lâul muôx 85 shông uô hiêv txos nhuôs nxêik muôx 9 shông”; “Cưk kriê ntơưr uô hiêv, zuôv shux xênhz uô đaz uô tuôs”; “tuk txir oz uô hiêv zuôv pox niêv tuk nxêik uô đaz uô tuôs”….Hêik li no chiê pov tâu tiêk, tsik tâu muôx thâuv tưs cêr cxơưx chor nhuôs zâu trâus uô hiêv zuôr ntâu bâuv co, têx co zuôr muôx yưv nhoz cxuô qơư, cxuô six hơưv, hâur chuôz zis, tsêr cơưv ntơưr, têx qơư mak châux chor nhuôs zuôr tâu zoz zux, kruôz kriê, hluz thiêz por vêv. Nhuôs Nguyễn Thu Trang, shux xênhz tsêr cơưv cxênhx oz Trần Mai Ninh, Thanh Hóa tưz cxơưx hlo txos qênhx shênhx no thiêz hêik tơưv zuk siêz xar:“Tưz txos thâuv chor nhuôs li pêz muôx tâu têx qơư uô si, nox nhoz jông, muôx liv, pêz tsuv muôx tâu chuôz zis, tsêr cơưv ntơưr, xar hôiv tsov cưv txos, tsoz phưz; tsuv chiê trâu pêz uô nênhx muôx txâuk cêr shir phaz đros têx ngaz tuk tiv zix; tsuv paz trâu pêz chor nhuôs zâu txar jav tâu têx phiv liv tsik jông hâur xar hôiv zuôr uô hiêv txos trâu pêz…Pêz vav zuôr tâu cxuô cấp lênhx tov Đảng, têz qơưk li têx têx paz, tsov cưv txos hâur paz trâu pêz muôx tâu iz chêix so sor lov jêv, shir phaz thiêz muôx liv”.

Iz shông, Việt Nam muôx nhos 2.000 lênhx nhuôs zâu trâus uô hiêv tâu nriêr pov, âhur co nhuôs zâu trâus zuôv uô đaz uô tuôs tsav muôx 60% ntâu. Txơưv tiêk xar hôiv tưz sir jos thiêz pháp luật cux tưz xưv bluô truôx chor nênhs uô hiêv txos nhuôs zau, taz sik chor nhuôs cux tsênhv trâus uô hiêv, têx jâuv mak ziv hnuz ziv chôngz đuô thiêz. Qir tiv zos kror tưs? Muôx lok six ntâu lo luk têz, taz sik kror chênhr zos sơưr đơưk , tiv zix zos nhuôs zâu, tsik tâu yax kriê thiêz pâuz cxix cxuô lok nhuôs zâu têx chêi. Muôx luk nus tiêk nhuôs zâu muôx têx chêi tưs? Phưv Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, chủ tịch Ủy ban têz qơưk lok nhuôs zâu khav tênhv, xar por vêv nhuôs zâu tsuv uô zos Luật nhuôs zâu thiêz tsuv kruôz kriê trâu nhuôs zâu pâuz tsênhz lok zuk têx chêi:“Cur nus lo no viv uô ntêx, uô li chak lok xuz thơưx cux tsuv uô cov zos li Luật nhuôs zâu. Nhuôs zâu muôx 25 chêi mak têx jâuv chor nhuôs nhoz no, xav tas nro hluôk nênhs thiêz nhuôs zâu, hnuz huôx tôngv viv nhuôs zâu lok cux tsik tâu hêik kriê pâuz cxix cxuô 25 kror chêi co. Thiêz viv li uô ntêx ciês pêz tsuv uô trâu cxuô lênhx nênhs hâur xar hôiv, hâur co tiv zix zos nhuôs zâu pâuz tuk zuk têx chêi thiêz thâuv pâuz tâu têx chêi co lơưv mak chor tsưr tsix, tiz nênhs tưz tâu cuiz tênhv txơưx jênhv thiêz jênhv vưv hâur Luật tsuv uô trơưk thiêz chor nênhs, têx kror uô cxâuv txos têx chêi co tsuv tâu xưv lik truôx jông lơưr pháp luật”.

Phưv Thủ tướng cux hêik tiêk, sơưr đơưk tsuv uô ciês txix têx hâux lưv tsênhv tsênhz. Đros siêz xar por vêv trâu nhuôs zâu mak tsuv uô, Trưởng hlôngr njêx muôs UNICEF ntơưv Việt Nam hêik tiêk, Chính phủ tsuv muôx ntâu tsênhv chêi đuô trâu nhuôs zâu, co zos tsưr ziv jông tiv zix chiê pêz tsov cưv, tsoz phưz thiêz zoz zux nhuôs zâu; kror co zuôr paz pov pâuz tâu nhuôs zâu njiz trâus têx phiv liv, chiê phax tar, cêir chêx têx phiv liv txơưr trâu nhuôs zâu, xưk li trâus pôngz đêx, txiêz nanv zoz thôngz, txiêz nanv trâus saz: “Hnuz no cur têx luk hêik ntơưv no zos hêik txos cêr huôv tsar viv têx jax cơưv chênhz zênhv lox đros thiêz tsênhv chêi thiêz tsênhv tsênhz hâur sơưr đơưk uô li chak chiê thiv pluôs thiêz txo grêk tsik siz bâus-yưv pênhr uô hnuz no chiê taz por tiêk nhuôs zâu Việt Nam têx siêz xar zuôr tâu paz kriz uô chiê chor nhuôs muôx tâu gôngr côngv trâu têz qơưk”.

