Jax sâu thưr 7.13.8.2016:

NÊNHS CHĂM TUÔR TRUÔX ZUK HÊIR NÊNHS VÊNHX HUÔV MÊNHX CXƯX

          Heir nênhs Chăm têx tsêr nhoz siêz thiêz lax nziêk, jav tâu đêx ngaz thiêz iz ndis ntơưv qơư nhoz đar pho. Heir nênhs Chăm têx tsêr tsar lơưx tâu zôngv ntông uô sâuv têx tul ndêx siêz cxôngx 3 txos 4 yiv pir đros hâur ar, kror trôngx tas tis trâu saz cêr mul lok sik tis trâu saz đêx ntưk. Iz luz tsêr tsiv grê tsi taz viv tâu uô cxôngx têx zav ntông jông mak tsênhv truôx jông thiêz. Têx luz tsêr khênhr tâu uô jông iz zav, jông li chữ Y, muôx kror trôngx tas, ntâu luz kror trai nhoz 2 saz. Tiv theox chênhv kinh tế xã hội hlôngr yiêz, nênhs Chăm li tsêr chax chês tsênhv jux jus tâu hlôngr yênhx têx tsêr bê tông, tsêr zôngv thưx chiz cxiv uô, vor vuôs...Taz sik, nhoz têx jos Chăm tỉnh An Giang tsênhv tuôr truôx tâu têx luz tsêr chax chês no.

          Tuôx seiz zơưv Ômaraly, iz chuôz zis nênhs Chăm nhoz jos Châu Giang, xã Châu Phong, thị xã Tân Châu, tỉnh An Giang tsênhv tuôr tsês tâu luz tsêr chax chês li tsêr. Zoưv puz pâuz, zơưv zos cxênhx nênhs tiv 3 nhoz hâur luz tsêr no thâuv zơưv niev txir pôngz lơưv. Thâuv ntêx, zơưv pos zơưs uô luz tsêr no lok six uô jông, cxôngx hâux lưv mul nriêr chiê zuôr ntông, cơư ntông... Zos xav nhiêx txiêx mak xar muôx tâu luz tsêr jông li no tsuv pôngz yênhx tỷ đeiv. Zơưv Ômaraly heik:

          “ Luz tsêr no cxôngx thâuv ntêx pos zơưs uô tsênhv tuôr tsês tâu jông li kuz, tsi tâu kho đuô jiês tưs, luz tsêr no lok six lax khiêv, cheix lol nas cux tsi ngaz tul tsi”.

          Pox nhuôs Chăm An Giang tsi taz tuôr tsês jông nênhs Chăm li tsưr ziv uô tsêr mak tsênhv tuôr tsês ntâu vênhx huôv nox hâuk Chăm Islam Nam Bộ jông thiêz. Phênhv ntâu têx zav nox co tâu pox nhuôs xar tơưv đros têx siv huv muôx ntơưv thax tsav niêv tiêx đras niêv đêx Cửu Long li: greix nhux, thax đuz, đos tiều, txir dừa, hưx txoz, hor txoz... Nhiv no đros thiêz hâux lưv sik côngv, vênhx huôv tsôngv box Chăm nhoz An GIang tưz muôx theox chênhv phuôx huiz, ntâu zav nox nto bê pox nhuôs Chăm uô tâu ntâu lênhx nênhs nhiêv txos thiêz thôngz đhâu co tsôngv box Chăm tưz krêz ntâu qơư nox hâuk, qơư tsiv uô têx zav nox nto bê co. Zơưv Saleh- nghệ nhân uô nquôr chax chês nhoz jos Châu Giang, xã Châu Phong, huyện Tân Châu, tỉnh An Giang puz pâuz:

          “ Têx zav nox chax chês no khênhr tâu zôngv hâur têx hnuz txi côngv pos zơưs, ntênhs nox yôngz, tiêv kruô hâur mênhx cxưx li têx hnuz ntênhs phêv. Iz cxiê cux uô nquôr kaz jiz chiê muôs trâu tsôngv box nox, chiê heik kriê tuz nhuôs pâuz txos zuk mênhx cxưx li zav nox nto bê no”

          Iz chas têx tsiv grê vênhx huôv heik sâuv, nênhs Chăm Islam nhoz An GIang tsênhv tuôr tsês thiêz phuôx huiz têx tsiv grê vênhx huôv phi vật thể li “ntênhs nox yôngz”; “ ntênhs phêv Roya”...Nênhs Chăm li kror jông hâur ntênhs nox yôngz zos ntênhs tos vâur tsi zos tos hnhaz. Ntơưv qơư tsưr tsix ntênhs nox yôngz, muôx iz hâux lưv lok six coaz tsôngv zos ntênhs kà pụn. zơưv tiêk thiêz vâur zuôr nqok tês thiêz sik thav lok hâux lưv txeik vâur, thôngx cxix thôngz pov chor nux grê zuôr vâur trâu tsôngv box pâuz. Đhâu ntênhs kà pụn, hnhaz thiêz vâur zuôr tâu seiz zos niêv txir. Zơưv môhamad Yousof iz lênhx nênhs nhoz An Giang nhiv no tsênhv nhoz uô nênhx ntơưv TP Hồ Chí Minh puz pâuz:

