Ciêz đrôngs muôs ntâu têx xiv huv nduôr thax tsiêz 2018

Txos iz jiês no, phênhv ntâu têx qơư zuôr muôs xiv huv nhoz Hà Nội tưz zuôr tâu cxix cxuô zav xiv huv muôs hâur six hơưv tsiêz têz qơưk đêr shông. Ciêz đrôngs zuôr muôs têx nduôr thax shông no muôx lok six ntâu zav li: Têx nduôr thax, qơư zuôr lok, grê muôs..... Iz chas ntơư, têx xiv huv zuôr saz đrâuv luôs 2 chas thax tsav, têz qơưk lok tsi tiêk zuôr iz cxiê ciêz đrôngs, qơư tsiv uô đreiv têx nduôr thax thâuv nzor txix châu Âu li: Nga, Bỉ, Đan Mạch mak tsênhv krêz đar zuôr txos Thái Lan, Inđônêsia, Hàn Quốc......têx nduôr thax thiêz. Ntơưv têx ciêz đrôngs lox li: Co.opmat, VinMart, Big C tsav phênhv ntâu zos têx xiv huv VN. Chor xiv huv no tâu muôs nhoz trâu têx thax tsav lênhx nênhs xeir zuôr zôngx ziv seiz njiê pov. Pos Dương Quỳnh Trang, muôs hâur ciêz Big C heik pâuz, cxuô zav nduôr thax krưr hax huv VN mak hâur ciêz no bax trâu six hơưv tsiêz tsav 90%, hâur ntơư muôx 130 tênhr zos cxuô zav nduôr thax khênhr uô thâuv ntêx. No zos têx xiv huv tâu pêz chor muôs huv hâur ciêz no buôk ti đas cir txix chor nênhs tsiv uô muôx suôz bê lok, taz por qênhz shuôs tâu truôx tsơưr lươngv xiv huv, lar heik zos têx zav xiv huv li: Nduôr thax, cuô mik.....:

“Qir txix hli 12, ciêz tưz bax txâuk têx xiv huv côngz trâu lênhx nênhs sir zôngv hâur six hơưv tsiêz. Ciês têx nduôr thax mak tsar ndê 300% pir li têx luz hlik uô ntêx thiêz muôx txos 80% zos hax huv VN. Iz chas ntơư chêx tsôngk uô hlôngr yiêz têx nduôr thax VN li chas huv thiêz trơưk lênhx nênhs sir zôngv li siêz nhiêv, thiêz  cux moz siêz txos gra siêz tsơưr lươngv, muôx ntâu zav grê nhiêk txơưr nhiêk. Ntâu lênhx nênhs tsiv uô muôs têx xiv huv hâur ciêz đrôngs zos têx huv nox tsiêz, muôx ntâu tsar zav nziv sđ siêz nhiêv trơưk li hâur shông yiêz. Lar heik, iz cxiê zav xiv huv mak tsês gra muk puz trâu luôs lưv tuk, tâu chor nênhs tsiv uô ntơư uô lok six jông xưk iz zav têx huv châu Âu”.

Trơưk li qênhz shuôs đhâu, têx xiv huv tsês uô huv muôz puz trâu luôs lưv tuk tâu têx lênhx nênhs tsiv uô hâur têz qơưk muôs hâur six hơưv no tâu tsôngv kruô sđ moz siêz txos. Têx nduôr thax li: Korento, Cananga....zos qơư tsiv uô nduôr thax Kinh Đô uô mak tsôngv kruô sđ xeir zuôr ntâu đuô hur si, grê muôs txix 120 cxênhz txos 200 cxênhz đeiv iz poz. Qơư tsiv uô nduôr thax Bibica kror lar heik hâur shông no zos têx xiv huv thax kaz jiz muôz cxuô zav txir ntông lok uô, grê muôs txix 19 cxênhz txos 72 cxênhz đeiv. Iz chas ntơư, muôx 2 zav nduôr thax kaz zos Bibica tsiv uô cux tâu ntâu lênhx tsôngv kruô nhiêv zuôr txos thiêz. Tsênhv ndis seiz thiêz zuôr huv ntơưv ciêz Co.opmart, niêv lâuk Trần Cẩm Tú, nhoz quận Hai Bà Trưng heik:

“Shông no, cur chuôz zis xeir zuôr têx nduôr thax txix ciês nhiv no muk. Nduôr thax shông no muôx lok six ntâu zav thiêz grê cux huv đros xưz. Lar heik, têx nduôr thax VN mak muôx ntâu zav cơưk li thiêz grê cux tsi yuô civ pêk tsơưs, viv li phênhv ntâu cur chuôz zis zos xeir zuôr têx xiv huv no xưz”.