Hâux lưv uô jông, muôx chêx cur têx tsênhv chêi chiê paz txo grêk tsơưs cêv kuôk lok nhuôs zâu tsar tov huôv tsar nhoz cxuô thax tsav, tiv zix zos chor nhuôs zâu pluôs, nhuôs zâu mênhx cxưx tsơưs nênhs cux zos iz tsưr ziv paz txo grêk tsơưs chor nhuôs zâu trâus uô hiêv. Tsuv muôx ntâu đuô thiêz têx tsênhv chêi, chiê chor nhuôs tâu sir zôngv cxix cxuô đuô têx dịch vụ hâur xar hôiv thiêz tâu por vêv cov cxix cxuô, truôx jông đuô./.

(BTS-Lik Thox cxêik nhênhv)

Kê njâuv- tsôngv box mênhx cxưx Thái li iz zav nox kaz

          Lơưr tsôngv box mênhx cxưx Thái li chênhz zênhv cxôngx nzor lok, njâuv khênhr uô tâuz sâuv têx ntông lox nhoz hâur har jôngr har tsuôs. Njâuv zuôr muôz blôngx câur uô tâuz chiê ntês kê. Njâuv muôx ntâu zav njâuv, taz sik muôx 2 zav njâuv mak pox nhuôs khênhr muôz tâuz lok chiê zuôr kê. Thâuv txos cheix njâuv uô tâuz ntês kê, paz njâuv zuôr lok six nhâuv, zos cor trâu luz tâuz co mak tas nro paz njâuv zuôr tơưv tuôx por vêv kê hâur tâuz. Viv li, thâuv muôz kê tsuv muôx ntâu chênhz zênhv, seiz cov jông. Fênhx yax têx luz tâuz tưs zênhx, lox, tsi chơưk ntâu thiêx li muôx ntâu kê njâuv. Zơưv Lường Văn Pản, nhoz jos Bó, phường Chiềng An, đrôngs Sơn La-lênhx nênhs khênhr mul muôz kê njâuv puz pâuz:“Đê tâuz njâuv tsuv muôx tơưz, blôngx lok sik chuôz zênhx chus kê njâuv saz hâur. Đhâu co, khoz cov njâuv gas tơưv lok. Pêz khênhr txiêr chês blôngx khâuv trâu sâuv luz tâuz chiê njâuv gas mul sâuv chês blôngx co, thâuv gas lok tas mak muôz chês blôngx co por tsês. Uô li co tas thiêx li muôz kê njâuv lok”.

          Kê njâuv pox nhuôs chox lok nzuôr cov hur, liv tas têx tul njâuv mul, viv liv tsi hur mak nox khênhr tsư thiêz njiv. Thâuv nzuôr hur, pox nhuôs uô yênhx têx zav nox txơưr lơưr yênhx lênhx nênhs li siêz nhiêv. Fênhx yax mak pox nhuôs uô shơư kê keiz, tso cxaz đos, jâuz tsư kaz, njêr đhâu co chox mul chuz muôx nhos 45 phênhz txơưv tâu. Thâuv siêr zuôr lok six tsư kaz, nox lok six kaz. Đrâuv co, kê njâuv tsênhv uô tâu têx zav nox txơưr thiêz, li niêv lâuk Quàng Thị Lợi, nhoz jos Giảng, phường Quyết Thắng, đrôngs Sơn La, lênhx nênhs khênhr uô têx zav nox cxôngx kê njâuv trâu chuôz zis heik:“Kê njâuv mak khênhr uô tâu ntâu zav nox kaz li: kê njâuv chuz đros kê keiz, uô cuô đik lok sik ciz đros đok...zav nox cxôngx kê njâuv txơưv zôngx ziv uô, taz sik lok six kaz”.

          Tsôngv box Thái muôx lo luk heik tiêk “Blêx cxur muôx nhoz sâuv ar, zav nox muôx nhoz pêv har jôngr”. Lênhx tưs gruôs mak zuôr muôx nox, cxôngx hâur ar zuôr chos tâu blêx, cxôngx jôngr zuôr muôx tâu têx zav nox trâu zuk. Lok six ntâu têx caz, tsiêx, jâuz pêv har jôngr tâu pox nhuôs nriêr thiêz uô tâu ntâu zav nox kaz nto bê tsi muôx qơư tưs muôx, hâur co muôx zav nox kê njâuv.

          Kê njâuv thâuv ntêx tâu pox nhuôs uô hâur chuôz zis chiê nox thiêz tiêv kruô xưz. Taz sik nhiv no kê njâuv tưz yênhx zav nox nto bê tsi zos thâuv tưs cux muôx, viv iz shông tsuôk muôx iz cheix njâuv ntês kê thâuv txos hli 3 zênhz lix. Viv li muôx ntâu tsôngv kruô tưz tuôx txos Tây Bắc hâur six hơưv no mak khênhr nhiêv nox zav nox tâu uô cxôngx kê njâuv- tsôngv box Thái Tây Bắc li iz zav nox nto bê mak lênhx tưs tưz tâu nox zuôr ndo njôngr txos./.

(Lường Hạnh- Txâur Vax cxeik nhênhv)