          “ Viv li chas muôx phongz cxưx tos vâur zos viv lơưr phongz cxưx, uô ntêx thâuv tos, 2 lênhx nênhs no tsi tâu shưv, tsuôk tâu nhoz đêz pov xưz. Hâux lưv tos vâur chiê paz tul hnhaz tsi cxơưx txos hâux lưv ndeiv zuk niêv zuk txir chiê lơưr vâur mul. Thâuv chox vâur tuôx, vâur zuôr tâu chox mul hâur phongx muôx hnhar nhoz co tos, chêr tês trâu hnhaz tuôr chiê hnhaz pâuz tiês cxôngx nhiv no cox tưz zos cur pox niêv. Đhâu ntênhs nox yôngz 3 hnuz, vâur tsêr tror tuôx hnhaz tsêr chiê nox hâuk, zâuv lênhs hloz, cưr tix jêx jos tuôx nox thiêz uô ntênhs phôngv jông trâu gơưv niêv txir no”.

          Hêir nênhs Chăm, hâur co muôx côngv thôngx nênhs Chăm tỉnh An Giang, hâur six hơưv sik côngv đros ntiêx têz, tsi taz tsôngv box tưz tuôr tsês tâu cêr chax chês vênhx huôv jông mak tsênhv pâuz phuôx huiz zuk mênhx cxưx cêr chax chês jông, li cơưv shâuv têx kror jông huv đros vênhx huôv mênhx cxưx. Đhâu co, têx tsiv grê vênhx huôv Chăm tưz gôngr phênhv đros trâu vênhx huôv têx mênhx cxưx Việt Nam ziv jông đuô./.

( TTHCM- Txâur Vax cxeik nhênhv)

Phênhv thưr 7, hnuz 13/8/2016:

Ntâuz ntok muôx muôs trâu hâur ciêz

          Ciêz xã Vĩnh Yên, huyện Bảo Yên tỉnh Laox Cai, kriz muôs iz ciêz iz jiês trâu hnuz kaz ciêz thưr 7. Tsôngv px Hmôngz, Tày nhoz cxuô jêx jos thax tsav tuôx muk car ciêz lov jêv chuôs li hnuz kriz ntênhk hội. Txos trâu hnuz kriz ciêz, tsôngv px Hmôngz puôr lênhx gra zuk têx ntâuz ntok txêix pax jông jav chox tuôx muôs trâu hâur ciêz.

          Ciêz kriz muôs ciês trâu tsênhv qơư xã Vĩnh Yên thiêz thax tsav qơư ntơư tâu cxiv uô trâu ciês ntơưv iz saz ntus cêr. Txos hnuz kriz ciêz ntơư, cxuô zav li: kêiz ok, buô thiêz cxuô zav nduôr, cxuô zav jâuz cux muôx cxuô muôs hur tiz si. Lar hêik zos txos hnuz kriz ciêz ntơư, thâuv tưs cux muôx tsôngv px Hmôngz têx ntâuz ntok txêix pax jông jav, muôx chôngz lênhx kruô nhiêv zuôr txos.

          Chiê cov muôx cxuô hax huv li: Tiêz, trik yo, ntâuz ntok gra tuôx muôs, tsôngv pox niêv vir ndâuk Hmôngz nhoz trâu jos Lủng  Ác, Tổng Kim…cux truôx siêz bo xơưk zuk hêir nênhs têx tsôngk trik yo, tiêz txêix pax jông jav chox tuôx muôs trâu hnuz kriz ciêz.

          Txos trâu hnuz kriz ciêz ntơư, thâuv tưs tsôngv kruô sđ cux zênhx sêiz pov njôngr tsôngk pox niêv vir ndâuk Hmôngz nhoz thax tsav ntơư têx tsôngk trik yo, tiêz  txêix pax jông jav thiêz uô trâu tsôngv kruô sđ sêiz tsik đhuôr.

          Iz chas đros trâu tsôngv px thax tsav ntơư gra zuk têx hax huv cxuô zav tuôx muôs trâu hnuz kriz ciêz; cux pov njôngr tsôngv hluôk tuz hluôk nxêik tuôx car ciêz muk tâus cêr uô yênhx paz lov jêv ntưk thiêz chuôs li tsênhv uô trâu tsôngv px tuôx muôs hax huv ntơư muôx cêr shir phaz đuô.

          Lar hêik zos pêz Hmôngz chor nxêik hluôk hnar têx tsôngk tiêz tuôx car ciêz, txêix pax jông jav thiêz cux chuôs li cxaz nzir, uô trâu thax tsav qơư ciêz Vĩnh Yên jông jav đuô nhoz trơưr tsôngv kruô siêz tsik plox./.

                                                 (Tsu cxêik, nhênhv-K/t báo tin tức)