Tsênhv thâuv nhoz têx ciêz đrôngs lox, hax huv VN muôx shơư cxuô nro trâu têx hax huv đrâuv luôs 2 chas têz qơưk mak nhoz têx ciêz đrôngs mê, qơư muôs tsơưs têx xiv huv uz no, hax huv VN ho tsi yuô muôx chôngz lênhx xeir zuôr txos. Chor huv zuôr đrâuv luôs 2 chas têz qơưk lok grê siêz đuô txix 10-15% pir li têx huv hâur têz qơưk taz sik đros thiêz ntâu lênhx nênhs, grê muôs li no cux muôx têx huv, zos tiêk ntơư zos têx  xiv huv jông.  Nhiv no, têx nduôr thax Thái Lan muôx muôs ntâu nhoz têx qơư muôs huv ntơưv têx ntus cêr li: Hàng Buồm, Ngõ Gạch hâur đrôngs. Nduôr thax Thái Lan grê muôs tsi yuô civ luôx tưs, thiêz ho muôx ntâu tsar zav nhiêk kaz txơưr lơưv nhiêk  viv li cux tâu ntâu lênhx chôngz tuk zok nriêr zuôr. Grê nduôr thax tsiêz zuôr saz đrâuv luôs 2 chas têz qơưk lok hâur shông no tsi siêz, txix 100 cxênhz txos 300 cxênhz đeiv iz zav xiv huv. Iz lênhx nênhs muôs huv ntơưv ntus cêr Hàng Buồm heik pâuz:

“Chiê tsôngv kruô xeir zuôr tâu ntâu zav xiv huv trơưk zuk siêz nhiêv, pêz zuôr hur tiz si têx huv hâur têz qơưk thiêz đrâuv luôs 2 chas têz qơưk lol muôs. Zos zuôr lok chiê nox hâur tsêr, tiêv kruô mak phênhv ntâu lơưr xeir zuôr têx xiv huv VN, zos zuôr muk uô huv puz trâu luôs lưv tuk, lơưr khênhr zuôr têx xiv huv đrâuv luôs 2 chas têz qơưk đuô. Iz ntu jê lok no lênhx nênhs tsiv uô têx nduôr thax cux moz siêz txos đuô lênhx nênhs muôs, zos heik txos lơưr cux thâux gra ciês tuôx. Têx hax huv saz đrâuv luôs 2 chas têz qơưk zos tsi jông, tsi kaz mak lênhx nênhs muôs tsuv taz txơưx jênhv hur si. Nhiv no zuôr iz poz nduôr thax saz đrâuv luôs 2 chas têz qơưk civ đuô 20-25% pir li shông uô ntêx, iz chas ntơư têx nduôr thax hâur zuk têz qơưk tsar ndê txix 10-15% viv li têx hax huv VN muôs tâu đuô”.

Txơưv tiêk ciêz đrôngs zuôr muôs têx nduôr thax muôx ntâu kror txơưr txar li heik sâuv, taz sik đros thiêz tsôngv kruô sđ têx cêr bax tok tsiêz truôx tuk, đros trâu sđ têx txux chi tsưr ziv jênhv pâuz iz hnuz hlôngr yiêz jux juk txix “cxiv vênhv tôngv “Nênhs VN tsov cưv sir zôngv hax huv VN” tưz buôk tik uô trâu lênhx nênhs sir zôngv pâuz tsênhz, xeir zuôr têx huv jông thiêz ngaz tuk hâur têx hnuz tsiêz. Chor hax huv zuôr saz đrâuv luôs 2 chas têz qơưk lol tsi pâuz tsênhz qơư lok sik têx xiv huv tsi moz siêz uô jông, tsi moz siêz txos lênhx nênhs sir zôngv đas jos nhiv no tưz tsi yuô muôx lênhx tiz nênhs tưs xeir zuôr txos ntâu. Viv li têx lênhx nênhs tsiv uô, côngz hax huv cux shir phaz thiêz chiê siêz tiêk, têx hax huv VN zuôr zos têx huv muôs tâu ntâu đuô hâur six hơưv tsiêz shông no./.

(TTT-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Pêx xênhv thax tsav ntus đriv sâu nhiêx liv 2 tiv đêiv txix chos ntông nox txir

Đros siêz xar “Uô đaz tsi cux tsuv cơưv shâuv” zơưv Lê Danh Phúc tưz muk ntâu qơư ndis shuôk nhoz iz cxiê tỉnh Bắc Giang, Hưng Yên, Hải Phòng…chiê cơưv shâuv têx tsưr ziv uô bluô nux. Đros pênhr nhiêx thiêz chênhz zênhv muôx tsik ntâu, taz sik zơưv jênhv pâuz tâu Sông Mã muôx qiv hơưv, đêx ar huv đros chos cxuô zav ntông nox txir, viv li chuôz zis tưz hlôngr đuô ar, sir jos yưv pênhr chos 10 hec ta ntông nox txir zos: 1.000 tsoz txir lưv tsiz, 600 tsoz txir lưk jôngr diễn, 100 tsoz txir lưk jôngr tơưr njuôz thiêz txir thênhx caz, txir mo mix, táo…txos nhiv no chor ntông nox txir tưz jông sâu muôs, muôx phênhv sâu tâu nhiêx txiêx trâu chuôz zis. Shông 2017, zơưv Phúc muôs trâu sâuv ciêz đrôngs 80 tấn txir lưv tsiz, sâu tâu 2 tiv đêiv; txix txir lưk jôngr tơưr njuôz, zơưv tưz sâu tâu 3 vạn ntâu txir thiêz cxuô zav txir ntông txơưr đuô, sâu tâu lok 700 triệu đêiv. Đhâu thâuv yưx tas cxuô zav, zơưv chuôz zis sâu tâu liv 2 tiv đêiv:

“Cur chuôz zis muôx 10 cur chos 1 ha txir lưk jôngr, txir thênhx caz, hok tsênhv yuôr zos txir lưv tsiz, shông 2016 cur zôngv ntâu zav qir hâur chor tsêr mêir, ciês shông 2017 cur chor vax ntông zôngv tas nro qir hâur tsêr mêir hóa chất Sơn La, txos nhiv no mak cur pov txir txi ntâu, jông thiêz gri muôs li shông no mak cux tâu 20-30%. Txir lưk jôngr, lưv tsiz thiêz cxuô zav txir puôr lênhx lok six jông”.

Zơưv Phúc têx ntông nox txir ziv hnuz ziv huôv tsar jông, txi txir ntâu. Chiê chuôz ndê tsơưr lươngv tsoz chos, tsơưr lươngv hax huv, đros chos ntông nox txir muôx tsơưr lươngv, muôx phênhv sâu tâu ntâu nhiêx txiêx, tax tâu ciêz đrôngs li zoz qơưx, zơưv Phúc tsik so sir zôngv kỹ thuật, uô jông tsưr ziv tsoz phưz, zuôv qir, phax tar caz hmoz trâu tsoz chos.

Txix hax huv muôx tsơưr lươngv jông, phênhv sâu tâu siêz, uô nox  nto bê, zơưv chuôz zis têx txir ntông muôx chôngz nênhs hâur thax tsav, chor tiv phaz hâur tỉnh thiêz đrâuv tỉnh tuôx ndis shuôk, cơưv shâuv tsưr ziv huôv tsar uô. Tix lâus Đào Ngọc Chung, jok Hương Sơn, xã Nà Nghịu, huyện Sông Mã hêik:

“Muk zơưv Phúc vax ntông chiê ndis shuôk tsưr ziv uô nox tâu pov zơưv tsưr ziv uô lok six jông, ntông huôv tsar jông, txir lox. Đhâu jiês no sơưr đơưk cux cơưv shâuv tâu ntâu kror txix zơưv tsưr ziv uô”.

Tưz tsik zos pâuz huôv tsar cêr uô nox, zơưv Phúc tsênhv paz trâu ntâu ziv chuôz zis txov nhêv nhoz tiv phaz lok zuz nôngz, sik thav cơưv shâuv chênhz zênhv chiê paz lơưr huôv tsar kinh tế, chuôz ndê phênhv sâu tâu nhiêx  txiêx, paz txo grêk yêiz pluôs.

Sâuv thax tsav ntus đriv Sông Mã ziv hnuz ziv muôx ntâu hlôngr yiêz jông, pox nhuôs luz nênhx tâu tsâu sor thiêz hâur luôs hâux lưv huôv tsar uô yiêz co, cux muôx tsik tsơưs zơưv Lê Danh Phúc têx tsưr ziv paz huôv tsar  cêr uô./.

(Thanh Thủy-Lik Thox cxêik nhênhv)